Thành phố Huế hướng tới đô thị di sản - văn hóa - thông minh

Trước thềm Đại hội Đại biểu Đảng bộ thành phố Huế lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Báo Cựu Chiến Binh Việt Nam đã phỏng vấn ông Nguyễn Văn Phương, Chủ tịch UBND thành phố Huế về những thành tựu kinh tế - xã hội nổi bật của Huế trong nhiệm kỳ 2020-2025, giai đoạn địa phương nỗ lực phấn đấu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đồng thời định hướng các nhiệm vụ trọng tâm trong nhiệm kỳ mới, hướng tới mục tiêu xây dựng Huế trở thành đô thị di sản - văn hóa - thông minh.

Phóng viên: Thưa ông, đâu là những thành tựu nổi bật nhất của Huế trong nhiệm kỳ 2020 - 2025?

Ông  Nguyễn Văn Phương:

Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế) đã trải qua nhiều khó khăn, thách thức. Tình hình thế giới, khu vực biến động phức tạp; thiên tai, bão lũ liên tiếp xảy ra; đặc biệt đại dịch Covid-19 gây thiệt hại nặng nề, tác động trực tiếp đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, nhờ cách làm mới, sự chủ động, sáng tạo và khát vọng vươn lên, cùng với sự quan tâm của Trung ương và sự đồng lòng của toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân, tỉnh đã thực hiện thắng lợi mục tiêu quan trọng: xây dựng thành phố trực thuộc Trung ương ngay từ đầu năm 2025, theo Nghị quyết 175/2024/QH15 của Quốc hội. Đồng thời, nhiều kết quả nổi bật về phát triển kinh tế - xã hội đã được ghi dấu.

Kinh tế tăng trưởng khá: Giai đoạn 2021 - 2025, tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân đạt 7,54%/năm. Quy mô nền kinh tế đến năm 2025 ước đạt trên 94 nghìn tỷ đồng, gấp 1,7 lần so với năm 2020. GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 3.200 USD. Tổng mức bán lẻ hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng xã hội năm 2025 ước đạt 69 nghìn tỷ đồng, tăng bình quân 11,3%/năm. Giá trị kim ngạch xuất khẩu tăng bình quân 11,39%/năm. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội 156 nghìn tỷ đồng, tăng 12%/năm. Thu ngân sách đạt 64.500 tỷ đồng, tăng bình quân 12%/năm.

Thu hút đầu tư khởi sắc: Địa phương thu hút 207 dự án với tổng vốn đăng ký hơn 74 nghìn tỷ đồng, trong đó có 54 dự án FDI trị giá 636,4 triệu USD. Nhiều dự án lớn đã đi vào hoạt động như Aeon Mall Huế (Nhật Bản), Khu liên hợp sản xuất, lắp ráp Kim Long Motor Huế,  Bệnh viện Quốc tế Huế, nhà máy chế biến cát thạch anh công nghệ cao Creanza (Ý), và Khu liên hợp sản xuất Kim Long Motor Huế. Xúc tiến, hình thành Khu công nghệ thông tin tập trung với diện tích 5,02 ha tạo hạ tầng cho ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin.

Du lịch phục hồi mạnh mẽ: Năm 2025, Huế đón khoảng 6 triệu lượt khách, khẳng định vị thế trung tâm du lịch đặc sắc của quốc gia và quốc tế. Nhiều dự án du lịch nghỉ dưỡng cao cấp được đưa vào hoạt động như sân golf quốc tế BRG, khu nghỉ dưỡng SBH Gloria (Tây Ban Nha), Lăng Cô Bay Retreat… Các khu du lịch biển, đầm phá tầm cỡ quốc tế như Laguna, Vedana Lagoon, Ana Mandara tiếp tục nâng tầm thương hiệu Huế.

