Lực lượng chức năng sơ cứu nạn nhân vụ cháy tại ngõ 119 Trung Kính đêm 24-5.

Thời gian qua, trên địa bàn T.P Hà Nội đã chứng kiến hàng loạt vụ cháy chung cư mini, phòng trọ khiến hàng chục người thương vong. Những vụ hỏa hoạn này là hồi chuông cảnh báo về ý thức phòng, chống cháy nổ tại các khu dân cư. Hơn bao giờ hết, cuộc chiến với "giặc lửa" đang trở nên nguy nan và cấp bách...

Gần đây nhất, khoảng 0 giờ 30 phút ngày 24-5, ngôi nhà tại ngõ 119, phố Trung Kính (Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội) bốc cháy dữ dội. Chỉ trong ít phút, lửa bùng lên dữ dội kèm nhiều tiếng nổ. Ngôi nhà cho thuê trọ gồm nhiều tầng, mỗi tầng hai phòng. Nhận tin báo, cảnh sát phòng cháy chữa cháy (PCCC) huy động nhiều xe cứu hỏa cùng hàng chục chiến sĩ đến hiện trường dập lửa, cứu nạn. Vụ cháy làm 14 người thiệt mạng và 4 người đang phải theo dõi, điều trị tại bệnh viện. Đây không phải là vụ cháy khiến nhiều người thương vong nhất tại Thủ đô. Trước đó, rạng sáng 13-9-2023, đám cháy chung cư mini tại phố Khương Hạ (Thanh Xuân, Hà Nội) đã khiến 56 người chết, 37 người bị thương…

Từ lâu nay đã có chuyện nhà ở riêng của hộ gia đình được gia chủ đầu tư tự “nâng cấp” xây dựng thành chung cư mini hay phòng trọ cho thuê diễn ra tại các thành phố lớn. Vượt chiều cao, sai mật độ, phá vỡ quy hoạch đô thị. Những sai phạm này đã được các cơ quan chức năng xác nhận, nhưng những công trình như vậy vẫn cứ mọc lên ngày càng nhiều, khiến cho việc quản lý gặp nhiều khó khăn. Các tòa chung cư mini, phòng trọ được tư nhân xây dựng trên diện tích nhỏ, nhiều căn nằm sâu trong ngõ ngách với quy mô từ 5-10 tầng và xen kẽ trong các khu dân cư. Điều đáng nói, khi xin cấp phép xây dựng, đều đưa ra lý do ban đầu là nhà ở nhưng sau đó lại tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng cho thuê hoặc bán căn hộ. Hầu hết chủ đầu tư đều cố gắng tận dụng tối đa quỹ đất nên ít làm lối thoát hiểm, cơ sở vật chất PCCC chỉ mang tính hình thức nên tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao.

Việc siết chặt quản lý của cơ quan nhà nước là để xây dựng đúng quy hoạch, xây dựng đúng như giấy phép. Tuy nhiên, trên thực tế, do ham lợi nhuận nên các chủ đầu tư phần lớn đều cho xây dựng sai phép, vượt tầng cao, không đảm bảo điều kiện PCCC, dễ gây cháy nổ ảnh hưởng đến an toàn tính mạng, tài sản của cư dân. Nhiều người đặt ra câu hỏi, tại sao hàng loạt vụ cháy chung cư mini liên tiếp xảy ra trên địa bàn nhưng tình trạng biến tướng nhà ở gia đình thành chung cư mini vẫn mọc lên ''như nấm'' và các vụ cháy gây tổn thất nghiêm trọng về người và tài sản vẫn xảy ra thì trách nhiệm thuộc về ai?

Theo Phòng Cảnh sát PCCC-CNCH Công an T.P Hà Nội, Thủ đô là nơi tập trung lượng lớn người lao động, học sinh, sinh viên làm việc và học tập. Tuy nhiên, công tác đảm bảo an toàn về PCCC đối với các khu nhà trọ lại không được chủ cơ sở và người dân thật sự quan tâm, coi trọng nên tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ. Cụ thể, đa số nhà trọ nằm trong ngõ sâu, nhỏ hẹp, cách xa nguồn nước, không đảm bảo các điều kiện về an toàn PCCC như lối ra thoát nạn, ngăn cháy lan, bố trí, sắp xếp vật dụng, hàng hóa, trang bị phương tiện chữa cháy…

Mặt khác, hầu hết người thuê cũng như người cho thuê chưa nhận thức được những nguy cơ tiềm ẩn gây cháy, nổ, yếu tố gây cháy lan, cháy lớn, có thể gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản. Ý thức chấp hành quy định pháp luật về PCCC của một số người dân còn hạn chế, thậm chí có thái độ thiếu hợp tác khi lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra, nhắc nhở. Đặc biệt là thái độ chủ quan, mất cảnh giác hoặc lơ là trong việc sử dụng các thiết bị sinh lửa, sinh nhiệt như thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã, đun nấu, hút thuốc… và hệ thống điện bị đấu nối, câu móc, không thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng và thay thế là một trong những nguyên nhân gây ra cháy, nổ.

Để đảm bảo an toàn PCCC và hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản do cháy, nổ đối với các các khu nhà trọ, đặc biệt tại các chung cư mini, nơi mà có nhiều người thuê trọ, Thượng tá Đỗ Anh Quyến - Phó trưởng Công an quận Bắc Từ Liêm cho biết: Với các loại hình chung cư mini, phòng trọ có đông người thuê thì không nên để các loại xe dưới hầm, tầng 1, bởi nguyên nhân chính gây ra cháy nổ từ các phương tiện này, các xe máy thường không có niên hạn và là xe cũ nên dễ xảy ra cháy, nổ, ngoài ra khói của các loại này cũng rất độc.

Thượng tá Đỗ Anh Quyến cũng khuyến cáo thêm: Chủ nhà cần phải lắp hệ thống ngăn khói, không để khói bốc lên trên, đồng thời phải thiết kế có thang bộ để thoát nạn khi xảy ra sự cố họa hoạn. Bên cạnh đó, chủ nhà phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, thường xuyên tự kiểm tra, tuyên truyền nâng cao ý thức người thuê trọ về công tác PCCC. Mỗi cá nhân, hộ gia đình tại các khu trọ, nhà cho thuê để ở cần chủ động chuẩn bị các phương án thoát nạn cho bản thân và những người trong gia đình. Chuẩn bị sẵn thang, thang dây và các dụng cụ phá dỡ thông thường như búa, kìm cộng lực, xà beng… để thoát nạn khi có sự cố cháy xảy ra. Đồng thời, phải lắp đặt các thiết bị bảo vệ (cầu chì, rơ le, aptomat…), thường xuyên kiểm tra hệ thống điện và từng thiết bị điện tiêu thụ điện công suất lớn. Tắt các thiết bị tiêu thụ điện khi không cần thiết, khi ra khỏi nhà…

Người dân quản lý chặt chẽ nguồn lửa, nguồn nhiệt khi đun nấu, thắp hương thờ cúng. Không tích trữ xăng dầu, khí đốt, khí dễ cháy nổ và các chất lỏng dễ cháy ở trong nhà ở. Ngoài ra, cần lắp đặt các thiết bị cảnh báo cháy sớm, chuẩn bị sẵn sàng phương tiện chữa cháy tại chỗ như nước, chăn, bình chữa cháy xách tay… để dập tắt cháy ngay từ khi mới phát sinh. Chuẩn bị mặt nạ phòng độc, khăn mềm để phòng chống ngạt khói...

Bài, ảnh: Mạnh Hải