Thoả thuận hạt nhân Nga, Mỹ đã xong 95% (25/01/2010)

Hãng Interfax của Nga trích lời ông Mét-vê-đép phát biểu trước các phóng viên tại thành phố Xô-chi rằng, "Mọi vấn đề trong quá trình thương thuyết diễn ra trôi chảy, 95% các vấn đề còn mắc mớ trong thoả thuận mới đã được thống nhất". Người đứng đầu nước Nga nói thêm : "Tôi lạc quan một chút với những gì kỳ vọng".Tuy nhiên, Tổng thống Nga nói, kế hoạch về hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ ở châu Âu vẫn là một vấn đề phải bàn.

Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma và người đồng nhiệm Nga Mét-vê-đép năm ngoái lên kế hoạch đi tới một hiệp ước mới thay thế Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược (START) và giảm quy mô kho vũ khí của hai nước. Đây là một nhân tố quan trọng trong nỗ lực hàn gắn quan hệ giữa Oa-sinh-tơn và Mát-xcơ-va, vốn rơi xuống mức thấp sau khi Nga có cuộc chiến ngắn với Gru-di-a, quốc gia thân phương Tây, vào năm2008.

Các nhà thương thuyết không thể đi tới thoả thuận trước 5-12-009 - ngày START 1 hết hạn, và các buổi đàm phán chính thức ở Gơ-ne-vơ cũng chưa được nối lại sau kỳ nghỉ vừa qua.

Hồi đầu tháng này, một quan chức Mỹ tiết lộ, hai phía sẽ tiếp tục đàm phán vào 25-1. Ngoại trưởng Nga Séc-gây La-vơ-rốp cuối tuần trước cũng bày tỏ hy vọng, Nga và Mỹ sẽ sớm đạt được thoả thuận sau khi thương thuyết được nối lại vào đầu tháng 2.

Cuối tháng 12-2009, Thủ tướng Nga Vla-đi-mia Pu-tin nói, kế hoạch về hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ là trở ngại chính với hai nước để đi tới thoả thuận mới. Việc này khiến Bộ Ngoại Mỹ bác bỏ bất cứ một nỗ lực nào nhằm mở rộng thảo luận về START, liên quan tới hệ thống vũ khí phòng thủ.

Tuy nhiên, Tổng thống Nga nói, Krem-lin nhất định nêu vấn đề lá chắn tên lửa với các nhà thương thuyết Mỹ một khi các cuộc thảo luận về START được nối lại.

"Không có chuyện không bàn tới lá chắn tên lửa khi đề cập tới lực lượng hạt nhân chiến lược. Nếu vấn đề tên lửa hạt nhân được nêu ra thì vũ khí chống tên lửa cũng phải được đề cập", Itar-tass trích lời ông Mét-vê-đép nói.

Các nhà lãnh đạo Nga vẫn cảnh giác với kế hoạch phòng thủ tên lửa đã được sửa đổi của Tổng thống Mỹ. Theo đó, tên lửa đánh chặn trên biển và trên bờ sẽ được đặt ở châu Âu. Bất cứ một thoả thuận START nào vẫn phải được nghị sĩ hai nước thông qua trước khi có hiệu lực.

Tháng 7-2009, Tổng thống Mỹ Ô-ba-ma và Tổng thống Nga Mét-vê-đép nhất trí, hiệp ước mới sẽ giảm số đầu đạn hạt nhân mỗi bên xuống còn 1.500 tới 1.675 và số phương tiện phóng xuống còn 500 tới 1.100 .Giới chức hai nước cho hay, vấn đề đang được thảo luận gồm các biện pháp giám sát và thẩm tra.

TRÍ KIÊN(TH)