Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác truyền thông chính sách với chủ đề “Nhận thức - Hành động - Nguồn lực” được tổ chức ngày 24-11-2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của công tác này trong việc nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý, và điều hành của Chính phủ, các Bộ, ngành, và địa phương.

Kể từ Hội nghị nói trên, truyền thông chính sách đã được nhiều cơ quan Nhà nước ở T.Ư và địa phương tích cực triển khai và đạt được một số kết quả bước đầu. Tuy nhiên, đây có vẻ vẫn là một công việc khá mới mẻ, nên không ít cơ quan Nhà nước còn tỏ ra lúng túng và thiếu nhất quán khi triển khai trên thực tế.  Vậy truyền thông chính sách là gì?

Truyền thông chính sách là quá trình truyền đạt thông tin và thông điệp về chính sách công tới các đối tượng liên quan nhằm tạo ra sự hiểu biết, ủng hộ và tham gia của họ vào việc xây dựng, thực hiện và giám sát chính sách. Đối với Việt Nam, một quốc gia đang phát triển và chuyển mình mạnh mẽ, thì truyền thông chính sách không chỉ là một công cụ cần thiết mà còn là một yếu tố quyết định sự thành công của nhiều chính sách công.  

Trước hết, truyền thông chính sách thúc đẩy hiểu biết và sự tham gia của người dân. Một trong những lợi ích lớn nhất của truyền thông chính sách là giúp người dân hiểu rõ hơn về các chính sách công. Điều này đặc biệt quan trọng tại Việt Nam, nơi mà nhiều người dân ở các vùng nông thôn và các khu vực khó khăn có thể không có đầy đủ thông tin về các chính sách mới. Thông qua truyền thông, các thông tin về chính sách có thể được phổ biến rộng rãi, giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền lợi và trách nhiệm của họ. Khi người dân hiểu rõ về các chính sách, họ sẽ có thể tham gia tích cực hơn vào quá trình thực hiện và giám sát chính sách, từ đó đóng góp vào việc cải thiện chất lượng cuộc sống và phát triển bền vững của đất nước.

Thứ hai, truyền thông chính sách tạo sự ủng hộ và đồng thuận. Để bất kỳ chính sách nào có thể được triển khai hiệu quả, sự ủng hộ và đồng thuận của người dân là điều không thể thiếu. Truyền thông chính sách đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự đồng thuận này. Bằng cách cung cấp thông tin chi tiết và minh bạch về mục tiêu, lợi ích và cách thức thực hiện của các chính sách, truyền thông có thể giúp giảm bớt những lo ngại và phản đối từ phía người dân. Đồng thời, nó cũng giúp xây dựng niềm tin của người dân vào Chính phủ và các cơ quan nhà nước, từ đó tăng cường sự ủng hộ cho các chính sách mới.

Thứ ba, truyền thông chính sánh giúp giảm thiểu sai lệch và hiểu lầm. Trong một xã hội thông tin như hiện nay, các tin đồn và thông tin sai lệch có thể lan truyền rất nhanh chóng, gây ra những hiểu lầm và lo ngại không đáng có. Truyền thông chính sách giúp giảm thiểu những sai lệch này bằng cách cung cấp các thông tin chính xác và kịp thời. Khi người dân được tiếp cận với các nguồn thông tin chính thức và đáng tin cậy, họ sẽ có thể phân biệt được giữa thông tin đúng và sai, từ đó đưa ra những quyết định hợp lý và có cơ sở hơn.

Thứ tư, truyền thông chính sách hỗ trợ quá trình thực hiện chính sách. Một chính sách tốt không chỉ dựa vào nội dung của nó mà còn phụ thuộc vào cách thức triển khai. Truyền thông chính sách đóng vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn và hỗ trợ quá trình thực hiện chính sách. Thông qua các chiến dịch truyền thông, các cơ quan nhà nước có thể cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách thức thực hiện các chính sách mới, từ đó giúp người dân và các tổ chức hiểu rõ và tuân thủ các quy định mới. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các chính sách phức tạp hoặc có tác động rộng lớn, như các chính sách về môi trường, y tế công cộng hay giáo dục.

Thứ năm, truyền thông chính sách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường trách nhiệm giải trình của các cơ quan nhà nước. Khi các thông tin về chính sách được công khai và minh bạch, người dân sẽ có thể giám sát và đánh giá hiệu quả của các chính sách đó. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng của các chính sách mà còn góp phần vào việc xây dựng một Chính phủ minh bạch và có trách nhiệm.

Một ví dụ điển hình về tầm quan trọng của truyền thông chính sách tại Việt Nam là trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Ngay giai đoạn đầu của đại dịch, truyền thông chính sách đã đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp các thông tin kịp thời và chính xác về tình hình dịch bệnh, các biện pháp phòng, chống và hướng dẫn y tế. Nhờ có truyền thông hiệu quả, người dân đã có thể nắm bắt thông tin nhanh chóng, hiểu rõ các biện pháp phòng, chống và tuân thủ các quy định của Chính phủ, góp phần quan trọng vào việc kiểm soát dịch bệnh.

Một ví dụ khác, là trong việc triển khai các chính sách về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Thông qua các chiến dịch truyền thông, Chính phủ đã nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và khuyến khích họ tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường. Nhờ đó, nhiều phong trào bảo vệ môi trường đã được khởi xướng và lan rộng, góp phần vào việc cải thiện chất lượng môi trường sống...

Như thế, có thể thấy việc đầu tư, nâng cao chất lượng vào truyền thông chính sách là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết đối với Việt Nam trong giai đoạn hiện nay và cả trong tương lai. Có người ví chính sách không truyền thông là chính sách đóng.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng