Đường Hồ Chí Minh trên biển- Sáng tạo độc đáo của cách mạng Việt Nam

Cách đây vừa tròn 64 năm, ngày 23/10/1961, Bộ Quốc phòng ra Quyết định số 97/QĐ thành lập Đoàn 759, tiền thân của Đoàn vận tải biển 125 Hải quân, nay là Lữ đoàn 125, Vùng 2 Hải quân. Đoàn 759, còn được gọi là “Đoàn tàu không số” có nhiệm vụ mở con đường vận tải chiến lược trên biển, kịp thời chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam. 

Sau gần một năm nghiên cứu, chuẩn bị, đêm 11/10/1962, chiếc thuyền gỗ gắn máy đầu tiên của Đoàn 759 do Thuyền trưởng Lê Văn Một và Bí thư chi bộ Bông Văn Dĩa chỉ huy, bí mật xuất phát từ bến K15 Đồ Sơn (Hải Phòng) chở hơn 30 tấn vũ khí vào nam, đã cập bến Vàm Lũng (Cà Mau) an toàn sau nhiều ngày hành lênh đênh trên biển.

Chuyến đi đầu tiên thành công đánh dấu một sự kiện quan trọng: Đường Hồ Chí Minh trên biển đã chính thức khai thông. Nhận được tin đó, Bác Hồ đã gửi điện động viên, khen ngợi cán bộ, chiến sỹ Đoàn 759 và căn dặn cần rút kinh nghiệm chuyến đi, tiếp tục vận chuyển nhanh hơn nữa, nhiều hơn nữa vũ khí cho đồng bào miền Nam đánh giặc, cho Nam - Bắc sớm sum họp một nhà. 

Trong suốt trong 14 năm (1961-1975), Đoàn 125 Hải quân đã huy động 1.879 lượt tàu thuyền làm nhiệm vụ vận chuyển hơn 150 ngàn tấn vũ khí, trang bị kĩ thuật, thuốc chữa bệnh và trên 80 ngàn cán bộ, chiến sĩ từ miền Bắc vào miền Nam bằng đường biển, chiến đấu hàng trăm trận với máy bay, tàu chiến của Mỹ-ngụy, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.  Ghi nhận những cống hiến, hy sinh to lớn ấy, Đảng, Nhà nước đã 2 lần tuyên dương Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho “Đoàn tàu không số” - Đoàn 125 Hải quân. 

Trong lịch sử chiến tranh dựng nước và giữ nước, ông cha ta đã từng mở nhiều tuyến đường vận tải, nhưng chưa có con đường độc đáo, sáng tạo, kỳ lạ như Đường Hồ Chí Minh trên biển, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Trung ương Đảng và Bác Hồ trong giải quyết khả năng chi viện của hậu phương cho tiền tuyến, góp phần quyết định thắng lợi của mỗi cuộc chiến. 

Cùng với Đường Hồ Chí Minh dọc Trường Sơn, Đường Hồ Chí Minh trên biển tạo nên hai tuyến vận tải chiến lược, bổ sung, hỗ trợ nhau, đáp ứng yêu cầu vận tải trên hai hướng chiến lược của chiến trường miền Nam, thể hiện sinh động quyết tâm chiến lược: Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, vì độc lập tự do của Tổ quốc. Mỗi tuyến vận tải chiến lược có vị trí, vai trò độc lập, hỗ trợ nhau tạo nên hệ thống mạch máu giao thông chủ đạo và hoàn chỉnh để chi viện kịp thời, hiệu quả sức người, sức của cho cách mạng miền Nam. 

Đường Hồ Chí Minh trên biển ra đời vào thời điểm khó khăn, ác liệt nhất của cuộc chiến, khi địch được trang bị nhiều loại vũ khí, khí tài hiện đại, dày đặc, hoàn toàn làm chủ trên không, trên biển, ven bờ, thì ta chỉ có những loại tàu thuyền nhỏ bé, thô sơ, nhưng với bản lĩnh và tài thao lược của Đảng, ý chí và khát vọng độc lập tự do, thống nhất đất nước của toàn dân tộc, lực lượng Hải quân đã phát huy sức mạnh to lớn, vượt qua mọi khó khăn, luồn lách, né tránh kẻ thù, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện cho chiến trường miền Nam.