Hạ tầng đồng bộ, hiện đại: Nhiều công trình trọng điểm hoàn thành như Nhà ga T2 Cảng hàng không quốc tế Phú Bài, các tuyến cao tốc Bắc - Nam đoạn Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Túy Loan, cầu vượt cửa Thuận An, cầu vượt sông Hương, bến cảng du lịch Chân Mây. Đặc biệt, Đề án di dời dân cư, giải phóng mặt bằng khu vực I Kinh thành Huế - một cuộc di dân lịch sử mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng trong tiến trình phát triển của thành phố.

Đô thị thông minh - xanh - sạch - đẹp: Hệ thống hạ tầng đô thị, môi trường, thương mại được đầu tư mạnh. Trung tâm thương mại Aeon Mall, Nguyễn Kim đi vào hoạt động. Nền tảng Hue-S liên tiếp đạt Giải thưởng Sao Khuê 2019 - 2023 và năm 2024 được ASOCIO vinh danh “Thành phố thông minh”. Tỷ lệ dân số đô thị được cung cấp nước sạch qua hệ thống cấp nước tập trung là 100%; tỷ lệ dân số nông thôn được sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh là 97,6%. Phát triển các khu đô thị mới, đầu tư xây dựng đô thị xanh, hiện đại, thông minh.

Chỉ số quản trị, môi trường đầu tư cải thiện rõ rệt: Chỉ số cải cách hành chính (PAR Index), Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), Chỉ số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI), Chỉ số sẵn sàng ứng dụng công nghệ thông tin (ICT) luôn giữ ổn định trong nhóm các địa phương tốt, khá so với cả nước, đã thúc đẩy các khu vực kinh tế phát triển mạnh, nhất là khu vực kinh tế tư nhân và khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài với những đóng góp ngày càng tăng vào phát triển kinh tế.

Văn hóa - xã hội chuyển biến rõ rệt: Công tác bảo tồn, phát huy giá trị Quần thể di tích Cố đô Huế được chú trọng, nhiều công trình di tích quan trọng được tu bổ, tôn tạo. Tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế đạt 99,3% dân số. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 1,15% vào năm 2025. Chính sách an sinh xã hội, xóa nhà tạm, dột nát cơ bản hoàn thành.

Những thành tựu này không chỉ là niềm tự hào của Đảng bộ và nhân dân thành phố Huế, mà còn là nền tảng vững chắc để bước vào giai đoạn phát triển mới, hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế “hai con số” trong giai đoạn 2026 - 2030, xây dựng một thành phố Huế thịnh vượng, góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Phóng viên: Bước vào giai đoạn 2025 - 2030, Thành phố Huế đặt ra những mục tiêu chiến lược nào thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Phương:

Bước sang giai đoạn 2025 - 2030, với vị thế thành phố trực thuộc Trung ương, Huế đứng trước nhiều thời cơ và vận hội mới. Đại hội Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ này đề ra mục tiêu: “Xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; phát huy sức mạnh toàn dân; huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, xây dựng, phát triển thành phố Huế đến năm 2030 là đô thị di sản đặc trưng của Việt Nam, một trong những trung tâm lớn, đặc sắc của khu vực Đông Nam Á về văn hoá, du lịch và y tế chuyên sâu; một trong những trung tâm lớn của cả nước về khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao; trung tâm kinh tế biển mạnh của cả nước; quốc phòng, an ninh được bảo đảm vững chắc; đời sống vật chất và tinh thần của người dân đạt mức cao”. Để hiện thực hóa mục tiêu đó, thành phố tập trung vào một số định hướng chiến lược:

Đẩy mạnh cơ cấu lại kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển bền vững và xanh dựa trên khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Chủ động quản trị rủi ro, bảo đảm ổn định lâu dài, tiếp tục chuyển dịch cơ cấu theo hướng dịch vụ, công nghiệp - xây dựng, nông nghiệp.

Đầu tư phát triển hạ tầng đồng bộ, hiện đại, thông minh theo quy hoạch, tập trung giao thông đối ngoại và kết nối đô thị, mở rộng không gian phát triển, nâng cấp và hình thành đô thị mới. Ưu tiên hạ tầng khu kinh tế, công nghiệp và công nghệ thông tin phục vụ chuyển đổi số.

