Khi nhắc tới quan hệ Việt Nam-Liên Xô, mỗi người dân Việt Nam đều nghĩ tới một mối quan hệ đoàn kết và hợp tác lâu đời, được lãnh tụ kính yêu của nhân dân Việt Nam Nguyễn Ái Quốc đặt nền tảng cho mối tình hữu nghị đó vào những năm 20 của thế kỷ trước. Đối với nhiều người dân Việt Nam, Liên Xô, quê hương của Lê-nin vĩ đại và xứ sở của bạch dương, tuyết trắng luôn gần gũi, thân thiết. Người Việt Nam yêu quý con người Nga đôn hậu, tính cách Nga kiên cường. hai đất nước tuy xa cách về địa lý, nhưng đồng điệu về tâm hồn, được xây dựng qua những năm tháng gian nan, đầy hào hùng của công cuộc báo vệ và xây dựng đất nước của hai dân tộc. Cơ sở nhân văn đó là sức mạnh tinh thần giúp cho quan hệ Việt Nam - Liên Xô vượt qua mọi thử thách của thời gian.
Liên Xô là một trong những nước đầu tiên công nhận nước Việt Nam dân chủ cộng hoà (ngày 30-1-1950) và đã viện trợ hào hiệp cho công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội, giúp đào tạo 52.000 cán bộ, chuyên gia, những người đã, đang làm việc trong nhiều lĩnh vực, các cơ quan chính quyền, các viện nghiên cứu của Việt Nam.
Cuộc giao lưu “Thầy trò ngày gặp lại” đầy xúc động ngày 17-1 vừa qua, đã phần nào thể hiện được tình thầy trò Xô-Việt, một cơ sở văn hoá quan trọng để tiếp tục duy trì và phát triển mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với nhân dân các nước thuộc Liên Xô cũ.
Kế thừa di sản quý báu của quan hệ Việt Nam - Liên Xô và xây dựng quan hệ Việt Nam - Liên bang (LB) Nga tiếp tục phát triển, ngày 16-6-1994, Việt Nam và LB Nga đã ký Hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị giữa hai nước. Từ đó đến nay, mặc dù phải vượt qua nhiều khó khăn, thử thách trong quá trình chuyển đổi ở Nga và đổi mới ở Việt Nam, nhưng bằng tình cảm trân trọng về mối qua hệ hữu nghị truyền thống, lãnh đạo và nhân dân hai nước đã có nhiều nỗ lực trong việc vun đắp và thúc đẩy quan hệ Việt- Nga.
Việt Nam coi trọng thúc đẩy quan hệ toàn diện với LB Nga với tư cách là một cường quốc và một nước bạn bè truyền thống, hữu nghị. Những điều kiện thuận lợi trong tình hình mỗi nước cũng như những nỗ lực bền bỉ của lãnh đạo và nhân dân hai nước, quan hệ Việt Nam - LB Nga đã được nâng lên mức cao hơn vào tháng 3-2001, khi hai nước thiết lập “quan hệ đối tác chiến lược” và trong khuôn khổ mới đó, quan hệ Việt Nam - LB Nga đã và đang phát triển một cách toàn diện.
Hai bên đã triển khai nhiều cơ chế đối thoại thường xuyên để trao đổi về những vấn đề cùng quan tâm; từ đó, phối hợp chặt chẽ và ủng hộ nhau trên các diễn đàn quốc tế. Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ việc Nga gia nhập Hợp tác Á-Âu (ASEM) và Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).
Song hành với quan hệ chính trị tốt đẹp, hợp tác kinh tế-thương mại giữa hai nước cũng có bước phát triển tích cực, thương mại hai chiều đã đạt 1,64 tỷ USD năm 2008. Trao đổi thương mại từ năm 2003 đến nay trung bình tăng 15% năm. Xí nghiệp Vietsovpetro - con chim đầu đàn của ngành Dầu khí Việt Nam, biểu tượng của sự hợp tác hiệu quả giữa hai nước Việt Nam và LB Nga
Hợp tác trong các lĩnh vực quốc phòng-an ninh, khoa học - kỹ thuật, giáo dục - đào tạo, văn hoá, du lịch và hợp tác giữa các địa phương của hai nước tiếp tục được duy trì và thúc đẩy. Nga là một trong những nước góp phần đào tạo nguồn nhân lực quan trọng của Việt Nam. Trong những năm gần đây, số lượng học sinh Việt Nam du học tại Nga đạt trên 5.000 người/năm. Các hoạt động giao lưu văn hoá giữa hai nước được duy trì và mở rộng, góp phần làm tăng thêm sự hiểu biết giữa hai hai dân tộc.
Đó là sự kế thừa nền tảng hữu nghị truyền thống và tin cậy lẫn nhau đã được xây dựng và vun đắp trong 60 năm qua. Qua bao thử thách của thời gian và biến động của lịch sử, những yếu tố đó đã góp phần quan trọng đưa mối quan hệ Việt Nam - LB Nga lên tầm cao mới.
Trong chuyến thăm LB Nga của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết theo lời mời của Tổng thống Đi-mi-tri Mét-vê-đép tháng 10-2008, hai nhà lãnh đạo khẳng định, hai bên cần tích cực triển khai các biện pháp cụ thể nhằm đưa quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - LB Nga đi vào thực chất và hiệu quả hơn nữa.
Kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Liên Xô, là dịp chúng ta nhìn lại chặng đường đã qua, điểm lại những mốc son trong quan hệ hai nước, đồng thời, phát triển tình hữu nghị truyền thống, phấn đấu cho triển vọng tươi sáng của mối quan hệ Việt Nam - LB Nga. Với tiềm năng to lớn, với ý chí chính trị và lòng quyết tâm của lãnh đạo và nhân dân hai nước, chúng ta có cơ sở để tin tưởng rằng, Việt Nam và LB Nga hoàn toàn có đủ điều kiện thuận lợi để tiếp tục phát triển mối quan hệ đối tác chiến lược một cách bền vững, sâu rộng và hiệu quả hơn, đáp ứng lợi ích và mong muốn của nhân dân hai nước.
MINH PHƯƠNG