Đường Hồ Chí Minh trên biển là minh chứng sống động của sức mạnh của toàn dân tộc, của quyết tâm sắt đá: dám đánh, quyết đánh và biết cách đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Cũng là minh chứng của đường lối chiến tranh nhân dân, nghệ thuật giành thắng lợi từng bước trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, cũng như trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ vận tải chi viện chiến lược trên biển.

Các lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ, đặc biệt là Quân chủng Hải quân đã nắm chắc tình hình, chủ động xây dựng lực lượng, chuẩn bị phương tiện, huấn luyện chu đáo cho tất cả các lực lượng, kể cả các lực lượng hiệp đồng, tạo điều kiện thuận lợi để công tác vận tải đạt kết quả cao nhất. Các cấp lãnh đạo, chỉ huy Quân chủng Hải quân đã chủ động tham mưu đúng, trúng cho Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, triệt để tận dụng thời cơ, đa dạng hóa phương pháp vận tải để chuyển hóa thế trận, làm chủ tình huống, giành thắng lợi to lớn.

Hải quân nhân dân đã vận dụng linh hoạt nghệ thuật quân sự Việt Nam trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, chọn đúng thời cơ; kết hợp hoạt động bí mật và công khai; tàu có thể xuất phát từ nhiều bến (kể cả ở nước ngoài), cập bến ở nhiều điểm; đi trên nhiều cung, tuyến khác nhau. Địch phong tỏa gần bờ thì ta đi vòng ra biển xa, hải phận quốc tế, địch ngăn chặn đường xa thì tổ chức đi từng đoạn. Nếu bị địch phát hiện, tấn công hoặc cướp tàu, ta đánh trả quyết liệt, nếu không thể giành ưu thế thì chấp nhận hy sinh, phá hủy tàu và hàng để giữ bí mật nhiệm vụ.

Xuất bến là xác định cảm tử, là không hẹn ngày về, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của “Đoàn tàu không số” luôn thể hiện lòng trung thành tuyệt đối, ý chí quật cường, tinh thần mưu trí, sáng tạo, sẵn sàng hy sinh để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Mỗi chuyến đi là một cuộc đấu trí căng thẳng, quyết liệt với kẻ thù, với thiên nhiên, với mọi khó khăn, thử thách. 

Từ 1961 đến 1975, cán bộ, chiến sĩ Đoàn 125 đã vượt qua trên 20 cơn bão lớn, hàng trăm cuộc vây ráp của kẻ thù, đưa hàng trăm ngàn tấn vũ khí chi viện cho các mặt trận mà đường Hồ Chí Minh trên bộ chưa thể vươn tới. Hàng trăm người chiến sỹ ưu tú đã anh dũng hy sinh cùng con tàu, họ nằm lại với biển khơi, nhưng chiến công ấy mãi mãi được lịch sử, được nhân dân khắc ghi.

Giá trị lịch sử và bài học kinh nghiệm trong mở đường Hồ Chí Minh trên biển, xây dựng và sử dụng lực lượng vận tải quân sự đường biển vẫn còn nguyên giá trị;  các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam anh hùng đã và đang phát huy ý chí quật cường, tinh thần chiến đấu anh dũng, bất khuất của cán bộ, chiến sĩ “Đoàn tàu không số”. Mỗi cán bộ, chiến sỹ luôn có bản lĩnh vững vàng; trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân, khắc phục mọi khó khăn gian khổ, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Vận dụng bài học tổ chức sử dụng lực lượng vận tải đường biển chiến lược trong chiến tranh giải phóng, Quân chủng Hải quân tiếp tục xây dựng, phát triển lực lượng chính quy, hiện đại; tinh, gọn, mạnh, cơ động, linh hoạt; cân đối, đồng bộ về con người, vũ khí trang bị, cơ sở bảo đảm; có chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu ngày càng cao, làm nòng cốt bảo vệ chủ quyền biển, đảo Tổ quốc trong tình hình mới. 

