Xung lực mới trong quan hệ Việt Nam - Nhật Bản (16/04/2009)

Chuyến thăm chính thức Nhật Bản sắp tới là chuyến thăm thứ hai của Tổng bí thư Nông Đức Mạnh tới đất nước Mặt trời mọc. Việt Nam và Nhật Bản thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 21-9-1973. Hơn 35 năm qua, quan hệ ngoại giao giữa hai nước “đơm hoa kết trái” sau nhiều năm nỗ lực vun trồng. Chuyến thăm này không chỉ có mục đích thúc đẩy hơn nữa sự hợp tác kinh tế, chính trị, văn hóa giữa hai nước mà còn là một biểu tượng khẳng định mối quan hệ hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Nhật Bản hướng tới quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh ở châu á.

Tháng 4 là thời điểm hoa anh đào nở và trên đất nước Mặt trời mọc đâu đâu cũng trở nên quyến rũ hơn bao giờ hết. Thời điểm chuyến thăm của Tổng bí thư Nông Đức Mạnh diễn ra đúng vào lúc anh đào nở, dường như càng tô thắm thêm tình hữu nghị giữa Việt Nam - Nhật Bản. Đó cũng là nền tảng truyền thống hợp tác lâu đời giữa hai nước vốn có sự gần gũi về địa lý và mối tương đồng về văn hóa.

Sự bang giao giữa Việt Nam và Nhật Bản được bắt đầu từ rất sớm, cách đây khoảng 4 thế kỷ, khi những thương gia Nhật Bản đầu tiên đặt chân tới Hội An tìm cơ hội giao thương. Rồi trong những năm đầu thế kỷ 20, phong trào Đông Du đã đưa nhiều thanh niên Việt Nam sang Nhật để mở mang trí thức, học tập chính sách cách tân.

Năm 1992, Nhật Bản là một trong những nước đầu tiên trên thế giới nối lại viện trợ cho Việt Nam. Kể từ đó, Nhật Bản luôn là nước đi đầu trong việc viện trợ và cung cấp ODA cho Việt Nam. Hiện Nhật Bản đứng thứ tư trong số 81 quốc gia và vùng lãnh thổ đăng ký đầu tư vào Việt Nam, nhưng chiếm vị trí số một về các dự án đã thực hiện, điển hình là dự án đường cao tốc Đông - Tây và dự án khu công nghệ cao Láng - Hòa Lạc. Nhật Bản có 903 dự án đầu tư trực tiếp có hiệu lực với tổng vốn đăng ký gần 8,8 tỷ USD. Nhật Bản cũng là nước cung cấp viện trợ phát triển chính thức (ODA) lớn nhất cho Việt Nam, chiếm 35% tổng số ODA cam kết của các nhà tài trợ quốc tế. Đến nay, tổng số vốn ODA của chính phủ Nhật Bản cam kết cho Việt Nam giai đoạn 1992-2006 đạt khoảng 12 tỷ USD, trong đó 1,4 tỷ USD là viện trợ không hoàn lại. Trên đà tăng trưởng liên tục của kim ngạch mậu dịch Việt Nam - Nhật Bản trong vòng 10 năm trở lại đây, hai bên đã đề ra mục tiêu nâng con số này từ khoảng 10 tỷ USD lên 15 tỷ USD vào năm 2010.

Quan hệ giữa Việt Nam - Nhật Bản phát triển nhanh chóng trên nhiều lĩnh vực và đã bước sang giai đoạn mới về chất, đi vào chiều sâu. Các mối quan hệ kinh tế, chính trị, giao lưu văn hóa không ngừng được mở rộng, đã hình thành khuôn khổ quan hệ ở tầm vĩ mô, sự hiểu biết giữa hai nước không ngừng được nâng lên.

Nhật Bản ủng hộ đường lối đổi mới, mở cửa của Việt Nam; hỗ trợ Việt Nam hội nhập vào khu vực và thế giới (vào APEC, WTO, ASEM, vận động OECD giúp Việt Nam về kỹ thuật... ủng hộ Việt Nam làm thành viên Không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ nhiệm kỳ 2008-2009; coi trọng quan hệ với Việt Nam, lấy lợi ích và mục tiêu lâu dài làm trọng. Việt Nam ủng hộ Nhật Bản làm thành viên Thường trực Hội đồng Bảo an LHQ.

Năm 2002, lãnh đạo hai nước thống nhất xây dựng quan hệ Việt Nam - Nhật Bản theo phương châm “đối tác tin cậy, ổn định lâu dài”. Năm 2004, hai bên ký Tuyên bố chung “Vươn tới tầm cao mới của quan hệ đối tác bền vững”.

Chính giới và cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản đánh giá Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng ở Đông Nam á, ủng hộ và hỗ trợ Việt Nam thông qua cung cấp chính thức ODA để phát triển cơ cấu hạ tầng kinh tế, khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực.

Việt Nam luôn dành ưu tiên và mối quan tâm rất cao đến quan hệ hợp tác với Nhật Bản, khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư Nhật Bản hợp tác với Việt Nam trên mọi lĩnh vực. Việt Nam khuyến khích và tạo thuận lợi tối đa để các công ty Nhật Bản lựa chọn Việt Nam đặt cơ sở sản xuất công nghệ cao như một số tập đoàn Fujitsu, Canon, Nidec... đã thực hiện. Nhật Bản muốn đầu tư mạnh để Việt Nam phát triển và khi kinh tế Việt Nam phát triển thì càng có nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Nhật Bản đến đầu tư. Chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Tổng bí thư Nông Đức Mạnh, sẽ góp phần tạo xung lực mới để mở rộng hơn quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa hai nước.

Đình Quý