Đông đảo CCB và nhân dân quan tâm và bất ngờ trước sự kiện cuối tuần qua Bộ Chính trị có Quyết định thi hành kỷ luật và Chủ tịch nước đã có quyết định tạm đình chỉ chức vụ Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đối với ông Đỗ Đức Duy. Bất ngờ bởi lẽ ông Duy mới nhận chức Bộ trưởng Bộ mới này chưa đầy 5 tháng, nhận chức Bí thư Đảng ủy Bộ mới có 19 tuần.
Ông Duy bị kỷ luật là do trong thời gian giữ chức vụ Phó bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái đã vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Điều đó có nghĩa là sai phạm của ông Duy diễn ra cách đây ít nhất là 5 năm. Từ đó đến nay, ông Duy đã có tới 7 lần được bổ nhiệm chức vụ mới như: Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Yên Bái, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường... Đặc biệt qua 3 lần bầu cử trong Đảng và bầu cử đại biểu Quốc hội.
Ông Duy không phải là trường hợp duy nhất “vừa bổ nhiệm đã bị kỷ luật”. Nhiều CCB vẫn nhớ ngày 17-1-2025, Bộ Chính trị điều động, bổ nhiệm ông Nguyễn Văn Hiếu - Bí thư Thành ủy Cần Thơ giữ chức Phó trưởng Ban Tuyên giáo T.Ư. Tuy nhiên, chỉ đến đầu tháng 4-2025, Bộ Chính trị đã quyết định kỷ luật đối với ông Nguyễn Văn Hiếu và cho thôi giữ tất cả chức vụ. Cũng trong tháng 1-2025, ông Trần Việt Trường - Phó bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ được điều động tham gia Đảng đoàn MTTQ Việt Nam, được hiệp thương giữ chức Phó chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam. Nhưng chỉ đến ngày 4-4-2025, Ủy ban Kiểm tra T.Ư đã công bố quyết định cảnh cáo về Đảng đối với ông Trần Việt Trường. Trong 6 tháng đầu năm 2025, ông Dương Văn An (Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc) và bà Nguyễn Thị Kim Chi (Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) cũng đã bị kỷ luật vì sai phạm từ thời kỳ công tác trước đó. Điều đáng nói là, cả hai đều nhận nhiệm vụ mới chưa đến 1 năm.
Tình trạng cán bộ vừa mới bổ nhiệm đã bị xử lý kỷ luật, xử lý hình sự đang là vấn đề làm nóng nhiều diễn đàn, hội nghị. Mới đây, phát biểu chỉ đạo Đại hội Đảng bộ cơ quan Ban Nội chính T.Ư, đồng chí Trần Cẩm Tú - Thường trực Ban Bí thư đã nhấn mạnh: Phải “Thẩm định chặt chẽ công tác nhân sự, bảo đảm không để lọt vào cấp ủy cán bộ vi phạm phẩm chất đạo đức, lối sống, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và “khắc phục triệt để tình trạng cán bộ vừa bổ nhiệm, bầu cử thì đã bị xử lý kỷ luật”.
Cuối tuần qua, phát biểu tại phiên bế mạc Hội nghị T.Ư 12, khóa XIII, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm cũng yêu cầu “Phải có giải pháp, biện pháp hiệu quả để hạn chế, sớm khắc phục tình trạng nhân sự vừa được bầu vào Ban Chấp hành T.Ư Đảng hoặc mới được quy hoạch, bổ nhiệm đã phải xem xét kiểm điểm, xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.”
Nhìn lại những trường hợp cán bộ vừa mới bổ nhiệm đã bị xử lý kỷ luật nêu trên, điểm chung dễ nhận thấy ở họ là đều có “lý lịch khá đẹp, bằng cấp khá cao, quy hoạch từ sớm” và đều “theo đúng quy trình” cả. Vậy “lỗ hổng” do đâu?
Theo CCB Lê Như Tiến - nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội thì việc bổ nhiệm cán bộ hiện nay, về cơ bản đều tuân thủ theo đúng quy trình. Tuy nhiên việc lựa chọn “đầu vào” của quy trình này lại là vấn đề cần bàn. Đồng chí ví von: “Muốn làm cây giò lụa ngon phải qua nhiều bước: Giã, gói, luộc. Tuy nhiên, nếu thịt từ đầu đã ôi thì quy trình đến mấy cũng chỉ cho ra giò thiu”. Điều đó có nghĩa là, không thể kỳ vọng đầu ra tốt nếu đầu vào là những cán bộ chưa thực sự trong sạch, chưa đánh giá đúng bản chất.
Để đánh giá đúng được bản chất của cán bộ, phải sử dụng nhiều kênh thông tin. Không thể chỉ dựa vào hồ sơ, thành tích hay sự tín nhiệm bề ngoài mà cần có cơ chế thẩm tra thực chất, giám sát thực chất, khách quan. Trong đó có kênh theo dõi giám sát của nhân dân, nhất là của đội ngũ CCB có vai trò đặc biệt quan trọng. Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã từng phát biểu: “Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, các CCB luôn luôn thể hiện bản lĩnh vững vàng, gương mẫu trong mọi hoạt động; kiên quyết đấu tranh với các thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; đấu tranh bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ đất nước; tích cực chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ và khối đại đoàn kết toàn dân tộc; góp phần giữ vững ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội”.
Dư luận của đông đảo CCB cho rằng, để khắc phục tình trạng cán bộ vừa bổ nhiệm đã bị kỷ luật, cần thay đổi quy trình theo dõi, quản lý, giám sát cán bộ. Đặc biệt là phải gắn trách nhiệm cá nhân của người đã giới thiệu việc quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ. Công khai, minh bạch hoạt động của cán bộ (trừ trường hợp đặc biệt do yêu cầu công tác) để nhân dân, nhất là các CCB giám sát, cung cấp thông tin trung thực, khách quan cho các cơ quan chức năng.