Hoàn thiện hạ tầng thương mại, du lịch hiện đại, thông minh; phát triển đô thị kiểu mẫu, ưu tiên nhà ở xã hội. Nâng cấp hạ tầng thiết yếu, đáp ứng nhu cầu dân sinh và chức năng đô thị di sản; đồng thời di dời mồ mả khỏi nội đô, khuyến khích hỏa táng và xây dựng nhà tang lễ.

Đẩy mạnh hợp tác, liên kết phát triển Vùng, nâng cao hiệu quả phối hợp với các địa phương trong và ngoài Vùng trên mọi lĩnh vực, nhất là hạ tầng, du lịch, dịch vụ biển, bảo tồn di sản, giáo dục - đào tạo, y tế, khoa học - công nghệ và kinh tế số. Thực hiện đầu tư phát triển hài hòa, đồng bộ các vùng gắn với các chương trình mục tiêu quốc gia

Phát triển Huế trở thành trung tâm văn hóa, du lịch, y tế chuyên sâu của Đông Nam Á, đồng thời là trung tâm khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao của cả nước.

Tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó biến đổi khí hậu; phát triển xã hội bền vững, bảo đảm tiến bộ, công bằng, giữ vững quốc phòng, an ninh, trật tự xã hội. Đồng thời mở rộng và nâng cao hiệu quả đối ngoại, hội nhập quốc tế.

Tất cả những định hướng này nhằm đưa Huế phát triển xứng tầm trung tâm đặc sắc của khu vực, một đô thị di sản hiện đại, thông minh, gắn kết hài hòa giữa bảo tồn và phát triển.

Phóng viên: Trong định hướng phát triển, chính quyền ưu tiên trụ cột nào: kinh tế, văn hóa, hay hạ tầng đô thị thông minh?

Ông Nguyễn Văn Phương:

Huế giữ vị thế đặc biệt quan trọng: cửa ngõ hành lang kinh tế Đông - Tây, trung tâm văn hóa, du lịch, giáo dục, y tế chuyên sâu của miền Trung, cực tăng trưởng của vùng động lực và địa bàn trọng yếu về quốc phòng, an ninh. Đây là vùng đất văn hiến, duy nhất ở Việt Nam và Đông Nam Á có 8 di sản UNESCO, trong đó có Di sản thế giới được công nhận từ năm 1993, tạo nên đặc trưng “đô thị di sản” đầu tiên của cả nước.

Ngày 30/11/2024, Quốc hội thông qua Nghị quyết 175/2024/QH15, từ 1/1/2025, Huế chính thức trở thành thành phố trực thuộc Trung ương thứ 6 của Việt Nam. Đây là bước ngoặt lịch sử, mở ra giai đoạn phát triển mới trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô, bản sắc văn hóa, cảnh quan, môi trường và đô thị thông minh.

Trong định hướng, Huế ưu tiên phát huy giá trị văn hóa - di sản như lợi thế lâu dài, chuyển hóa nguồn lực văn hóa, lịch sử, thiên nhiên thành động lực tăng trưởng. Du lịch - dịch vụ là động lực chính; công nghệ thông tin và truyền thông là đột phá; công nghiệp và nông nghiệp công nghệ cao là nền tảng; công nghệ và quản trị đô thị thông minh để nâng cao chất lượng sống của người dân. Thành phố đồng thời phát triển hạ tầng giao thông chiến lược, khu kinh tế, công nghiệp, công nghệ cao và công nghệ thông tin tập trung để thu hút đầu tư.

Huế cũng triển khai đồng bộ các nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế tư nhân, hội nhập quốc tế, an ninh năng lượng, giáo dục và chăm sóc sức khỏe. Mục tiêu đến năm 2030, Huế trở thành đô thị di sản thông minh, giàu bản sắc; trung tâm đặc sắc của Đông Nam Á về văn hóa, du lịch, y tế chuyên sâu; đồng thời là trung tâm hàng đầu cả nước về khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao.

Phóng viên: Huế đang đứng trước những thách thức nào về nguồn lực, môi trường, hay đô thị hóa, và giải pháp ra sao?

