Hai tác phẩm và một tinh thần thời đại

Tới dự Lễ ra mắt có Trung tướng Phùng Khắc Đăng - nguyên Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, nguyên Phó chủ tịch Hội Cựu chiến binh (CCB) Việt Nam; Thiếu tướng Nguyễn Tiến Thắng - Phó ban Công tác Trung ương Hội CCB Việt Nam; Đại tá Đỗ Phú Thọ - Tổng biên tập Báo CCB Việt Nam; Đại tá Nhâm Hồng Hắc - Tổng biên tập Báo Biên phòng; các đồng chí nguyên là cán bộ cấp cao, các nhà khoa học, các tướng lĩnh Quân đội và Công an; đại diện các văn nghệ sĩ; và đại diện lãnh đạo phường Hoàng Liệt (TP. Hà Nội)...

Hai tác phẩm, một thơ - một chính luận, được Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành cuối tháng 11-2025, đã gây tiếng vang đặc biệt trong dư luận báo chí, văn học và giới nghiên cứu. Ở đó, người đọc bắt gặp một Nguyễn Hòa Văn với đầy đủ chiều kích: người lính biên phòng kiên trung, nhà báo chính luận sắc sảo và người nghệ sĩ của tâm hồn - để lại những suy tư lắng đọng về tình yêu, về con người, về Đảng, về sự thật và về những giá trị bền vững của đời sống.

Đáng chú ý, tại buổi lễ, tác giả đã quyết định dành toàn bộ số tiền thu được từ việc bán sách trong ngày ra mắt để chuyển tới CCB có hoàn cảnh khó khăn ở khu vực biên giới, như món quà nghĩa tình nhân dịp Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026. Nghĩa cử ấy tiếp tục khẳng định một phẩm chất xuyên suốt trong cuộc đời người lính - nhà báo Nguyễn Hòa Văn: “Viết để phụng sự - sống để sẻ chia”.

Phát biểu khai mạc, Đại tá Đỗ Phú Thọ - Tổng biên tập Báo CCB Việt Nam khẳng định: Đại tá Nguyễn Hòa Văn - người lính sinh ra ở Vũng Áng, Hà Tĩnh - bước vào quân ngũ từ tuổi trẻ, gắn bó với Bộ đội Biên phòng và từng giữ chức Phó Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh trước khi chuyển sang lĩnh vực báo chí. Dù không học qua trường báo chí và chưa từng kinh qua công việc phóng viên, biên tập viên, ông được tín nhiệm giữ cương vị Tổng Biên tập Báo Biên phòng suốt 15 năm.

Trong quá trình công tác, ông tích lũy nền tảng lý luận và thực tiễn phong phú: học viên xuất sắc tại nhiều khóa đào tạo; được kết nạp Hội Luật gia Việt Nam trước khi nhận bằng cử nhân; được giao nhiều nhiệm vụ quan trọng của ngành và của Đoàn thanh niên Quân đội.

Ở giai đoạn giữ cương vị Giám đốc Cổng Thông tin điện tử Hội Nhà báo Việt Nam, ông chủ trì sáng kiến xây dựng phần mềm theo dõi việc sửa - gỡ bài của báo chí điện tử, góp phần chấn chỉnh đạo đức nghề nghiệp. Sáng kiến này được Ban Tuyên giáo Trung ương tặng Bằng khen năm 2017.

Từ những va chạm trực tiếp với thực trạng tham nhũng, lãng phí và tiêu cực, Nguyễn Hòa Văn bước vào mặt trận chính luận với loạt bài “Chống được Chạy sẽ thành công”, đoạt giải A Giải báo chí toàn quốc về phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Ông phân tích “Chạy” không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật mà là một dạng “biến thái xã hội”, đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ, làm băng hoại đạo đức công vụ, tạo môi trường bất công và xoá nhoà giá trị tốt đẹp của đời sống xã hội.

Trong giai đoạn 2017-2020, ông viết hơn 50 bài về chủ đề chống “giặc nội xâm”; một nửa trong số này được đưa vào cuốn “Tư duy đột phá”.

Tập sách được đánh giá cao vì đưa ra phân tích hệ thống về tham nhũng, lợi ích nhóm, sai lệch thể chế và đề xuất các giải pháp nhằm củng cố tính minh bạch, siết chặt kỷ luật quyền lực và cải cách bộ máy.

PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ nhận định: Tác phẩm giúp bạn đọc nhận diện bản chất vấn đề, hiểu nguyên nhân - hệ quả của tham nhũng, đồng thời gợi mở hướng đi để cuộc chiến chống “giặc nội xâm” đạt kết quả bền vững.

