Ảnh minh họa.

Graffiti - theo thuật ngữ chuyên môn là tranh phun sơn. Nghệ thuật này bao gồm những hình ảnh, chữ viết được ai đó vẽ lên các bức tường đường phố bằng bình sơn xịt. Graffiti có từ thời cổ đại ở Hy Lạp, đế chế La Mã. Tranh thể hiện một thông điệp của xã hội hay thuần túy chỉ là vẽ chơi cho vui. Ở một số quốc gia, Graffiti còn được gọi là “Mỹ thuật tội lỗi”, bởi nó làm bôi bẩn các bức tường khi không được chủ nhân cho phép, hoặc làm xấu mỹ quan đô thị. Mặt khác, tranh thường được họa sĩ vẽ trong hoàn cảnh lén lút vào ban đêm để không ai nhìn thấy.

Graffiti du nhập vào Việt Nam vào những năm đầu của thế kỷ XXI bởi những du học sinh có tư tưởng phóng khoáng, yêu nghệ thuật. Hành động này thường kết hợp với những người yêu âm nhạc hip-hop. Thoạt đầu, tranh được vẽ ở những ngôi nhà hoang với các con chữ cách điệu hay hình ảnh lạ, thu hút người qua đường. Nhiều tranh còn thể hiện tính cộng đồng, kêu gọi, tuyên truyền như: “Đừng hút thuốc lá”, “SIDA - hãy tránh xa”, “Tôi yêu Việt Nam”, “Chuộng hòa bình, ghét chiến tranh”, “Đừng thử ma túy dù chỉ một lần”… Có những bức tranh vẽ các công trình kiến trúc thế giới như tháp Pisa, Eiffel, Khải Hoàn Môn… một cách kỳ công, tỷ mẫn tạo cảm giác lạ mắt, thu hút người qua đường. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Graffiti ngày càng lan rộng khắp nơi, từ thành thị đến nông thôn, khiến người đi đường ngán ngẩm, còn chủ nhân của những bức tường thì khó chịu. Graffiti không còn là nghệ thuật thuần túy mà nó trở nên một hành động bôi bẩn, phá hoại tài sản công (tư) nơi công cộng.

Graffiti thường nhắm đến các ngôi nhà mặt tiền vừa mới xây xong khang trang như là sự khiêu khích. Các cửa kính, cửa cuốn của gia chủ đều không thoát khỏi cây cọ của Graffiti. Lắm lúc tranh phun sơn còn bôi bẩn ở những nơi tôn nghiêm như chùa chiền, nhà thờ, viện bảo tàng, nhà ga… Đáng nói có nơi vừa mới tô lại che lấp tranh phun sơn, thì ngay lập tức, hôm sau xuất hiện một bức tranh mới.

Để chấm dứt hành động này, chính quyền địa phương cần xử nghiêm người vẽ bậy lên tường, nhằm trả lại vẻ đẹp cho đô thị. Dù biết rất khó khăn trong công tác xử phạt, vì các tay họa sĩ Graffiti thường hoạt động lén lút, nhưng nếu quyết tâm, chắc chắn sẽ đẩy lui được “trường phái mỹ thuật tội lỗi” này.

Bài và ảnh: Đặng Trung Thành