Quan tâm xây dựng lực lượng vận tải quân sự đa năng, có tính lưỡng dụng cao (tàu chở hàng, tàu chở quân, tàu vận tải đổ bộ) cùng hệ thống cầu cảng, kho tàng, cơ sở bảo đảm hậu cần, kỹ thuật đồng bộ. Trong thời bình, lực lượng này làm nhiệm vụ vận tải phục vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng công trình chiến đấu, hạ tầng dân sinh, chi viện đảo, nhà giàn, củng cố thế trận phòng thủ vững chắc của ta trên các vùng biển, đảo. Khi có chiến tranh hoặc xung đột xảy ra, cùng với các lực lượng khác vận chuyển nhân lực, vật lực, vận tải đổ bộ, chi viện, không để các lực lượng ta bị địch cô lập, tăng cường sức mạnh cho tác chiến bảo vệ chủ quyền biển, đảo. 

Từ kinh nghiệm tổ chức vận chuyển chi viện chiến trường miền Nam giai đoạn 1961-1975, trong những năm gần đây, Quân chủng Hải quân luôn chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”.Tập trung đột phá vào huấn luyện “cơ bản, làm chủ, chuyên sâu trong khai thác sử dụng trang bị kỹ thuật; nâng cao chất lượng huấn luyện cán bộ”; lấy nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển đảo và xây dựng Quân chủng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” làm mục tiêu huấn luyện.

Thường xuyên tổ chức luyện tập, diễn tập thuần thục các tình huống cơ động lực lượng, ngụy trang, nghi binh, phòng tránh đánh địch tiến công hỏa lực, bảo toàn lực lượng, phá thế bao vây, phong tỏa. Đưa các nội dung cơ động, vận tải chi viện vào các cuộc diễn tập bảo vệ chủ quyền biển đảo. Trên cơ sở đó, bổ sung, hoàn thiện các phương án tác chiến, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ khi có tình huống. 

Kế thừa bài học phát huy sức mạnh tổng hợp của đường Hồ Chí Minh trên biển, Quân chủng Hải quân chủ động tham mưu, đề xuất Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng các chủ trương, giải pháp xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân, “thế trận chiến tranh nhân dân trên biển vững mạnh. Tiếp tục phối hợp với các đơn vị, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền biển đảo, thu hút nguồn lực xây dựng Quân chủng hiện đại. 

Phát huy nội lực, tự lực, tự cường, ra sức nghiên cứu làm chủ vũ khí trang bị, làm chủ khoa học kỹ thuật, nâng cao chất lượng, hiệu quả các mặt công tác. Đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại quốc phòng với quân đội và hải quân các nước, nhất là nước láng giềng có vùng biển giáp ranh, bạn bè, đối tác truyền thống góp phần ngăn ngừa xung đột, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Tổ quốc từ sớm, từ xa.

Trước những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình quốc tế, khu vực và Biển Đông, Quân chủng Hải quân thường xuyên nâng cao cảnh giác, chủ động nắm, dự báo chính xác tình hình trên các vùng biển, đảo, nhất là vùng biển trọng điểm, nhạy cảm, không để bị động, bất ngờ. 

Trên cơ sở đó, tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng các giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo xử lý chính xác các tình huống trên cơ sở phát huy sức mạnh tổng hợp, kết hợp giữa đấu tranh trên thực địa với đấu tranh chính trị, ngoại giao, pháp lý. 

Quán triệt phương châm, tư tưởng chỉ đạo, đối sách của Đảng, Nhà nước, cán bộ, chiến sĩ Hải quân luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu cao kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.