Sự kiện không chỉ tôn vinh đóng góp của Đại tá, Nhà báo Nguyễn Hòa Văn mà còn khẳng định vai trò của báo chí cách mạng trong chiến đấu với cái xấu, cái tha hóa và trong cổ vũ những giá trị nhân văn, tiến bộ của xã hội.

“Tư duy đột phá”: Bản lĩnh của một cây bút chính luận

Nếu “Vì sao yêu” giàu cảm xúc thì “Tư duy đột phá” lại là minh chứng cho sự sắc sảo của một nhà báo chính luận kiên định trên mặt trận chống “giặc nội xâm”. Tác phẩm tập hợp những bài viết của Nguyễn Hòa Văn trong giai đoạn đất nước triển khai mạnh mẽ công cuộc phòng, chống tham nhũng và cải cách thể chế.

Tập sách được cấu trúc thành hai phần rõ rệt: Phần một: Phản ánh cuộc đấu tranh chống tham nhũng dưới thời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Các bài viết phân tích thực trạng chạy chức, lợi ích nhóm, lãng phí nguồn lực; đồng thời nhấn mạnh vai trò của báo chí như một kênh phản biện sắc bén, bảo vệ sự thật và công lý; Phần hai: Mở ra tầm nhìn phát triển đất nước trong bối cảnh Tổng Bí thư Tô Lâm lãnh đạo, với tinh thần vừa “xây” vừa “chống”, chú trọng tinh gọn bộ máy, đổi mới tư duy lập pháp và đẩy mạnh liên kết báo chí - doanh nghiệp.

PGS.TS Nguyễn Quý Dy đánh giá: “Viết chính luận mà vẫn giàu hình ảnh, súc tích, hướng tới chân - thiện - mỹ; viết thơ lại mang tinh thần của một bài xã luận. Đó là phong cách rất riêng của Nguyễn Hòa Văn.”

Trong nhiều bài viết, tác giả đề cao vai trò của sự thật:

“Sự thật đanh thép người ơi/

Sao cứ nói hoài những lời không thật”

Đây vừa là tuyên ngôn nghề nghiệp vừa là kim chỉ nam đạo đức cho những người cầm bút trong thời đại số.

Chữ Tâm làm gốc - nền tảng của ngòi bút

Tập thơ “Vì sao yêu” gồm 39 bài thơ và một ca khúc phổ nhạc là minh chứng rõ nét cho khả năng dung hòa giữa tiếng nói trí tuệ và trái tim trắc ẩn. Thơ của Nguyễn Hòa Văn không chỉ giàu cảm xúc mà còn nhiều suy tưởng, nhiều câu hỏi về lẽ đời, về đạo đức và trách nhiệm của con người trong cộng đồng.

Tính đa thanh là điểm nổi bật: Ở mảng trữ tình, “Vì sao yêu”, “Trót yêu”, “Tình thân”... đưa người đọc đến những chiêm nghiệm nhẹ nhàng về tình yêu, tình bạn, tình người.

Ở mảng chính luận, “Quan tham”, “Bản lĩnh nhà báo”, “Rằm tháng Bảy lời ruột gan vì Đảng” thể hiện sự thẳng thắn trong phản biện, không né tránh những gai góc như tham nhũng, lợi ích nhóm hay suy thoái cán bộ.

Thơ trở thành một hình thức chiến đấu bằng ngôn từ, nơi tác giả gửi gắm niềm tin vào sự tử tế, vào sức mạnh của lương tri và lời nhắc nhở: “Chữ Tâm làm gốc mới ra chữ Tài”.

Nhà báo Đặng Gia Mẫn nhận định: “Vì sao yêu” vừa trữ tình, vừa chiến đấu; vừa mang âm hưởng cá nhân, vừa nói tiếng nói của cộng đồng. Đó là sự kết hợp hiếm thấy trong thơ ca đương đại.

Đồng vọng qua mỗi trang sách

Tại buổi ra mắt cuốn sách Tư duy đột phá và tập thơ Vì sao yêu của Đại tá, Nhà báo Nguyễn Hòa Văn, các học giả, nhà quản lý và tướng lĩnh quân đội đã cùng phân tích chiều sâu tư tưởng thời sự - chính trị được tác giả đặt ra, khẳng định giá trị thực tiễn bền vững của những vấn đề ông nêu cách đây hơn nửa thập kỷ.

Mở đầu phần trao đổi, TS. Hoàng Xuân Lương đánh giá các bài viết của Nguyễn Hòa Văn đã giúp công chúng “nhìn rõ hơn, toàn diện hơn và đa chiều hơn” về cuộc chiến chống “giặc nội xâm” - một cuộc chiến liên quan đến tận gốc rễ của hệ thống: từ tham nhũng, tha hóa quyền lực đến những lệch chuẩn trong đạo đức công vụ. Ông cho rằng tác giả dũng cảm bóc trần nhiều hiện tượng lệch lạc trong quản lý nhà nước, đồng thời kiến giải nguyên nhân và đề xuất giải pháp đầy trách nhiệm.

