Thửa đất ông Mạnh mua năm 1999, sau đó xảy ra tranh chấp và hiện nay ông Nguyễn Quang Sơn (chồng bà Phạm Thị Thông - Thẩm phán tham gia xét xử vụ ông Mạnh khởi kiện) trúng đấu gíá khi phía Ngân hàng Eximbank bán phát mại thửa đất này…

Trong đơn gửi các cơ quan báo chí, ông Phan Đình Mạnh, sinh năm 1948, là CCB, thương binh 1/4, cho rằng, bản án Phúc thẩm của TAND tỉnh Đắk Nông xét xử mà không xem xét đầy đủ, toàn diện, khách quan về các chứng cứ chứng minh nguồn gốc đất của ông; không làm rõ các tình tiết quan trọng của vụ án, áp dụng pháp luật để xét xử chưa phù hợp, gây thiệt hại cho gia đình ông...

Nội dung vụ tranh chấp

Trong đơn gửi về Báo CCB Việt Nam, thương binh 1/4 Phan Đình Mạnh (ngụ tổ dân phố 2, thị trấn Đức An, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông) cho biết: Ngày 11-2-1999, ông mua của ông Phạm Văn Nhung (trú thôn 12, xã Đắk Song, huyện Đắk Mil, nay là thị trấn Đức An, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông) 480m2 đất; vị trí thửa đất hiện nay tại tổ dân phố 3, thị trấn Đức An, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông.

Ngày 12-2-1999, ông Mạnh làm đơn xin đăng ký đất và đơn xin hỗ trợ làm nhà ở trên đất mua của ông Nhung và được ông Đỗ Minh Châu - cán bộ địa chính xã Đắk Song xuống kiểm tra, thẩm định phù hợp quy hoạch. Theo ông Mạnh, hồ sơ đăng ký đất đai thửa đất trên được vào sổ địa chính đất đai của xã Đắk Song. Chính quyền xã sau đó làm hồ sơ trình lên UBND huyện Đắk Mil (nay là UBND huyện Đắk Song) xin kinh phí để làm nhà tình nghĩa cho ông. Tuy nhiên, do vết thương ông Mạnh tái phát phải đi bệnh viện điều trị, việc làm nhà sau đó tạm dừng. Thời gian sau, đất ông Mạnh mua được chính quyền quy hoạch trồng cây xanh, nên ông Mạnh để đất vậy.

Đến tháng 6-2015, thấy có người đổ đất lên phần đất trên, ông Mạnh đi hỏi mới biết đất khu vực đó lại được phép chuyển sang đất ở. Tuy nhiên, ông phát hiện khu đất của ông bị UBND huyện Đắk Song cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) cho vợ chồng ông Ngô Văn Hệ và bà Nguyễn Thị Nga, nên khởi kiện vợ chồng ông Hệ, bà Nga ra Tòa án. Ngày 16-3-2017, TAND huyện Đắk Song xét xử, ra Bản án số 03/2017/DS-ST tuyên xử: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Phan Đình Mạnh; buộc ông Hệ và bà Nga trả lại đất được cấp GCNQSDĐ số BX 950827 ngày 26-1-2015…

Ông Hệ, bà Nga kháng cáo bản án trên. Sau đó, ông Mạnh biết vợ chồng ông Hệ, bà Nga đã thế chấp Giấy CNQSDĐ trên để vay tiền của ngân hàng Eximbank, theo Hợp đồng thế chấp số 134/2017EIBBMT-HĐTC, lập ngày 20-2-2017, nên làm đơn khởi kiện bổ sung yêu cầu Tòa án huyện Đắk Song hủy một phần hợp đồng thế chấp nói trên.

