Carom 3 băng - môn thể thao được mệnh danh là “cờ vua trên bàn bi-a” - từ lâu vốn là sân chơi của những huyền thoại như Torbjörn Blomdahl, Dick Jaspers, Semih Sayginer hay Nobuyasu Kobayashi. Thế giới Carom tưởng chừng khép kín trong vòng tay châu Âu và Hàn Quốc. Nhưng năm 2018, tại TP.HCM, một cơ thủ Việt Nam đã viết nên kỳ tích: Trần Quyết Chiến vô địch World Cup Carom 3 băng, đưa cờ đỏ sao vàng tung bay trên đỉnh vinh quang. Khoảnh khắc ấy không chỉ làm nức lòng người hâm mộ, mà còn mở ra chương mới, khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ Carom thế giới.
Sinh ra ở Kiên Giang, Trần Quyết Chiến đến với bi-a từ những quán nhỏ. Anh không trải qua hệ thống đào tạo bài bản như đồng nghiệp quốc tế, mà chủ yếu tự học qua băng hình, rèn luyện từng cú lăng xê, kobayashi hay những pha massé khó nhằn. Con đường đi đến đỉnh cao của anh gập ghềnh, nhiều lần dừng bước sớm ở giải lớn, bị đánh giá chưa đủ đẳng cấp để sánh vai với Jaspers hay Cho Jae-ho. Nhưng chính sự bền bỉ đã giúp anh từng bước vượt qua giới hạn.
Chiến thắng World Cup 2018 tại TP.HCM là bước ngoặt. Từ đó đến nay, Quyết Chiến đã có thêm ba lần đăng quang: tại Porto năm 2023 và Bogota năm 2024, Veghel năm 2024 nâng tổng số danh hiệu World Cup lên 4 chức vô địch - thành tích mà chưa cơ thủ Việt nào từng đạt được. Ngoài ra, anh còn giành ngôi Á quân tại giải vô địch thế giới (World Championship) 2023 ở Ankara, khẳng định vị thế của mình không chỉ là hiện tượng, mà là một thế lực bền vững của Carom quốc tế.
Quyết Chiến từng chia sẻ: “Chiến thắng ấy không chỉ của riêng tôi. Nó là niềm tự hào của cả đất nước. Nhưng khó nhất không phải là vô địch một lần, mà là giữ phong độ lâu dài. Carom 3 băng khắc nghiệt lắm, chỉ cần lơ là một chút là bị tụt lại ngay”.
Điểm mạnh lớn nhất của Quyết Chiến không chỉ nằm ở kỹ thuật. Nhiều cơ thủ thế giới có thể tạo ra một cú đánh ngẫu hứng đẹp mắt, nhưng anh giữ được sự ổn định và bản lĩnh trong những thời khắc quyết định. Trong Carom, sự ổn định là thước đo đẳng cấp, và ở phương diện ấy, Quyết Chiến đã sánh ngang cùng những huyền thoại từng thống trị làng bi-a thế giới.
Đằng sau thành công của Trần Quyết Chiến là sự nổi lên của cả một thế hệ cơ thủ Việt Nam. Ngô Đình Nại với lối chơi bùng nổ, từng vào chung kết World Cup và vô địch giải HBSF - Min Table 2024, luôn khiến đối thủ quốc tế phải dè chừng với những ra cơ đẹp mắt. Bao Phương Vinh, cơ thủ trẻ tài năng, từng đánh bại cả đàn anh Quyết Chiến để giành danh hiệu quốc tế, được kỳ vọng trở thành “người kế thừa” trong tương lai. Chiêm Hồng Thái cũng dần khẳng định bản thân ở các giải trẻ, mang đến tinh thần máu lửa cho lớp kế cận.
Sự lan tỏa ấy còn thể hiện ở phong trào. Trên TikTok, YouTube, các clip highlight những cú lăng xê, kobayashi chuẩn xác của cơ thủ Việt nhận hàng trăm nghìn lượt xem. Tại TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, nhiều CLB bi-a chật kín người chơi. Carom đang đi từ chỗ bị gắn mác “trò chơi quán xá” thành môn thể thao trí tuệ, rèn luyện bản lĩnh, kiên nhẫn và tư duy chiến thuật.
Thành công của Trần Quyết Chiến, tuy vậy, cũng đặt ra trách nhiệm: làm sao để Carom Việt Nam không chỉ dừng ở niềm tự hào thoáng qua, mà trở thành một thế lực bền vững. HLV Huỳnh Thanh Điền (Đà Nẵng) phân tích: “Chúng ta có nhiều tài năng, nhưng thiếu hệ thống. Ở Hàn Quốc, Carom được đưa vào trường học như ngoại khóa. Trẻ em được đào tạo từ nhỏ với giáo trình chuẩn, có giải phong trào dày đặc, có nhà tài trợ đồng hành. Ở châu Âu, cơ thủ được chăm lo toàn diện về kỹ thuật, thể lực, tâm lý. Còn ở Việt Nam, nhiều người đi lên từ quán bi-a. Nếu muốn thế hệ sau tiếp cận Carom chuyên nghiệp, cần đầu tư đào tạo cơ bản, mở giải trẻ, tạo cơ hội cọ xát quốc tế từ sớm”.
Những lời ấy phản ánh rõ thực trạng: Carom Việt Nam đang sở hữu nhân tài, nhưng chưa có nền móng vững chắc. Các chức vô địch World Cup và danh hiệu quốc tế của Trần Quyết Chiến chứng minh khả năng của cơ thủ Việt, nhưng để duy trì và lan tỏa, cần một hệ sinh thái thể thao đúng nghĩa. Đó là giải trẻ thường niên, giáo trình chuẩn, sự đồng hành của doanh nghiệp, và chiến lược quốc gia rõ ràng.
Carom Việt Nam hôm nay không chỉ được biết đến nhờ một cá nhân. Khi bạn bè quốc tế nhắc đến Carom, họ nhớ đến một tập thể: Trần Quyết Chiến - biểu tượng bản lĩnh, Ngô Đình Nại - kẻ thách thức, Bao Phương Vinh - tài năng trẻ, Chiêm Hồng Thái - niềm hy vọng mới. Tất cả tạo nên hình ảnh Việt Nam không còn là “kẻ ngoài cuộc”, mà đã trở thành một điểm sáng trên bản đồ Carom.
Carom 3 băng Việt Nam đã đi từ những quán nhỏ đến bục vinh quang quốc tế. Ba chức vô địch World Cup, một lần Á quân thế giới và nhiều lần lọt vào vòng đấu sâu của các giải quốc tế là minh chứng cho khát vọng và bản lĩnh mà Trần Quyết Chiến mang lại. Phía sau là lớp kế cận như Nại, Vinh, Thái, và sau nữa, những tay cơ trẻ đang dần xuất hiện. Nhưng để không chỉ dừng ở tự hào khoảnh khắc, Carom Việt Nam cần xây dựng hệ thống, mở rộng phong trào và đầu tư bài bản. Như Quyết Chiến từng tâm sự: “Thế hệ của tôi có thể mới chỉ mở đường. Điều mong mỏi nhất là sẽ có thêm nhiều cơ thủ trẻ nối tiếp, để Carom 3 băng trở thành niềm tự hào bền vững của Việt Nam”.
Video: Trần Quyết Chiến và serie 14 điểm hạ gục số 1 thế giới Dick JASPERS |