Đoàn công tác T.Ư Hội CCB Việt Nam cùng cán bộ Hội CCB tỉnh Kon Tum tại Điểm cao Delta.
Nhân chuyến công tác tại Hội CCB tỉnh Kon Tum trong những ngày cuối tháng 2-2023, Trung tướng Khuất Việt Dũng - Phó chủ tịch Hội CCB Việt Nam và các thành viên Đoàn công tác của T.Ư Hội đã có dịp ngược thành phố cao nguyên gần 50km đến xã HMoong và xã Rơ Cơi, huyện Sa Thầy để lên Nhà bia di tích lịch sử, nơi ghi nhớ, tưởng niệm những người con ưu tú của quê hương, đất nước đã anh dũng chiến đấu, hy sinh trong trận đánh khốc liệt ở Điểm cao 1015 (có tên gọi là đồi Charlie) và Điểm cao 1049 (đồi Delta) mùa hè rực lửa năm 1972.
Lên đến Nhà bia di tích lịch sử trên đồi Charlie, đứng trên điểm cao, phóng tầm mắt hết cỡ, càng thấy sâu sắc giá trị quân sự của địa danh này; vì thế hồi ấy, địch đã thực hiện một chiến dịch “trực thăng vận” đổ xuống đây cả tiểu đoàn lính dù thiện chiến của quân lực Việt Nam Cộng hòa cùng hệ thống công sự bê tông và các loại vũ khí trang bị hiện đại của Mỹ, lập nên tuyến phòng ngự kiên cố, lợi hại phía tây sông Pô Cô. Nơi đây, từ ngày 12 đến 15-4-1972, Trung đoàn bộ binh 64, thuộc Sư đoàn 320A, do Trung tá Khuất Duy Tiến - Trung đoàn trưởng chỉ huy cùng với quân và dân địa phương tiến công tiêu diệt toàn bộ Tiểu đoàn dù 11, thuộc Lữ đoàn 2 của địch; làm chủ điểm cao và khu vực lân cận.
Còn ở Điểm cao 1049, cách 1015 khoảng 3,5km theo đường chim bay (7km đường đèo dốc), nằm trong hệ thống phòng ngự của địch hồi đó. Tại đây, từ ngày 30-3 đến 5-4-1972, Trung đoàn Bộ binh 52 (Sư đoàn 320A) tiến công Điểm cao 1049 nhưng trận đánh không giành được thắng lợi. Đến ngày 21-4-1972, được tăng cường thêm lực lượng, Trung đoàn 52 đã tiêu diệt toàn bộ Tiểu đoàn dù 2 và các lực lượng khác đến ứng cứu, làm chủ Điểm cao 1049 và các điểm cao lân cận. Việc chọc thủng tuyến phòng ngự 2 điểm cao này đã góp phần mở toang cánh cửa để các lực lượng khác của chiến dịch tiến vào giải phóng Đak Tô, Tân Cảnh ngày 24-4-1972.
Đã từng được học, tìm hiểu lịch sử và được một số CCB Sư đoàn 320 kể lại các trận chiến bi hùng và khốc liệt này, nhưng khi lên tận “nguồn”, thắp nén tâm nhang ngay nơi các bác, các anh kiên cường chiến đấu và ngã xuống rồi tan hòa vào lòng đất mẹ yêu thương, trong mỗi chúng tôi thực sự trào dâng sự xúc động thiêng liêng và niềm cảm phục, tự hào sâu sắc.
