Chìa khóa cho ổn định ở Nam Á (02/04/2009)

Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma đã tuyên bố một chiến lược mới toàn diện về áp-ga-ni-xtan, Pa-ki-xtan và thề rằng sẽ đập tan những kẻ khủng bố từ thiên đường ẩn náu của chúng tại biên giới của hai nước này.
Các chuyên gia hàng đầu của Mỹ cảnh báo rằng, tình hình ngày càng nguy hiểm trong khu vực và năm 2008 là năm đẫm máu nhất đối với lính Mỹ ở áp-ga-ni-xtan trong cuộc chiến chống Ta-li-ban và An Kê-đa, một thách thức quốc tế lớn nhất. Từ sau khi chế độ Ta-li-ban bị lật đổ, thủ lĩnh của nó được cho là đang ẩn náu ở vùng biên giới giữa Pa-ki-xtan và Áp-ga-ni-xtan, đã thiết lập được một mạng lưới và không ngừng phát triển. Với những cuộc tuyển quân, bắt đầu từ hè năm 2002, lực lượng Ta-li-ban đã mở rộng từ 4.000 người (năm 2001) tăng lên 20.000 chiến binh vào năm 2008. Ngoài ra, còn có 2.000 chiến binh nước ngoài tới trợ chiến dưới cờ của Ta-li-ban. Đây cũng là một nguyên nhân khiến Áp-ga-ni-xtan bị biến thành trung tâm bạo lực của khu vực, “đảo ngược” chiến thắng ban đầu của liên quân. Thậm chí, sự bất ổn kéo dài còn làm rạn nứt các quan hệ đồng minh giữa Mỹ và các chính quyền ở khu vực.
Ta-li-ban ở Pa-ki-xtan, do các chiến binh kỳ cựu từng chiến đấu ở Áp-ga-ni-xtan lãnh đạo. Lực lượng này luôn ủng hộ các cuộc chiến chống lại các đội quân nước ngoài ở Áp-ga-ni-xtan bằng cách cung cấp các chiến binh, huấn luyện và hậu cần. Trong những năm gần đây, lực lượng Ta-li-ban ở Pa-ki-xtan tập trung vào cuộc chiến chống chính phủ Pa-ki-xtan, mở rộng lãnh địa, không chỉ đe dọa tới Pa-ki-xtan mà còn là một hậu phương quan trọng cho cuộc nổi dậy của chúng ở Áp-ga-ni-xtan. Liên minh mới của Ta-li-ban đã gây lo ngại ở Áp-ga-ni-xtan, nơi các tướng lĩnh NATO cảnh báo rằng, cuộc chiến đó sẽ trở nên tồi tệ hơn trong năm nay, nó cũng gây lo ngại cho cả Pa-ki-xtan.
Sau khi nhất trí gạt bỏ các bất đồng và liên kết từ cuộc họp vừa qua, các lãnh đạo Ta-li-ban ở Pa-ki-xtan đã bắt tay với chỉ huy Ta-li-ban ở Áp-ga-ni-xtanđể chuẩn bị cho các cuộc tấn công mới khi Mỹ gửi thêm 17.000 lính tới nơi này.
Vì thế, mục tiêu của Mỹ rõ ràng và tập trung đánh bại, phá hủy An Kê-đa ở Áp-ga-ni-xtan và Pa-ki-xtan để ngăn chúng quay trở lại các nước này trong tương lai. Điều đó, đòi hỏi tăng chi phí quân sự và viện trợ Mỹ ở cả hai nước. Chỉ riêng chi phí quân sự ở Áp-ga-ni-xtan sẽ tăng khoảng 6% so với mức khoảng 2 tỷ USD/tháng hiện nay. Do vậy, Tổng thống Ô-ba-ma kêu gọi Quốc hội Mỹ thông qua dự luật do hai đảng soạn thảo và cho phép chính phủ viện trợ trực tiếp 1,5 tỷ USD mỗi năm cho người dân Pa-ki-xtan nếu sẽ phải cam kết đánh bật An Kê-đa và các đồng minh của nhóm khủng bố này. Thỏa thuận đó với Pa-ki-xtan là một giải pháp tốt để tạo lối thoát cho Oa-sinh-tơn.
Mỹ sẽ cử thêm 4.000 lính tới Áp-ga-ni-xtan và hằng trăm chuyên gia quân sự. Số quân này, ngoài 17.000 lính sẽ tăng viện cho chiến trường Áp-ga-ni-xtan, được giao nhiệm vụ huấn luyện, xây dựng cảnh sát cho nước này. Oa-sinh-tơn sẽ tìm kiếm sự trợ giúp của các đồng minh trong NATO để xây dựng một đội quân của Áp-ga-ni-xtan với 134.000 người và lực lượng cảnh sát 82.000 người. Ngoài ra, các chuyên gia nông nghiệp, kỹ sư, luật sư Mỹ sẽ được cử tới Áp-ga-ni-xtan để tăng cường cơ sở hạ tầng dân sự cho nơi đây.
Một chiến lược toàn diện mới cho Áp-ga-ni-xtan không thể không bao gồm giải pháp cho chính quyền để có đủ quyền năng ở Ca-bun. Theo đó, buộc Tổng thống Ha-mít Ca-dai phải dựng lên một vị Tổng tư lệnh đầy quyền lực để điều hành chính phủ. Tuy nhiên, ông Ca-dai đã làm thất vọng cả Mỹ và phương Tây vì không giải quyết được tình trạng tham nhũng tràn lan.
Điều thu hút sự quan tâm của dư luận là phía sau những cam kết ấy thì tình hình an ninh ở Áp-ga-ni-xtan, có được cải thiện? Mới đây, đã có động thái khi Pa-ki-xtan và Áp-ga-ni-xtan tham gia tiến trình đánh giá lại chính sách Nam Á của chính quyền Ô-ba-ma. Rõ ràng, Mỹ đã nhận ra vấn đề then chốt ở Pa-ki-xtan, có sự tham khảo ý kiến của ấn Độ, thay vì thực thi chính sách đối lập với Áp-ga-ni-xtan, Pa-ki-xtan, Ấn Độ dưới thời Tổng thống G.Bu-sơ. Những đề nghị về tình hình an ninh tại Áp-ga-ni-xtan được đưa ra chia sẻ với các đồng minh của Mỹ trong khu vực. Đây cũng có thể được coi là một chiến lược tiếp cận mới nữa của Mỹ trong vấn đề Nam Á. Có vẻ chính quyền Ô-ba-ma đã nhận thức rõ rằng để giải quyết được cuộc chiến ở Áp-ga-ni-xtan, cùng với việc tăng quân và tiền của, các yếu tố khu vực là không thể bỏ qua. Đó là chìa khóa cho sự ổn định ở Nam Á

Minh Phương