Ngày 10-7, tại Hà Nội, Kiểm toán Nhà nước đã tổ chức công bố Báo cáo kiểm toán năm 2014 và kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị Kiểm toán năm 2013. Năm 2014, Kiểm toán Nhà nước đã kiểm toán tại 190 đầu mối, kiểm toán báo cáo quyết toán NSNN năm 2013 tại Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch đầu tư. Theo đánh giá, các bộ, ngành, cơ quan T.Ư đã triển khai có hiệu quả các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ và tuân thủ Luật Ngân sách Nhà nước, Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí… Tuy nhiên, kết quả Báo cáo cũng cho thấy, nhiều sai phạm đã được phát hiện như tỷ lệ nợ thuế tăng cao, tình trạng thất thu về thuế phí và các khoản thu vào ngân sách Nhà nước vẫn chưa được khắc phục, việc thu vượt học phí, viện phí và một số khoản thu chưa có trong quy định diễn ra phổ biến…

Quản lý nợ lỏng lẻo
Năm 2014, Kiểm toán Nhà nước đã kiểm toán Báo cáo tài chính và các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn và tài sản Nhà nước năm 2013 của 249 doanh nghiệp thuộc 38 tập đoàn, tổng công ty và phát hiện tình trạng quản lý nợ khá lỏng lẻo, dẫn đến nợ phải thu quá hạn, có số nợ khó đòi lớn như Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (594,87 tỷ đồng); Tổng công ty Đầu tư và phát triển nhà Hà Nội (HUD) (109,7 tỷ đồng)… Một số đơn vị xóa nợ phải thu khi chưa đủ điều kiện, trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi không đúng quy định, nợ nội bộ lớn, kéo dài… Nhiều công ty tài chính đầu tư không hiệu quả, kinh doanh tyhua lỗ dẫn đến mất vốn…; một số Tổng công ty có hoạt động đầu tư xây dựng kinh doanh bất động sản có dự án chậm tiến độ, hiệu quả đầu tư thấp như Tổng công ty vật liệu xây dựng số 1, Tổng công ty quản lý bay Việt Nam với Dự án Đài kiểm soát không lưu Cảng hàng không Liên Khương kéo dài thêm 2 năm; đặc biệt, Tổng công ty đầu tư, kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) đã nộp ngân sách Nhà nước đối với cổ tức được chia là 5.790 tỷ đồng, tuy nhiên chưa phối hợp với các cơ quan đại diện chủ sở hữu phần vốn Nhà nước tại một số công ty cổ phần để đôn đốc nộp cổ tức được chia năm 2013 vào ngân sách nhà nước thiếu 217,2 tỷ đồng… Qua kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước đã xác định các khoản phải nộp ngân sách Nhà nước của các đơn vị này tăng thêm 3.284,5 tỷ đồng; trong đó các tập đoàn, tổng công ty phải nộp thêm 1.619,8 tỷ đồng; các địa phương phải nộp thêm 1.505,8 tỷ đồng; các bộ, cơ quan T.Ư phải nộp thêm 159,8 tỷ đồng…

Nợ khó thu tăng cao
Qua công tác kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra nhiều khoản phí thu sai quy định; việc thực hiện các quy định về phí, lệ phí tại các cơ sở đào tạo, khám chữa bệnh công lập chưa có chuyển biến tích cực. Tình trạng thu vượt học phí, viện phí, lệ phí hay thu một số khoản chưa có trong quy định , chưa nộp đầy đủ các khoản đã thu vào Kho bạc Nhà nước vẫn diễn ra phổ biến. Nhiều trường đại học, cao đẳng, học viện trực thuộc các Bộ: Văn hóa, Thể thao và du lịch, Xây dựng, Giao thông vận tải, Tài chính, Y tế có những sai phạm thuộc diện này. Tình trạng nợ thuế năm 2013 tăng 26%, tương đương 14.285 tỷ đồng, trong đó nợ khó thu tăng 67%, tương đương 4.381 tỷ đồng. 59/63 tỉnh, thành phố có số nợ khó thu tăng cao. Nguyên nhân tình trạng này chủ yếu từ các đơn vị, nhưng cũng có phần từ một số Cục thuế địa phương chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp thu hồi nợ theo quy định dẫn đến tình trạng một số đơn vị trây ì, không nộp thuế với số lượng tiền lớn, kéo dài.
Hiện nay, Kiểm toán Nhà nước đã bắt đầu xây dựng kế hoạch kiểm toán năm 2016 với nhiều vấn đề được dư luận xã hội quan tâm như giá điện… Kế hoạch kiểm toán năm 2016 sẽ được công bố vào ngày 31-12-2015.
NAM HỒNG