NGA - MỸ: Thỏa thuận về cắt giảm vũ khí hạt nhân (05/04/2010)

Gạt bỏ những bất đồng và nghi kỵ, việc hai quốc gia hàng đầu thế giới tuyên bố ký thỏa thuận về cắt giảm vũ khí hạt nhân vào ngày 8-4 đang thu hút sự chú ý của thế giới. Đây cũng được coi là bước đi quan trọng trong quá trình thế giới tiến tới phi hạt nhân hóa.

Tổng thống Nga Đmi-try Mét-vê-đép và Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma đã hoàn tất hiệp ước “lịch sử” mới về cắt giảm vũ khí hạt nhân (START mới) của mỗi bên, dự định ký Hiệp ước mới vào ngày 8-4 ở Pra-ha (CH Séc), theo đó, kho vũ khí hạt nhân của hai cường quốc hạt nhân này sẽ giảm 1/3 trong vòng 10 năm tới.

Sau các cuộc thương lượng kéo dài, lãnh đạo hai nước đã “chốt” lại cái mà Tổng thống Mỹ Ô-ba-ma gọi là “ thỏa thuận kiểm soát vũ khí toàn diện nhất trong vòng hai thập kỷ qua”, trong khi Tổng thống Nga Mét-vê-đép đánh giá START mới phản ánh tương quan lợi ích của Nga và Mỹ. Hai ông cho rằng nhiệm vụ trọng tâm sau lễ ký tại Pra-ha là Quốc hội hai nước phê chuẩn START mới. Tổng thống Mét-vê-đép và Tổng thống Ô-ba-ma cũng đã thỏa thuận sẽ thảo luận các vấn đề hợp tác song phương và các vấn đề quốc tế cấp bách trong cuộc gặp tại Pra-ha.

Hiện tại, giới chức ngoại giao Nga-Mỹ đang hoàn tất những chi tiết cuối cùng về mặt kỹ thuật. Trước ngày ký, ông Mét-vê-đép và ông Ô-ba-ma có cuộc điện đàm chính thức về vấn đề này và đặt ra cách thức nhằm tìm kiếm sự ủng hộ của Quốc hội hai nước.

Hiệp ước mới thay thế Hiệp ước START-1 dự tính sẽ cắt giảm số vũ khí hạt nhân tầm xa của mỗi bên xuống 1.500, tăng hi vọng giải giáp vũ khí hạt nhân vào những năm tới. Một đặc điểm quan trọng của thỏa thuận mới này là nó bao gồm một cơ chế pháp lý để chứng thực việc thực hiện Hiệp ước của mỗi bên. Hiệp ước mới cũng quy định giảm số phương tiện phóng chiến lược, tên lửa và bom mang đầu đạn hạt nhân của mỗi bên.

Ước tính, Mỹ hiện có khoảng 2.150 vũ khí hạt nhân chiến lược đã triển khai và Nga có khoảng 2.600. Ngoài ra, Mỹ còn có khoảng 2.600 đầu đạn dự trữ và 500 vũ khí hạt nhân phi chiến lược.

START mới sẽ có hiệu lực trong vòng 10 năm so với thời hạn 15 năm của START-1 (ký năm 1991, có hiệu lực năm 1994 và hết hiệu lực ngày 5-12-2009).

Giới quan sát quân sự thế giới rất hoan nghênh động thái này của Nga - Mỹ và nhận định rằng, việc giảm vũ khí hạt nhân sẽ giúp cải thiện hơn nữa mối quan hệ quân sự giữa Nga - Mỹ trong vòng 6 năm qua. Tổng thư ký LHQ Ban Ki Mun đã ra tuyên bố hoan nghênh Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới vừa đạt được giữa Nga và Mỹ, nhấn mạnh đây là “ lịch sử quan trọng” trong nỗ lực toàn cầu nhằm loại trừ vũ khí hạt nhân ra khỏi đời sống nhân loại.

Tại một hội nghị về an ninh hạt nhân ở Oa-sinh-tơn, một quan chức tình báo Mỹ cũng cho biết, khủng bố hạt nhân vẫn đang là nguy cơ số 1 trên thế giới. Vì vậy, khi các nước lớn tự nguyện giảm kho vũ khí của mình, thế giới sẽ thêm một lần được bảo vệ tốt hơn.

ĐÌNH ANH