Theo quy định trước đây: "Nơi cư trú của công dân là chỗ ở hợp pháp mà người đó thường xuyên sinh sống. Nơi cư trú của công dân là nơi thường trú hoặc nơi tạm trú. Chỗ ở hợp pháp có thể thuộc quyền sở hữu, sử dụng của công dân hoặc được cơ quan, tổ chức, cá nhân cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ theo quy định của pháp luật.". Nay Nghị định mới đã bổ sung thêm quy định: Mỗi công dân chỉ được đăng ký thường trú tại một chỗ ở hợp pháp và là nơi thường xuyên sinh sống. Đối với chỗ ở do thuê, mượn hoặc ở nhờ tại thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh phải bảo đảm diện tích tối thiểu là 5m2 sàn/người.

Các hành vi lạm dụng quy định về hộ khẩu làm hạn chế quyền, lợi ích hợp pháp của công dân bị nghiêm cấm trước đây gồm năm trường hợp, nay được sửa đổi, bổ sung thêm hai trường hợp.

Cụ thể: Cho người khác nhập hộ khẩu vào sổ hộ khẩu, chỗ ở của mình để trục lợi hoặc cho nhập hộ khẩu vào cùng một chỗ ở, nhưng không đảm bảo diện tích sàn tối thiểu trên đầu người theo quy định; ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn với người lao động không thuộc doanh nghiệp của mình để nhập hộ khẩu.

Về giấy tờ chứng minh để đăng ký thường trú, tạm trú, ngoài 10 loại giấy tờ khác đã được quy định tại khoản 1 Điều 5, giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp để đăng ký thường trú còn bao gồm cả giấy tờ chứng minh việc cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ chỗ ở hợp pháp là cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ nhà, nhà khác của cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân (trường hợp hợp đồng cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ nhà ở, nhà khác của cá nhân phải được công chứng hoặc chứng thực của Ủy ban Nhân dân cấp xã).

Đối với nhà ở, nhà khác tại thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh trong hợp đồng phải ghi rõ diện tích cho thuê, mượn, ở nhờ. Đối với giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp để đăng ký tạm trú chỉ cần là một trong những giấy tờ quy định tại khoản 1 nói trên, trừ trường hợp giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp là hợp đồng cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ nhà ở, nhà khác của cá nhân, hợp đồng đó không cần công chứng hoặc chứng thực của Ủy ban Nhân dân cấp xã.

Ngoài ra, cần văn bản cam kết của công dân về việc có chỗ ở thuộc quyền sử dụng của mình và không có tranh chấp về quyền sử dụng nếu không có một trong các giấy tờ quy định nói trên.

Nghị định mới này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 10/7/2010./.

Chí Đức