Mỹ - Trung Quốc - Thiện chí làm nền tảng cho quan hệ và hợp tác (06/08/2009)

Mặc dù chưa đưa ra những biện pháp cụ thể giải quyết bất đồng, nhưng vòng đối thoại chiến lược và kinh tế đầu tiên giữa Mỹ và Trung Quốc vừa qua đã cho thấy thiện chí của cả hai bên được đánh giá là đặt nền móng cho mối quan hệ tích cực và hợp tác trong thế kỷ 21.

Cuộc đối thoại cấp bộ trưởng lần đầu tiên được nâng cấp lên thành đối thoại cấp chính phủ thể hiện sự coi trọng của chính quyền hai bên đối với cuộc đối thoại này. Theo các nhà phân tích, đối thoại vừa qua mở đầu cho sự xích lại gần nhau giữa hai cường quốc thường xuyên được nhắc đến “cặp G.2 không chính thức” này sẽ góp phần hoạch định tương lai của hành tinh trong thế kỷ 21 và trở thành mối quan hệ song phương quan trọng nhất thế giới.

Thế nhưng, trên thực tế, không hẳn mọi thứ đều do Oa-sinh-tơn và Bắc Kinh quyết định. Trong khi cả hai đưa ra mong muốn tăng cường quan hệ thương mại, áp lực từ các nhà bảo hộ gia tăng. Song, nếu lạm phát tấn công Trung Quốc vào cuối năm nay như nhiều nhà phân tích kinh tế phỏng đoán, thì vai trò của nước này trong việc đem đến hy vọng cứu vãn nền kinh tế toàn cầu sẽ sụt giảm.

Có thể nói, xét trên nhiều khía cạnh, Trung Quốc và Mỹ còn lâu mới đạt được sự đồng thuận trên tất cả mọi lĩnh vực. Ngay vấn đề kinh tế - tài chính, Oa-sinh-tơn liên tục đòi Bắc Kinh phải nâng giá đồng nhân dân tệ, không gắn giá trị đồng tiền này với đồng đô la, qua đó giảm bớt khoản nhập siêu khổng lồ của Mỹ. Trong khi đó, thâm hụt ngân sách của Mỹ ở mức kỷ lục đã làm cho Trung Quốc lo ngại về giá trị đồng đô la khi Bắc Kinh đang nắm trong tay gần 763,5 tỷ đô la công trái của Mỹ.

Mặt khác, việc chống lại sự thay đổi khí hậu, Mỹ và Trung Quốc là hai nước đứng đầu thế giới về lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính, nhưng lại không tham gia Nghị định thư Ky-ô-tô và rất có thể mặc cả, đùn đẩy trách nhiệm cho nhau trước Hội nghị thế giới về thay đổi khí hậu tại Cô-pen-ha-gen, Đan Mạch vào tháng 12-2009. Không những thế, trong lĩnh vực an ninh, các hoạt động của hải quân Trung Quốc tại vùng biển Đông không chỉ gây lo ngại cho các nước trong khu vực mà còn đe dọa các lợi ích của Mỹ trong khu vực...

Chính vì thế, cuộc đối thoại chiến lược và kinh tế Mỹ - Trung khó có thể đưa ra được những biện pháp cụ thể để giải quyết những khác biệt giữa hai nước. Tuy nhiên, bản thân cơ chế đối thoại “hai trong một” có chức năng hàng đầu là tăng cường niềm tin chiến lược giữa lãnh đạo hai bên, theo đó mới là đạt được một số thỏa thuận giải quyết vấn đề cụ thể. Hơn nữa, vào thời điểm mà cuộc khủng hoảng thế giới đang làm đảo lộn mọi sự cân bằng chiến lược và khi các sáng kiến tập thể của G.8, G.20... vẫn còn cân nhắc, thì Mỹ và Trung Quốc đã có cuộc gặp G.2 đầy thiện chí để xử lý những vấn đề nghiêm túc thực sự. Có thể thấy, hai bên đã có được sự hợp tác là lời giải tốt nhất trước các thách thức chung, từ khủng hoảng kinh tế cho đến hiện tượng thay đổi khí hậu và phổ biến vũ khí hạt nhân.

Đình Anh