Lớp học tại Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học xã Sơn Vĩ (Mèo Vạc, Hà Giang).

Trong phiên họp Bộ Chính trị ngày 28-2-2025 để kiểm điểm, đánh giá kết quả triển khai bước đầu việc thực hiện Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành T.Ư Khóa XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, sau khi nghe báo cáo của Chính phủ về khả năng cân đối tài chính trong và sau quá trình tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Bộ Chính trị quyết định thực hiện miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông công lập trên phạm vi cả nước từ năm học 2025-2026.

Quyết định mang tính nhân văn, đem lại niềm vui lan tỏa trong mọi tầng lớp nhân dân, coi đây là bước tiến lớn của Ngành Giáo dục, một bước tiến mới trong tạo điều kiện học tập bình đẳng cho tất cả trẻ em, đồng thời giảm gánh nặng tài chính cho các gia đình có con em trong độ tuổi đến trường.

Chị Nguyễn Yến Ly (ở xã Tây Đằng, huyện Ba Vì, T.P Hà Nội) vui mừng khi hai con được miễn học phí từ năm học tới. "Vợ chồng em đều làm nghề tự do. Em lại sắp sinh cháu thứ ba. Hai cháu được miễn học phí sẽ giúp gia đình tiết kiệm được một khoản để lo cho các sinh hoạt khác".

Đây là một điểm sáng trong chính sách giáo dục của nước ta. Điều này, đặc biệt có ý nghĩa đối với học sinh và phụ huynh vùng kinh tế còn nhiều khó khăn như miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng cao, vùng đồng bào các dân tộc thiểu số.

Cô giáo Ma Phương Thảo - giáo viên Trường PTDT bán trú tiểu học Xín Cái (xã Xín Cái, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang) cho biết: “Mặc dù học sinh trên địa bàn đã được giảm 70% học phí do thuộc đối tượng người dân tộc thiểu số ở thôn, bản đặc biệt khó khăn, xã khu vực III vùng dân tộc và miền núi, nhưng đối với các hộ khó khăn, chính sách miễn giảm 100% học phí sẽ giúp nhà trường giữ vững tỷ lệ học sinh đến lớp, đồng thời duy trì động lực để các gia đình cho con em đi học, không bỏ học giữa chừng”.

Ở góc độ cơ quan quản lý, đồng chí Trần Thế Cương - Giám đốc Sở GDĐT T.P Hà Nội cho rằng: Quyết sách của Bộ Chính trị một lần nữa khẳng định chủ trương đầu tư cho giáo dục là quốc sách và luôn được ưu tiên hàng đầu, bảo đảm cơ hội học tập tốt nhất cho học sinh ở mọi địa bàn, độ tuổi, tạo nền móng vững chắc để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Việc miễn học phí cho học sinh tất cả bậc học giúp những chính sách chăm lo cho giáo dục được thực hiện đồng đều giữa các địa bàn dân cư, đảm bảo điều kiện tối thiểu cho tất cả trẻ em trong độ tuổi đều được đến trường.

Theo thông tin từ Bộ GDĐT, hiện nay cả nước có 23,2 triệu học sinh (chưa bao gồm học sinh học tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên), trong đó: 3,1 triệu học sinh mầm non dưới 5 tuổi; 1,7 triệu học sinh mầm non 5 tuổi; 8,9 triệu học sinh tiểu học; 6,5 triệu học sinh THCS và 3 triệu học sinh THPT. Nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước phải chi trả để thực hiện chủ trương miễn học phí cho các đối tượng nêu trên là khoảng 30.000 tỷ đồng (nếu trừ ngân sách địa phương của các tỉnh/thành phố đã thực hiện miễn học phí thì ngân sách trung ương sẽ phải thực hiện ít hơn số này). Hiện nay có 10 tỉnh, thành đã miễn học phí mầm non, phổ thông năm học 2024-2025 là Quảng Ninh, Hải Phòng, Yên Bái, Quảng Nam, Khánh Hòa, Đà Nẵng, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Dương, Long An. Nếu trừ ngân sách địa phương của các tỉnh, thành phố đã thực hiện miễn học phí thì ngân sách T.Ư sẽ phải thực hiện ít hơn số này. Trên thực tế, mức ngân sách cần đảm bảo sẽ phụ thuộc vào mức học phí cụ thể của từng tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư theo thẩm quyền của Hội đồng Nhân dân cấp tỉnh quyết định trên cơ sở quy định mức sàn, trần học phí quy định của Chính phủ.

Đối với học sinh ở các trường dân lập, tư thục, sẽ được cấp bù học phí bằng mức học phí của trường công lập theo quy định của pháp luật; phần chênh lệch học phí giữa trường công lập và dân lập, tư thục sẽ do gia đình học sinh chi trả. Ngoài ra, các chi phí dịch vụ giáo dục khác như bán trú, trông giữ trẻ ngoài giờ chính khóa, bồi dưỡng năng khiếu nghệ thuật, thể thao..., phụ huynh vẫn phải đóng góp theo biểu phí quy định của từng địa phương.

Tuy nhiên, vấn đề thiếu trường lớp so với nhu cầu thực tế tại các thành phố lớn đang tạo sức ép đối với các trường phổ thông công lập, đối với phụ huynh và con em vào mỗi mùa tuyển sinh đầu cấp, vì vậy cùng với việc miễn học phí cho các trường phổ thông công lập cần có các giải pháp bổ sung thêm hệ thống trường lớp, giáo viên cho khối trường công lập để "giảm sức nóng, sức ép".

Quyết định miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông công lập trên phạm vi cả nước từ năm học 2025-2026 của Bộ Chính trị không chỉ mang lại lợi ích trước mắt, mà còn là một sự đầu tư chiến lược cho tương lai của đất nước. Một quốc gia muốn phát triển bền vững không thể chỉ dựa vào tài nguyên hay công nghệ, mà quan trọng hơn là phải đầu tư vào con người. Khi giáo dục trở thành một quyền lợi thực sự, khi mọi học sinh đều có cơ hội tiếp cận tri thức mà không bị giới hạn bởi hoàn cảnh kinh tế, thì đó chính là nền tảng để Việt Nam bứt phá và vươn xa.

Hồ Thanh Hương