Bình luận - TÊN LỬA PATRIOT TIẾN GẦN NGA (03/05/2010)

Triển khai tên lửa Ptriot ở Ba Lan là một trong số những hành động cụ thể của Mỹ sau khi tuyên bố từ bỏ kế hoạch thiết lập lá chắn tên lửa NMD tại Đông Âu. Điều đó cho thấy, Oa-sinh tơn chưa bao giờ từ bỏ chiến lược phòng vệ được hình thành từ các nhiệm kỳ tổng thống trước đó.

Có thể thấy, bố trí tên lửa Patriot là một phần thoả thuận về Quy chế của lực lượng vũ trang Mỹ trên đất Ba Lan (SOFA) hai nước ký tháng 12-2009 nhằm nâng cấp hệ thống phòng không của Ba Lan. Theo đó, cho phép bố trí quân đội và trang thiết bị quân sự của Mỹ tại Ba Lan, điều kiện tiên quyết để Mỹ triển khai các tên lửa Patriot và sau đó là các tên lửa SM-3-một phần của hệ thống NMD.

Rõ ràng, dự án trước đây của Tổng thống Mỹ G. Bút-sơ chỉ nhằm mục tiêu bảo vệ nước Mỹ khỏi các cuộc tấn công xuyên lục địa mà bỏ qua một phần lớn của châu Âu, thì kế hoạch lá chắn được xây dựng dưới thời Tổng thống B. Ô-ba-ma dường như được triển khai ở Ba Lan được đánh giá là một sự thay đổi lớn và được thiết kế mang tính toàn diện hơn. Nó sẽ trải rộng từ đại dương tới đất liền, hình thành “ chiếc ô” khó xuyên thủng để bảo vệ châu Âu và Mỹ trước tầm bắn của các tên lửa tầm ngắn, tầm trung và tầm xa. Theo đó, kế hoạch lá chắn tên lửa mới sẽ được hoàn tất trong vòng 8 năm.

Vì thế, không ngạc nhiên khi thấy Nga lập tức tuyên bố, việc Mỹ triển khai lâu dài tên lửa Patriot của Mỹ ở Ba Lan đã vi phạm thỏa thuận cơ bản được ký năm 1997 giữa Nga và NATO. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh, Mát-xcơ-va yêu cầu Mỹ và Ba Lan giải thích rõ kế hoạch triển khai các dàn tên lửa hiện đại sát biên giới nước Nga nhằm mục đích gì?

Trước đó, phía Nga từng kịch liệt phản đối việc Mỹ bố trí NMD tại Ba Lan và CH Séc và cảnh báo sẽ có biện pháp trả đũa mạnh mẽ. Trước sự phản đối này, chính quyền Tổng thống Ba-rắc ô-ba-ma đã phải tuyên bố huỷ bỏ NMD tại Ba Lan và CH Séc.

Thế nhưng, sự từ bỏ của Mỹ lại khiến các đồng minh mới của họ ở Đông Âu mếch lòng, cho rằng Oa-sinh-tơn lùi bước trước sức ép của Mát-cơ-va mà không tính tới các mối quan hệ đồng minh. Không lâu sau khi tuyên bố huỷ bỏ kế hoạch NMD tại Đông Âu, chính quyền Ô-ba-ma lại xúc tiến thương lượng và đi tới ký kết với Ba Lan.

Theo giới phân tích, việc triển khai các tên lửa Patriot có thể được xem như là sự “đền bù” của Oa-sinh-tơn với đồng minh sau khi huỷ bỏ NMD. Tuy nhiên, kế hoạch triển khai hệ thống tên lửa tại Đông Âu của Mỹ đang gây ra tình huống khủng hoảng mới trong khu vực. Nga khó có thể làm ngơ trước sự xuất hiện đột ngột của dàn tên lửa hàng đầu của Mỹ được đật sát nách mình. Và một câu hỏi đặt ra, liệu Mát-xcơ-va sẽ duy trì được thái độ “nhã nhặn” trong bao lâu nếu những bộ phận cấu thành của hệ thống phòng thủ tên lửa Mỹ tiếp tục xuất hiện tại CH Séc, Ru-ma-ni và các nước khác ở châu Âu?. Bởi Nga đã từng kịch liệt phán đối việc triển khai các tên lửa của NATO ở những nước thuộc liên Xô trước đây, đồng thời cảnh báo trong trường cân thiết sẽ triển khai các tên lửa chiến thuạt Iskander ở Ca-li-nin-grát

Có thể thấy rằng, dàn tên lửa Patriot của Mỹ vừa được triển khai tại Ba lan chắc chắn dẫn tới đảo lộn về thế bố trí cũng như cán cân quân sự trong khu vực, gây nên sự “băng giá” trong quan hệ vừa ấm nồng giữa hai cương quốc hạt nhân. Vẫn biết, sự ấm- lạnh trong quan hệ Nga-Mỹ có thể chỉ là sự tiếp nối của chuỗi bất đồng từng có giữa hai cựu địch thủ thời chiến tranh lạnh. Thế nhưng, điều đáng nói là sự việc xảy ra đúng vào thời điểm nhiều hy vọng nhất để hai bên chấm dứt thời kỳ băng giá. Điều trớ trêu là chỉ hơn một tháng sau khi Nga-Mỹ ký kết một hiệp lịch sử nhằm cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược giai đoạn mới (START mới).

Việc chuyển giao hệ thống tên lửa Patriot chắc chắn sẽ làm phức tạp thêm cuộc gặp cấp cao giữa Tổng thống Nga Đmi-tri Mét-vê-đép và Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma dự kiến diễn ra vào tháng 6 này. Cũng không loại trừ khả năng Điện Crem-lin sẽ gác lại quá trình điều chỉnh học thuyết đối ngoại theo hướng thân thiện hơn với Mỹ, cũng như Nhà Trắng đã từng chấp nhận sự đổi thay thật sự để hướng tới mối quan hệ nồng ấm hơn với Nga. Như vậy, thêm một lần nữa vấn đề an ninh châu Âu lại đứng trước sự bất ổn.

MINH PHƯƠNG