Trả lời câu hỏi của MC về tính thời sự của những vấn đề từng được tác giả nêu cách đây hơn 5 năm, TS Hoàng Xuân Lương khẳng định: “Giá trị của những luận điểm ấy vẫn còn nguyên vẹn”. Những cảnh báo về kinh tế thị trường bị méo mó bởi quan hệ - quyền lực, về “hợp thức hóa dân chủ”, hay về quyền lực không chính danh... vẫn là những điểm nghẽn lớn mà các cuộc cách mạng của Đảng đang nỗ lực khắc phục.

TS. Nguyễn Văn Khương - Viện trưởng Viện Khoa học giáo dục và Môi trường - cũng đồng thuận rằng các bài viết trong Tư duy đột phá là nguồn tham chiếu quan trọng đối với các cuộc cải cách: tinh gọn bộ máy, đổi mới thể chế, chuyển đổi số, khoa học - công nghệ và sáng tạo. Ông nhấn mạnh tính gợi mở, gợi suy trong cách lập luận của tác giả.

Trên góc độ người lính biên phòng và nhà quản lý, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Thái đánh giá phần II của cuốn sách - nơi tác giả luận giải “bộ tứ trụ nghị quyết” của Bộ Chính trị - là sự phát triển tư duy phù hợp bối cảnh mới. Những nội dung như cải cách thể chế, chống giả - chống gian, trọng dụng nhân tài hay yêu cầu “gọn bộ máy để nhẹ mà bay” được tác giả trình bày súc tích, sắc sảo và bám sát thực tiễn.

Đặc biệt, khi bàn về bài viết “Trọng dụng nhân tài”, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Thái cho biết bài báo đã nhận được sự quan tâm lớn từ bạn đọc. Nguyễn Hòa Văn không chỉ nêu lên khái niệm và phân loại nhân tài, mà quan trọng hơn là đặt nhân tài quản lý - lãnh đạo vào vị trí “chìa khóa” để hóa giải các điểm nghẽn và thúc đẩy nhà nước pháp quyền vận hành hiệu lực, hiệu quả.

Ở góc nhìn pháp luật, TS. Nguyễn Văn Khương đề cập bài viết “Chống giả và gian” trong phần II cuốn sách như một tham chiếu quan trọng cho công cuộc thanh lọc - làm trong sạch môi trường chính trị và xã hội hiện nay. Ông nhấn mạnh rằng đây không chỉ là nhiệm vụ của pháp luật mà còn là yêu cầu đạo đức - văn hóa của quốc gia.

TS. Hoàng Xuân Lương, qua theo dõi các công trình và phát biểu gần đây của tác giả, nhấn mạnh thêm quan niệm đặc sắc của Nguyễn Hòa Văn: “Dân chủ là van an toàn của quyền lực”. Ông khẳng định: thiếu dân chủ thực chất, thiếu phê bình và tự phê bình, để nhóm lợi ích thao túng... chính là nguyên nhân khiến nhiều cán bộ cấp cao suy thoái và bị xử lý thời gian qua.

Bên cạnh mảng chính luận, tập thơ Vì sao yêu của Nguyễn Hòa Văn cũng nhận được sự quan tâm. Nhà báo Nguyễn An Thanh chia sẻ cảm nhận về một thế giới thơ hướng nội, thấm đẫm trải nghiệm đời lính, tính nhân văn và hơi thở thiền - tạo ra khoảng lặng và sự bình an cho người đọc giữa nhiều biến động cuộc sống.

Những chia sẻ của Đại tá, Nhà báo Nguyễn Hòa Văn cho thấy để có được các tác phẩm báo chí in thành sách, ông đã bền bỉ vượt qua nhiều khó khăn, kiên định với con đường chính luận, không né tránh những vấn đề gai góc của đời sống chính trị - xã hội. Các bài viết của ông có sức thuyết phục vì luôn luận giải rõ thực trạng, nguyên nhân, hệ lụy của các nghịch lý trong quản lý nhà nước, đồng thời đề xuất giải pháp cụ thể nhằm đưa các nghị quyết của Đảng vào cuộc sống.

Những trải nghiệm phong phú, đặc biệt là quá trình tiếp xúc với doanh nghiệp và doanh nhân, giúp ông hiểu sâu những bất cập của thể chế và đạo đức công vụ. Từ đó, ông mong muốn góp tiếng nói mạnh mẽ vào cuộc chiến chống “giặc nội xâm”, phá bỏ các điểm nghẽn và thành trì của nhóm lợi ích.

