Cốm Tú Lệ - Hạt ngọc của núi rừng Tây Bắc

Những ngày đầu thu khi tiết trời se se lạnh bắt đầu quện vào mùi khói bếp, những thửa ruộng bậc thang lưng chừng núi bắt đầu chín vàng cũng là lúc bắt đầu một mùa cốm mới. Cốm Tú Lệ được chắt lọc từ những tinh túy của đất, trời cùng với sự mộc mạc thô sơ của đồng bào dân tộc Tây Bắc. Vì vậy cốm nơi đây được ví như những hạt ngọc của núi rừng và là đặc sản có một không hai của vùng Tây Bắc.

Tú Lệ nằm giữa ba ngọn núi cao là Khau Phạ, Khau Thán và Khau Song. Từ lâu, Tú Lệ đã nổi tiếng với một loại nếp có hạt gạo to tròn, trắng trong. Thứ nếp này khi được đồ thành xôi thì có vị dẻo thơm đặc biệt; còn khi chế biến thành cốm thì lại có thêm hương vị thật ngọt ngào, thanh mát. Để làm được những hạt cốm xanh mỏng, phải chọn nguyên liệu đầu vào chính là những bông lúa đang thời kỳ uốn câu vẫn còn sữa, cắt về cho vào máy tuốt, phần rơm rạ thì bỏ đi. Những hạt lúa tiếp sàng đãi những hạt lép ra. Sau đó dùng chảo gang to đun nhỏ lửa rang đều cho đến khi chín tới, không giòn mà chóc chấu có mùi thơm. Tiếp tục, bỏ ra cho nguội, rồi cho vào cối, một người đạp chày, một người ở đầu cối đảo cốm bằng đũa cả to hai tay đảo đều để cho những hạt cốm không bị nát.

Từng mẻ cốm ra lò, người ta tiếp tục dùng sàng để lựa chọn những hạt cốm đẹp nhất có màu xanh, rồi dùng lá dong gói lại giữ mùi thơm và đảm bảo cho những hạt cốm dẻo.

Thu Hiền