Đại tướng Nguyễn Quyết và thành công của kiên định, sáng tạo trong Cách mạng Tháng Tám

Đại tướng Nguyễn Quyết, sinh ngày 20-8-1922 ở thôn Dưỡng Phú, xã Chính Nghĩa, huyện Kim Động (cũ), tỉnh Hưng Yên, trong một gia đình giàu truyền thống cách mạng. Ông học giỏi, đã từng vừa đi học vừa làm giáo viên trường làng. Năm 1937, mới 15 tuổi, do hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông lên Hà Nội để mưu sinh và hoạt động cách mạng. Chỉ sau một năm - năm 1938, ông tham gia tích cực tờ báo Quốc Tuệ có trụ sở tại chùa Quán Sứ.

Hội nghị Trung ương lần thứ 6, tháng 11-1939 quyết định chuyển hướng cách mạng từ đấu tranh đòi dân sinh, dân chủ, sang chuẩn bị vũ trang khởi nghĩa giành chính quyền. Lúc này, do tình hình địa bàn nam Hưng Yên gặp khó khăn, ông được trên chỉ đạo về Hưng Yên xây dựng lại các chi bộ và phong trào. Sâu sát tìm hiểu, vận động từng người, từng nhà, từng dòng họ nên ông đã xây dựng được 2 chi bộ ghép là Chi bộ Dưỡng Phú, Chi bộ Tiên Cầu, hoạt động và phát triển mạnh ở phía nam Hưng Yên. Năm 1940, ông được kết nạp Đảng và năm 1941 được điều trở lại Hà Nội hoạt động trong lòng địch. Tháng 4-1942, tình hình Hưng Yên lại bất ổn, phong trào cách mạng có nguy cơ đổ vỡ, Bí thư Xứ ủy Bắc kỳ Hoàng Quốc Việt trực tiếp chỉ đạo ông về xây dựng ổn định lại tổ chức địa bàn.

Tháng 8-1943, Xứ ủy điều động ông vào Ban Cán sự Hà Nội, trong bối cảnh 17 ban cán sự và Thành ủy Hà Nội bị lộ và tan rã - đây là khó khăn lớn nhất đối với ông. Với kinh nghiệm xây dựng cơ sở cách mạng chiến lược ở Hưng Yên, ông tập trung xây dựng các cơ sở ở ngoại thành Hà Nội: Khu vực Chùa Hà, chợ Bưởi, làng Dịch Vọng... với phương châm vận động từng người, từng nhà, từng dòng họ chọn người tốt rồi nhân rộng tạo thành khu an toàn để che mắt địch. Ông vận động đủ các thành phần nông dân, công nhân, thanh niên, trí thức để xây dựng nòng cốt; thành lập các đội tự vệ vũ trang như Thanh niên cứu quốc Thành Hoàng Diệu, Đội Trừ gian. Các cơ sở ngoại thành đã vững, ông tiếp tục xây dựng cơ sở nội thành và khi thời cơ chín muồi thì quyết định phát động khởi nghĩa.

Kiên định mục đích tối thượng là khởi nghĩa lật đổ ách thống trị của đế quốc, phong kiến, lập nên chính quyền công nông, nhưng về xây dựng lực lượng, đặc biệt là chỉ đạo hoạt động, ông cho tiến hành nhiều hình thức rất sáng tạo: Rải truyền đơn, phá kho thóc, diệt ác trừ gian làm cho địch hoang mang; kết hợp tổ chức mít tinh và phá mít tinh của bè lũ bù nhìn. Đây là những bước đi đúng đắn có ý nghĩa quyết định chuẩn bị thế và lực, chủ động đón thời cơ cách mạng; đặc biệt khi phát xít Nhật bị Liên Xô và Đồng minh đánh bại, đã kịp thời quyết định phát động khởi nghĩa giành chính quyền.

Với tinh thần nhân dân lên cao, lực lượng tự vệ vững mạnh khiến địch hoang mang dao động, tối ngày 17-8-1945, Thành ủy Hà Nội do ông đứng đầu triệu tập hội nghị mở rộng tại nhà bà Hai Nhã, làng Dịch Vọng; cuộc họp kéo dài suốt đêm để đưa ra một quyết định độc đáo, sáng suốt về thời gian và phương thức khởi nghĩa. Đó là thực hiện khởi nghĩa giành chính quyền vào ngày 19-8-1945, lấy tự vệ là nòng cốt kết hợp với binh vận, địch vận, ngoại giao và đấu tranh chính trị; phân công các mũi tiến công, chỉ huy mưu trí, sáng tạo; giải quyết từng vấn đề cụ thể, chính xác, hiệu quả.

Quán triệt phương châm chỉ đạo của Thành ủy về khởi nghĩa, sáng ngày 19-8-1945, ông chỉ huy các mũi tiến công của tự vệ làm nòng cốt đánh chiếm trại bảo an binh bắt tên Thụ đầu hàng cách mạng, kết hợp đấu tranh chính trị, địch vận, dân vận, ngoại giao đều thành công đúng như dự định. Khởi nghĩa ở Hà Nội thắng lợi hoàn toàn, không đổ máu. Đồng chí Trường Chinh - Tổng Bí thư của Đảng thời kỳ đó đã khẳng định phương thức khởi nghĩa của Hà Nội là sáng tạo, phù hợp với tình hình mới. Từ đó chỉ thị gấp cho các địa phương khác làm theo Hà Nội.

