Hầu hết các Hội nghị tổng kết năm 2024 ở các ban, ngành của Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đều dành thời gian dự, phát biểu chỉ đạo và đều nhấn mạnh đến chất lượng đội ngũ cán bộ, coi đó là nhân tố quyết định sự sống, còn của Đảng!

Nhất là, tại Hội nghị toàn quốc Tổng kết Công tác tổ chức xây dựng Đảng năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025, Tổng Bí thư còn thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, tồn tại, có ở gần như toàn bộ các mặt của công tác cán bộ.

Tổng Bí thư khái quát: “Tuyển chọn, đào tạo, đề bạt, bổ nhiệm, luân chuyển, điều động, đánh giá cán bộ hiện nay còn rất nhiều tồn tại, bất cập; công tác quản lý, đánh giá cán bộ còn rất khó khăn; công tác phòng, chống suy thoái, phòng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" chưa đồng đều; bố trí chiến lược cán bộ cũng chưa được chú trọng; sinh hoạt Đảng nhiều nơi còn hình thức, tính chiến đấu trong tự phê bình, phê bình còn thấp; việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ tuy có chuyển biến bước đầu nhưng hiệu quả chưa cao; tình trạng lạm quyền, lợi dụng quyền lực, vụ lợi trong công tác cán bộ vẫn còn xảy ra ở một số nơi, một số cán bộ lãnh đạo...”.

Những hạn chế, yếu kém của công tác cán bộ mà Tổng Bí thư chỉ ra đương nhiên không phải là phổ biến, nhưng ai cũng thấy; ở cấp nào cũng có... Và đáng tiếc là, đã xảy ra từ nhiều năm nay, nhưng vẫn không những không khắc phục được, thậm chí năm sau còn “nặng” hơn năm trước - mặc dù ai cũng thuộc nằm lòng câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nay đã trở thành chân lý: “Cán bộ là gốc của mọi công việc”.

Một khâu trong công tác cán bộ, điển hình như tuyển chọn cán bộ, tuy các bước được tiến hành theo tiêu chuẩn, quy định từng bước, rất rõ ràng, bài bản và được tuyển chọn từ dưới, tuyển chọn lên theo nguyên tắc rất chặt chẽ, các cấp càng cao càng phải được tuyển chọn chặt chẽ hơn, nhưng kết quả lại vẫn để “lọt lưới” không ít cán bộ, kể cả cán bộ cấp cao - điều mà trước đây hiếm khi xảy ra. Nghiêm trọng nhất là có những cán bộ - cả cấp cao mới bổ nhiệm xong đã phải thi hành kỷ luật, thậm chí lại do vi phạm hình sự từ trước khi bổ nhiệm!

Theo báo cáo của Ban Nội chính T.Ư, từ đầu nhiệm kỳ Khóa XIII đến ngày 14-8-2024, đã xử lý hình sự 55 cán bộ thuộc diện T.Ư quản lý, trong đó có 16 Ủy viên, nguyên Ủy viên T.Ư Đảng; 230 đảng viên bị kỷ luật do tham nhũng, 4.004 đảng viên do suy thoái, 13 đảng viên do vi phạm về kê khai tài sản. Đáng chú ý, từ đầu năm 2024 đến nay, đã kỷ luật 47 cán bộ diện T.Ư quản lý. Trong đó có 14 Ủy viên, nguyên Ủy viên T.Ư Đảng; gồm 2 Phó thủ tướng, nguyên Phó thủ tướng; 3 Bộ trưởng, nguyên Bộ trưởng; 7 Bí thư, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy; 11 Thứ trưởng, nguyên Thứ trưởng và tương đương; 18 Chủ tịch, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh; 2 Chủ tịch HĐND tỉnh; 4 Phó bí thư, nguyên Phó bí thư tỉnh ủy...

Vì sao chọn nhầm cán bộ? Chỉ có thể là một trong 2 nguyên nhân nhân sau: Thứ nhất, những tổ chức, cá nhân được Đảng giao trọng trách chọn cán bộ do năng lực, trình độ “nhìn người” có hạn, lại quan liêu, thiếu sâu sát, dẫn đến “trông gà hóa cuốc” như cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nói; hoặc là thoái hóa biến chất, lợi dung quy trình tuyển chọn cán bộ của Đảng thành “đường dây mua quan, bán chức”; thậm chí “có giá” ngay tận cấp cán bộ xã! Nếu sự thật cán bộ phải bỏ tiền “mua cấp, mua chức” thì mãi mãi Đảng ta sẽ không bao giờ có được những cán bộ đó “ngang tầm với nhiệm vụ” - chứ yêu cầu “tận tụy vì dân, vì nước” thì sẽ chỉ là chuyện hoang tưởng!

Còn chất lượng đào tạo cán bộ cũng là một trong những vấn đề cần phải “rung chuông cảnh báo”; nếu như không muốn nói là rất đáng lo ngại. Soi lại, ngay từ những cán bộ vừa bị kỷ luật; không thiều người sinh ra trong gia đình cách mạng, được học tập, đào tạo, rèn luyện, thử thách trong thực tế rất bài bản, nhưng khi có quyền cao, chức trọng là tha hóa, thậm chí sỗng xa hoa, trụy lạc, nói một đằng, làm một nẻo, rất xa lạ với phẩm chất của người cán bộ, đảng viên... Có vị lão thành cách mạng hơn 70 năm tuổi Đảng chua chát hỏi con trai: “Sao T.Ư gì mà nay phê bình, mai cảnh cáo thế. Ngày mẹ hoạt động cách mạng, cán bộ T.Ư “sạch” từ đầu đến chân. Đến đâu, ở đâu cũng được mọi người ngưỡng mộ!”.

Có cả những nguyên nhân khách quan, nhưng phẩm chất người cán bộ kém, phần nhiều do công tác giáo dục, đào tạo chưa tốt.

Cũng tại Hội nghị Tổng kết Công tác tổ chức xây dựng Đảng năm 2024, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo, người đứng đầu cấp ủy và hệ thống tổ chức cán bộ của T.Ư luôn phải có 3 câu hỏi và tìm câu trả lời hợp lý: Làm sao có được bộ máy hoạt động của Đảng, hệ thống tổ chức bộ máy của Nhà nước, hiệu năng, hiệu quả, hiệu lực? Làm sao phải có đội ngũ cán bộ có giác ngộ, có tâm huyết vì nước, vì dân, vì sự nghiệp của Đảng? Tại sao Đảng ta phải chọn khâu cán bộ là then chốt?

Ba câu hỏi cũng là bài toán đặt ra để “giải” thực nhiệm vụ của Đảng tinh gọn tổ chức bộ máy, bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Huy Thiêm