Qua nhiều cấp tòa xét xử, ngày 7-3-2023, TAND tỉnh Đắk Nông ra bản án số 09/2023/DS-PT, tuyên xử: Không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Phan Đình Mạnh về việc: Buộc ông Ngô Văn Hệ, bà Nguyễn Thị Nga trả lại diện tích đất 400m2 thuộc thửa đất số 01, tờ bản đồ ĐL 54, tọa lạc tại tổ dân phố 3, thị trấn Đức An, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông. Bác yêu cầu của ông Mạnh yêu cầu hủy GCNQSDĐ số BX 950827 cấp cho ông Hệ, bà Nga; bác bỏ yêu cầu của ông Mạnh yêu cầu hủy một phần hợp đồng thế chấp QSDĐ số 134/2017EIBBMT-HĐTC ngày 20-2-2017.

Việc xét xử có dấu hiệu oan sai...

Ông Mạnh cho rằng: Trong quá trình xét xử, và Bản án số 43/2022/DS-ST, TAND huyện Đắk Song và Bản án số 09/2023/DS-PT của TAND tỉnh Đắk Nông đã có nhiều nhận định thiếu khách quan, không công tâm, gây oan sai, thiệt hại cho gia đình ông. Đó là: Không xem xét đầy đủ, toàn diện, khách quan về các chứng cứ chứng minh nguồn gốc đất của ông Mạnh, không làm rõ các tình tiết quan trọng của vụ án, áp dụng pháp luật để xét xử chưa phù hợp, thiếu khách quan, công bằng.

“Theo Luật Đất đai năm 2003, 2013, ai quản lý, sử dụng đất ổn định liên tục từ 10 năm không bị tranh chấp thì được cấp GCNQSDĐ. Tôi mua đất của ông Nhung từ năm 1999, đã làm các thủ tục kê khai đất, xin làm nhà, được đưa vào sổ địa chính xã, sử dụng ổn định cho đến năm 2015 mới xảy ra tranh chấp. Do vậy, Căn cứ điểm b, khoản 1, khoản 2 Điều 50 Luật Đất đai 2003 (nay là điểm b, khoản 1, khoản 2 Điều 100 Luật Đất đai 2013) thì tôi đủ điều kiện cấp GCNQSD đất với khu đất nói trên. Tuy nhiên, khi xét xử, TAND tỉnh Đắk Nông lại áp dụng sai quy định trên”- ông Mạnh nói.

Trong Bản án phúc thẩm số 09/2023/DS-PT của TAND tỉnh Đắk Nông, Bản án sơ thẩm số 43/2022/DS-ST của TAND huyện Đắk Song dựa vào Công văn số 479/CV-UBND của UBND huyện Đắk Song ban hành ngày 7-8-2006, thông báo cho ông Mạnh là do ông sang nhượng đất của ông Nguyễn Hữu Cót trái Luật Đất đai năm 1993, năm 2003, nên huyện không giải quyết. Tuy nhiên, thửa đất mà ông Mạnh mua của ông Nguyễn Hữu Cót không liên quan đến vụ án của ông Mạnh và vợ chồng ông Hệ, bà Nga. Việc hai cấp tòa trên “vận dụng” tình tiết nói trên vào vụ án là “râu ông nọ cắm cằm bà kia”!

Tại phiên Tòa xét xử phúc thẩm, ông Ngô Văn Hệ và bà Nguyễn Thị Nga khai mua thửa đất trên của vợ chồng bà Nguyễn Thị Anh Đào và ông Dương Trí Huệ bằng giấy viết tay vào ngày 15-5-2013. Nhưng, vợ chồng ông Hệ, bà Nga lập giấy tay bán cho ông Nguyễn Văn Xin, bà Hoàng Thị Truyền vào ngày 13-11-2012, tức là ông Hệ, bà Nga bán đất mua của bà Đào bán lại cho ông Xin bà Truyền trước gần 1 năm khi mua đất của vợ chồng bà Đào. Sau đó, vợ chồng ông Xin đã mang giấy mua bán đó để làm thủ tục xin cấp GCNQSDĐ tại UBND huyện Đắk Song.