Ông Nguyễn Văn Phương:

Khi trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, Huế có nhiều thời cơ phát triển nhưng cũng phải đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là hạn chế về nguồn lực, vấn đề môi trường đô thị (ngập lụt, ùn tắc giao thông), cùng áp lực gia tăng dân số.

Thách thức lớn nhất là nguồn lực tài chính: nhu cầu đầu tư hạ tầng ngày càng cao, trong khi ngân sách chỉ đóng vai trò vốn mồi. Năm 2025, thành phố tập trung đưa vào sử dụng nhiều công trình trọng điểm như cầu Nguyễn Hoàng, cầu Thuận An, tuyến đường ven biển… tạo không gian phát triển mới và động lực tăng trưởng. Trong giai đoạn tới, Huế tiếp tục đẩy nhanh các dự án chiến lược như đường sắt tốc độ cao, cao tốc Bắc - Nam, nâng cấp Cảng hàng không quốc tế Phú Bài, bến số 7-8 Cảng Chân Mây, hạ tầng đô thị loại I… để phục vụ phát triển bền vững, gắn với bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Về giải pháp, trước hết cần tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 38/2021/QH15 về cơ chế đặc thù cho Thừa Thiên Huế (nay là thành phố Huế), đồng thời đề xuất chính sách mới vượt trội để tạo động lực phát triển. Trong đó, chú trọng phát huy vai trò động lực của Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô, đầm phá Tam Giang - Cầu Hai, Vườn quốc gia Bạch Mã, và 4 trung tâm lớn: văn hóa - du lịch; y tế chuyên sâu; khoa học - công nghệ; giáo dục - đào tạo.

Hoàn thiện chính sách hỗ trợ phát triển đô thị văn hóa, hạ tầng giao thông, khu công nghiệp, khu công nghệ cao, đồng thời khuyến khích kinh tế tư nhân, đẩy mạnh xã hội hóa, mở rộng đầu tư theo hình thức PPP trong các lĩnh vực văn hóa, thể thao, hạ tầng chợ…

Đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh, tập trung tháo gỡ khó khăn trong các thủ tục thực hiện dự án đầu tư, hỗ trợ giải phóng mặt bằng. Thành phố kiên quyết thu hồi các dự án chậm triển khai, đồng thời tăng cường thu hút đầu tư trong và ngoài nước, kêu gọi những nhà đầu tư lớn, tạo sức bật cho phát triển kinh tế - xã hội.

Phóng viên: Người dân Huế sẽ đóng vai trò gì trong quá trình xây dựng thành phố trực thuộc Trung ương?

Ông Nguyễn Văn Phương:

Trong quá trình xây dựng thành phố trực thuộc Trung ương, cùng với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, không thể thiếu sự đồng lòng, tham gia và đóng góp tích cực của toàn thể nhân dân.

Người dân Huế giữ vai trò trung tâm trong sự phát triển của thành phố, vừa là chủ thể gìn giữ bản sắc văn hóa - từ di sản vật thể đến nếp sống thanh lịch, hiếu khách - vừa là lực lượng trực tiếp xây dựng nếp sống văn minh đô thị và bảo vệ môi trường. Họ đồng hành cùng chính quyền trong phát triển du lịch, dịch vụ, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, biến tiềm năng và lợi thế thành giá trị kinh tế - xã hội cụ thể.

Không chỉ tham gia thực hiện, nhân dân còn góp ý, phản biện và giám sát để các chủ trương, chính sách sát hợp với thực tiễn và nguyện vọng. Chính sự đồng thuận, trách nhiệm và sáng tạo của cộng đồng sẽ quyết định thành công của tiến trình xây dựng Huế thành đô thị văn minh, hiện đại.

Huế chỉ thật sự phát triển bền vững khi mỗi người dân phát huy vai trò gìn giữ hồn di sản, xây dựng lối sống xanh - văn minh - thân thiện và trở thành “đại sứ” lan tỏa hình ảnh Cố đô ra thế giới.

Trân trọng cảm ơn ông!