Theo thống kê của Ban Dân tộc tỉnh Lâm Đồng, giai đoạn 2010-2015, toàn tỉnh vẫn còn hơn 700 cặp vợ chồng tảo hôn. Hủ tục này không chỉ vi phạm Luật Hôn nhân và Gia đình mà còn để lại những di chứng nặng nề về sức khỏe, kinh tế, giống nòi.
14 tuổi, Ma Nghiệm đã làm mẹ. Ảnh: Nam Sương

Cuối tháng 10 vừa qua, chúng tôi theo chân cán bộ tư pháp xã Ka Đơn, huyện Đơn Dương, đến nhà bà Ma Vân, dân tộc K’ho nằm hẻo lánh trên đỉnh một quả đồi nhỏ. Căn nhà đơn sơ, tiếng khóc của trẻ nhỏ xen lẫn lời ru của bà mẹ “trẻ con”, khiến ai nghe thấy cũng lắc đầu ngao ngán.

Cô bé Ma Nghiệm - con gái bà Ma Vân, làm mẹ khi em mới 14 tuổi. Bố của đứa trẻ, Ya Thủy cũng mới 16 tuổi. Cô bé vừa mới sinh em bé được gần 2 tháng, do còn quá bé lại mang thai nên em phải sinh mổ và hiện tại sức khỏe của em vẫn còn rất yếu.

Bình thường ra, giờ này em đang tung tăng với các bạn cùng trang lứa cắp sách tới trường để học lấy con chữ, nhưng thay vì việc đó, em lại phải quanh quẩn nơi góc nhà với những công việc như cho con bú, thay tã, chăm lo giấc ngủ cho em bé với những động tác lóng ngóng đôi khi phải nhờ sự giúp đỡ của người lớn, em phải dỗ trẻ con khóc trong khi mình vẫn cần người dỗ khi khóc.

Khi được hỏi: Tại sao lại lấy chồng sớm thế? Ma Nghiệm hồn nhiên nói: “Chúng em gặp nhau, thích nhau và trót có em bé nên chồng về nhà em ở thôi. Nhà có thêm người làm nên mẹ cũng đồng ý”. Đồng bào K’ho theo chế độ Mẫu hệ, nên Ya Thủy về ở rể nhà vợ và em trở thành lao động chính trong nhà.

Gặp bà Ma Hương - mẹ của Nai Thanh, thôn Ka Đê, vợ chồng em Nai Thanh (sinh năm 2000) và Ya Lượng (1998) cũng vừa về ở cùng nhau. Nai Thanh chưa đủ 18 tuổi nên các em chưa đăng ký kết hôn.
Vợ chồng Nai Thanh.

Với ánh mắt trầm buồn, bà Ma Hương, mẹ của Nai Thanh chia sẻ: “Chúng nó gặp nhau, yêu nhau và đòi lấy nhau khi con bé Nai Thanh chưa đủ tuổi kết hôn. Tôi cũng buồn lắm nhưng đành phải theo bọn trẻ thôi. Theo phong tục nhà gái phải đưa sang nhà trai số tiền khá lớn, con bé lại phải nghỉ học và rồi sắp sửa làm mẹ khi còn quá trẻ”.

Rời xã Ka Đơn, huyện Đơn Dương mà lòng tôi nặng trĩu, trong đầu có biết bao câu hỏi, rằng cuộc sống của những đôi vợ chồng trẻ này sẽ đi về đâu? Hay cũng sẽ quay lại cái vòng luẩn quẩn, quanh năm trong thung lũng, bằng lòng với những khó khăn vất vả, nghèo đói rồi những đứa con sẽ lớn lên như bố mẹ chúng? Và rằng, liệu cuộc sống của họ có bình yên không bởi các em lấy nhau khi vẫn chỉ là những đứa trẻ?

K’So H’Bưi