Xúc động thiêng liêng, cảm phục, tự hào, bởi các thế hệ cha anh, đồng đội của những người đã ngã xuống ngày ấy, sau gần 50 năm, tuổi đã cao, sức đã cạn, gối mỏi, chân chồn vẫn ngày đêm đau đáu về những đồng đội hy sinh, đã lặn lội, xuyên rừng, trèo đèo, lội suối trở lại chiến trường xưa để thăm viếng, khảo sát và dành nhiều tâm sức xây Nhà bia di tích lịch sử. Từ tháng 12-2017 đến giữa tháng 5-2018, Ban liên lạc truyền thống Đại đoàn Đồng Bằng và cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 320 (Quân đoàn 3) đóng góp kinh phí trên 2 tỷ đồng, tham gia gần 2.000 ngày công để xây dựng, hoàn thành công trình Nhà bia di tích lịch sử tại Điểm cao 1015 và 1049 với diện tích xây dựng 269m2 mỗi nhà bia. Có thể nói, xây dựng được công trình ở độ cao hơn 1.000m trên địa hình đồi núi hiểm trở là sự nỗ lực lớn của Ban liên lạc truyền thống Đại đoàn Đồng Bằng và cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 320. Chúng tôi được các anh ở địa phương cho biết: Trung tướng Khuất Duy Tiến, năm đó (2017) đã gần 90 tuổi, nhưng cùng nhiều CCB của Trung đoàn, Sư đoàn và bà con địa phương ở tại Điểm cao 1015 và 1049 suốt cả tháng trời để tham gia xây dựng Nhà bia di tích lịch sử. CCB, Đại tá Nguyễn Thế Tân, cùng Ban liên lạc như con thoi để kết nối, vận động; CCB Lê Mạnh Hải - Hội Doanh nhân CCB Nghệ An đóng góp hơn 1 tỷ đồng và nhiều công sức cho hai công trình có ý nghĩa tri ân các anh hùng liệt sĩ của Sư đoàn 320 và ghi công của quân và dân Kon Tum trong chiến thắng lịch sử này... Thế mới thấy nghĩa tình đồng đội, nghĩa tình quân dân sâu đậm, thiêng liêng đến nhường nào.
Chúng tôi thấy ấm áp hơn khi biết cách đây hơn 1 năm, ngày 18-1-2022, Thủ tướng Chính phủ có quyết định số 93/QĐ-TTg, bổ sung 2 di tích Điểm cao 1015 và Điểm cao 1049 vào quần thể Di tích Quốc gia đặc biệt địa điểm chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh. Trước đó, ngày 4-3-2019, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum ban hành Quyết định số 112/QĐ-UBND xếp hạng Điểm cao 1015 và 1049 là Di tích lịch sử cấp tỉnh. Sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương cũng được cụ thể hóa bằng những công trình, những hoạt động có ý nghĩa. Đường lên hai điểm cao đã được san, ủi rộng và bớt ghồ ghề hơn. Riêng đoạn đường dốc đứng cách Charlie 1km được đổ bê tông để xe hai cầu có thể lên đến Khu Nhà bia.
Để có thêm nhiều người biết đến và trải nghiệm cung đường mang tính dấu ấn lịch sử của tuyến phòng thủ bảo vệ Kon Tum và các căn cứ Đăk Tô - Tân Cảnh, Plei Kần, Plei Kleng và sự hy sinh to lớn của các thế hệ cha anh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Ủy ban An toàn giao thông quốc gia phối hợp cùng UBND huyện Sa Thầy vừa tổ chức Giải “THACO Marathon vì an toàn giao thông Sa Thầy 2023” tại đây. Tham gia chạy cùng các vận động viên ở cự ly 10km, ông Khuất Việt Hùng - Phó chủ tịch Chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho biết: “Giải là hoạt động tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông, vận động người dân luyện tập thể dục thể thao tăng cường sức khoẻ; đồng thời giáo dục truyền thống cách mạng cho các vận động viên về lịch sử hào hùng đấu tranh cách mạng của dân tộc tại nơi từng là chiến trường ác liệt trong hai cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc”.
Tạm biệt Delta và Charlie, tạm biệt T.P Kon Tum dù còn nhiều trăn trở nhưng trong mỗi chúng tôi cũng lấp lánh niềm vui. Vui vì trong chuyến đi nhiều ý nghĩa này chúng tôi được gặp những CCB trên mảnh đất lịch sử đã tiếp tục tỏa sáng phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, góp phần giữ vững thành quả cách mạng của các thế hệ cha anh, của nhân dân ta đã giành được và xây dựng quê hương Kon Tum hướng tới giàu mạnh như mong ước của những người đã chiến đấu và ngã xuống năm xưa.
Hồ Bá Vinh