Bản án số 03/2017/DS-ST ngày 16-3-2017 do ông Phan Xuân Hoàng- Thẩm phán- Chủ tọa phiên tòa TAND huyện Đắk Song đã nhận định tình tiết trên có sự giả mạo; việc cấp giấy tờ trên cho ông Xin bà Truyền không công khai tại UBND xã, không xem xét nguồn gốc đất là sai phạm. Thế nhưng, Bản án phúc thẩm số 09/2023/DS-PT ngày 7-3-2023 của TAND tỉnh Đắk Nông không làm rõ tình tiết trên.

Đáng chú ý, ngày 26-12-2016, TAND huyện Đắk  Song thông báo đưa vụ án ra xét xử. Đến ngày 20-2-2017, ông Hệ, bà Nga mang GCNQSDĐ thế chấp với Ngân hàng TMCP XNK Việt Nam (gọi tắt là Eximbank), chi nhánh tỉnh Đắk Lắk. Ngày 21-2-2017, Giám đốc chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Đắk Song ký hồ sơ giao dịch đảm bảo thửa đất đang tranh chấp để ông Hệ, bà Nga vay vốn ngân hàng.

Điều đáng nói, cùng ngày Tòa có thông báo đưa vụ án ra xét xử (ngày 26-12-2016), ông Mạnh đã làm đơn gửi cho Văn phòng đăng ký đất đai huyện Đắk Song, Phòng TNMT huyện Đắk Song, UBND huyện Đắk Song, đề nghị ngăn chặn vợ chồng ông Hệ chuyển nhượng hoặc thế chấp thửa đất đang tranh chấp. Dù vậy, Văn phòng đăng ký đất đai huyện Đắk Song vẫn bỏ qua nội dung kiến nghị của ông Mạnh…

Sau 6 lần Tòa án sơ thẩm, phúc thẩm đưa vụ án ra xét xử (lần 1 ngày 16-3-2017; lần 2 ngày 20-7-2017; lần 3 ngày12-8-2019; lần 4 ngày 21-11-2019; lần 5 ngày 9-8-2022; lần 6 ngày 7-3-2023), ông Mạnh không đồng ý với quyết định xét xử của cấp tòa phúc thẩm, nên ông tiếp tục kháng cáo lên TAND Cấp cao tại T.P Hồ Chí Minh.

Trước đó, mảnh đất bà Nga, ông Hệ thế chấp ở ngân hàng không trả được nợ đã bị ngân hàng bán phát mại. Công ty Đấu giá hợp danh Trung Nam tổ chức bán đấu giá thành công lô đất vào vào ngày 6-5-2022, theo Hợp đồng ký kết với phía Ngân hàng Eximbank.

Điều khá bất ngờ, người trúng đấu giá thửa đất ông Hệ, bà Nga thế chấp ở ngân hàng lại là ông Nguyễn Quang Sơn (chồng của bà Phạm Thị Thông - là Thẩm phán tham gia xét xử phiên tòa tại Bản án phúc thẩm số 35/2017/DS-PT ngày 20-7-2017 của TAND tỉnh Đắk Nông theo đơn khởi kiện của ông Mạnh).

Theo chuyên gia pháp lý, các hành vi trên có dấu hiệu vi phạm pháp luật, vi phạm các quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015 về giao dịch và hợp đồng dân sự; vi phạm Điểm b Khoản 1 Điều 188 Luật Đất đai 2013 quy định cấm thế chấp khi đất bị tranh chấp. Ngoài ra, việc tổ chức đấu giá tài sản trên (đang bị tranh chấp) còn vi phạm điểm e, khoản 1 Điều 9; điểm e khoản 2, Điều 9; khoản 3 Điều 9; điểm c khoản 4 Điều 9; điểm a, khoản 5 Điều 9 Luật Đấu giá tài sản 2016. Điểm a, khoản 5 Điều 9 Luật đấu giá tài sản nghiêm cấm “Cung cấp thông tin, tài liệu sai sự thật, sử dụng giấy tờ giả mạo để đăng ký tham gia đấu giá…”.

Bài và ảnh: Nguyễn Thịnh