Trong gần 10 năm sau khi nghỉ hưu, Nguyễn Hòa Văn tiếp tục rèn luyện để trở thành cây bút chính luận có sức ảnh hưởng. Với 43 năm gắn bó Bộ đội Biên phòng, từng là Tổng Biên tập Báo Biên phòng và sau đó là Giám đốc Cổng thông tin điện tử Hội Nhà báo Việt Nam, ông được xem là nhà báo - người lính tiêu biểu, giàu bản lĩnh và trách nhiệm.

Tác phẩm chính luận của ông tập trung vào các chủ đề khó như chống tham nhũng, chống “chạy”, chống tự diễn biến - tự chuyển hóa, xây dựng Đảng, đổi mới thể chế... Nhiều bài viết tạo tiếng vang lớn và đạt giải thưởng uy tín như Giải Báo chí Quốc gia, Búa liềm vàng, Giải phòng chống tham nhũng, lãng phí.

Không chỉ sắc bén, các tác phẩm còn thấm đẫm tinh thần xây dựng, cảnh tỉnh và định hướng giúp cán bộ, đảng viên hoàn thiện mình. Nguyễn Hòa Văn coi việc cầm bút là trách nhiệm công dân và nghĩa vụ người lính trên mặt trận tư tưởng.

Bên cạnh chính luận, tập thơ Vì sao yêu thể hiện một góc nhìn nhân văn, hiền hòa, yêu con người và trân trọng nhân tài - những người được ông xem là động lực cho sự phát triển của đất nước.

Phát biểu bế mạc sự kiện, Đại tá Phạm Hồng Hắc khẳng định: Trong khuôn khổ hạn hẹp của một buổi ra mắt sách, chúng ta khó có thể nói hết những tầng ý nghĩa trong hai tác phẩm này, nhưng khi gấp lại trang sách cuối cùng, mỗi người sẽ tìm thấy cho mình một câu trả lời riêng. Có người sẽ tìm thấy sự đồng cảm trong những vần thơ “Rượu và tình thân” hay “Trót yêu”. Có người sẽ tìm thấy ngọn lửa nhiệt huyết qua những bài chính luận sắc bén về thời cuộc. Những trên hết, chúng ta tìm thấy chân dung một con người sống đẹp, viết đẹp và cống hiến hết mình. Hai cuốn sách ra mắt hôm nay “Tư duy đột phá” và “Vì sao yêu” là sự chắt lọc, kết tinh từ một cuộc đời lao động nghiêm túc, một hành trình tư duy, hành tri đi và viết khôbg ngừng nghỉ của người lính Biên phòng.

Tại sự kiện ra mắt sách, chương trình có sự đồng hành của doanh nghiệp GC PRO SHOP, với sự hiện diện của doanh nhân trẻ Hoàng Trần Hiếu - Chủ tịch Tập đoàn, người được vinh danh “Thương hiệu xuất sắc Châu Á - Thái Bình Dương 2024” và “Nhà lãnh đạo xuất sắc ASEAN 2025”. Phần chia sẻ của ông mang đến thông điệp “Thay nguồn nước, đổi cuộc đời” - một định hướng chăm sóc sức khỏe cộng đồng phù hợp tinh thần nghị quyết của Đảng.

Trong hành trình hơn bốn thập kỷ khoác áo lính và làm báo, Đại tá, Nhà báo, Nhà thơ Nguyễn Hòa Văn đã chứng minh rằng một ngòi bút chỉ thực sự có giá trị khi nó gắn liền với trách nhiệm xã hội, khát vọng đổi mới và lòng nhân ái dành cho con người. Tư duy đột phá và Vì sao yêu không chỉ là hai cuốn sách, mà là hai dấu mốc tinh thần, hai thông điệp về trí tuệ - bản lĩnh - tình yêu thương được gửi gắm trong thời điểm đất nước đang nỗ lực bước vào một giai đoạn phát triển mới, chủ động, sáng tạo và hội nhập sâu rộng. Việc tác giả dành toàn bộ số tiền thu được từ bán sách để hỗ trợ các cựu chiến binh có hoàn cảnh khó khăn ở khu vực biên giới trong dịp Tết Bính Ngọ 2026 càng làm sáng rõ hơn phẩm chất cao đẹp của người lính “Bộ đội Cụ Hồ” - sống trọn nghĩa tình, nghĩ cho đồng đội trước khi nghĩ cho mình. Đó cũng là thông điệp đẹp đẽ nhất mà buổi ra mắt sách để lại: viết để lan tỏa điều tử tế, và sống để tiếp tục gieo những hạt mầm nhân văn.