 Bí thư Ban Cán sự (Bí thư Thành ủy) Hà Nội - Nguyễn Quyết đã có đóng góp quyết định trong quá trình chuẩn bị thế và lực, chủ động chớp thời cơ khởi nghĩa giành chính quyền; đặc biệt đề ra phương thức khởi nghĩa đầy sáng tạo, bảo đảm thành công mà không đổ máu. Thành công của sự kết hợp kiên định và sáng tạo trong Cách mạng Tháng Tám đã được ông kế thừa, phát triển thành công trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình.

Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam) ra đời, nhưng ngay sau đó, thực dân Pháp đã quay lại xâm lược nước ta một lần nữa. Theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, ông xung phong Nam tiến, cùng quân và dân Quân khu 5 kháng chiến chống Pháp. Do có nhiều kinh nghiệm ở Hưng Yên và Hà Nội nên tại vùng đất nghèo khó và ác liệt của chiến tranh, ông đã cùng tập thể lãnh đạo Quân khu chỉ đạo và tổ chức kháng chiến rất sáng tạo, đập tan “chiến dịch dạo mát” của thực dân Pháp, xây dựng vùng tự do, xây dựng lực lượng và xây dựng kinh tế tự lực tự cường, “chia lửa cùng Điện Biên Phủ”; góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp.

Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ và thời kỳ cả nước làm hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN, trên cương vị là cán bộ chủ trì Quân khu 3, ông đã góp phần quan trọng xây dựng Đồng bằng sông Hồng thành địa bàn chiến lược “vừa là tiền tuyến vừa là hậu phương” vững mạnh. Đặc biệt, trên cương vị Chính ủy và Tư lệnh Quân khu 3, tinh thần sáng tạo, đã được ông cụ thể bằng phong trào “Làm giàu đánh thắng”, “Vươn ra Biển Đông làm giàu đánh thắng”. Đây là phong trào tạo ra nhiều động lực khích lệ mọi người, mọi nhà trên địa bàn Quân khu phát triển kinh tế, mang lại hiệu quả cao, vượt tầm chiến lược trong thời kì đổi mới.

Từ khởi nghĩa, kháng chiến đến công cuộc đổi mới, dù ở cương vị công tác nào ông cũng hoàn thành nhiệm vụ đặc biệt xuất sắc. Được Trung ương, Bộ Chính trị điều về Tổng hành dinh Bộ Quốc phòng, trên cương vị Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Phó chủ tịch Hội đồng Nhà nước, Đại tướng Nguyễn Quyết xông pha vào những điểm nghẽn bằng những việc làm cụ thể, sát thực tiễn cuộc sống của nhân dân và quân đội, thực hiện thắng lợi quân với dân một ý chí, với nhiều quyết sách đúng đắn, sáng tạo các vấn đề cả tầm quốc gia và quốc tế...

Trung thành kiên định mục tiêu, lý tưởng của Đảng là Độc lập dân tộc và CNXH, khi CNXH ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, trong nước xuất hiện quan điểm đa nguyên, đa đảng, Đại tướng Nguyễn Quyết kiên quyết đấu tranh không khoan nhượng, đề nghị loại ra khỏi Đảng những đảng viên thoái hóa, biến chất kể cả cán bộ cao cấp cho rằng “đa nguyên đa đảng là đổi mới”. Ông cho rằng đây là việc làm nguy hại đến chế độ, mất lòng tin của nhân dân và sự trường tồn của dân tộc. Lịch sử của Tổng cục Chính trị đã khẳng định (giai đoạn Đại tướng Nguyễn Quyết làm Chủ nhiệm Tổng cục) chống đa nguyên, đa đảng thành công đã bảo vệ sự sống còn của Đảng, của chế độ.

Với những đóng góp lớn lao cho sự nghiệp cách mạng, cho Đảng, Đại tướng Nguyễn Quyết được nhân dân, quân đội suy tôn là “Ông quan vạn đại”, “Ông tướng chính sách”, “Ông vua cơ sở”. Trên tấm bằng Huân chương Sao Vàng mà Đảng và Nhà nước tặng thưởng Đại tướng, ghi nhận: “Đã có công lao to lớn đặc biệt xuất sắc, đóng góp vào sự nghiệp Cách mạng của Đảng và của Dân tộc”. Huân chương Sao Vàng và Huy hiệu 85 năm tuổi Đảng đã chứng minh rằng ông là một học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Về với “Thế giới người hiền” ở tuổi 102, Đại tướng Nguyễn Quyết đã để lại cho chúng ta một di sản quý báu, đó là tinh thần, tư tưởng kiên định - sáng tạo và một nhân cách lớn!

Giờ đây, đứng trong căn phòng nhỏ, đơn sơ, tĩnh lặng, nơi mà hằng ngày, hằng giờ những năm tháng cuối đời, vị “Thủ lĩnh” của Cách mạng Tháng Tám vẫn lo cho dân, cho nước; tổng kết những việc làm tốt, những trăn trở chưa làm được, những điều cần hết sức tránh..., tôi thầm nghĩ, tinh thần, tư tưởng kiên định - sáng tạo và nhân cách lớn của ông sẽ sống mãi trong công cuộc đổi mới và sẽ đồng hành cùng Dân tộc bước vào kỷ nguyên vươn mình, cường thịnh.