Được sự hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu quốc gia, Quỹ Dân số Liên hiệp quốc, Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc, Tổ chức Y tế thế giới... từ năm 2009 đến nay, tỉnh Bình Định đã triển khai Dự án “Cô đỡ thôn bản” nhằm đào tạo kiến thức cấp cứu sản nhi, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho thai phụ ở các xã đặc biệt khó khăn. Cô đỡ thôn bản -Vừ Thị Mỵ, dân tộc Mông (Hà Giang) nghe tim thai cho thai phụ.

Huyện miền núi An Lão có 40 thôn là nơi sinh sống của đồng bào dân tộc thiểu số H’rê và Bana. Toàn huyện đang có 30 cô đỡ thôn bản được đào tạo từ 6 tháng trở lên về công tác chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ và trẻ em tại các xã trong huyện.

Chị Hoàng Thị Mỹ Lê-Phụ trách Đội Bảo vệ sức khỏe bà mẹ trẻ em, Kế hoạch hóa gia đình của Trung tâm y tế huyện An Lão, cho biết: “Mô hình “Cô đỡ thôn bản” trên địa bàn huyện được thực hiện rất hiệu quả. Nhờ sự tuyên truyền, hướng dẫn của các cô đỡ thôn bản, chị em đã đến trạm y tế xã đăng ký quản lý thai, khám thai và đến cơ sở y tế sinh đẻ, tiêm phòng uốn ván cho mẹ và tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin cho trẻ em trong độ tuổi quy định. Đặc biệt, nhờ hỗ trợ của các cô đỡ thôn bản trong việc phát hiện và chuyển tuyến kịp thời cho thai phụ có nguy cơ, nên huyện không còn xảy ra hiện tượng tai biến sản khoa, tử vong mẹ và trẻ sơ sinh như trước”.

Cô đỡ thôn bản ở huyện An Lão (đầu tiên, bên trái) đang tuyên truyền chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ.

Xã An Hưng có 5 thôn nằm cách xa nhau, địa hình miền núi giao thông đi lại khó khăn, phần lớn các hộ trong xã đều là hộ nghèo và là người dân tộc H’rê. Các thôn đều cách xa trạm y tế. Do đó, khi gia đình có sản phụ trở dạ, họ đều trông cậy vào sự giúp đỡ của 3 cô đỡ thôn bản ở xã.

Chị Đinh Thị Nhung, ở thôn 1, xã An Hưng, chia sẻ: “Tôi đang mang thai tháng thứ 5, nhờ có cô đỡ thôn bản như chị Đinh Thị Dế mà chúng tôi được tham gia các lớp đào tạo, tập huấn về chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ đang mang thai, chăm sóc cho trẻ sơ sinh, tư vấn về chế độ dinh dưỡng cho bà mẹ mang thai và sau khi sinh... nên tôi yên tâm hơn trong quá trình thai nghén của mình”.

Cô đỡ thôn bản-Đinh Thị Dế, thôn 1, xã An Hưng tâm sự: “Với trách nhiệm là cô đỡ thôn bản, tôi luôn nỗ lực học hỏi để làm tốt công tác vận động, tuyên truyền, giúp người dân địa phương nhận thức tốt hơn về việc tự phòng bệnh cho bản thân, gia đình và cộng đồng. Trong những năm qua, xã không xảy ra tử vong mẹ và trẻ em, tỉ lệ phụ nữ sinh tại cơ sở y tế đạt 100%; phụ nữ mang thai được quản lý thai và khám thai tại trạm y tế đạt 98%; tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em giảm mạnh”.

Chị Trần Thị Bích Vân - Trạm y tế xã An Hưng, cho biết: “Rào cản lớn nhất phong tục tập quán sống của người dân còn lạc hậu, phụ nữ trước khi sinh phải được cúng bái, rồi bắt uống rễ cây. Các cô đỡ thôn bản đã đến từng nhà tuyên truyền, vận động họ thay đổi tập quán. Vì vậy, chị em đã đi khám thai và sinh con tại cơ sở y tế đạt 100%...”.

Để mô hình cô đỡ thôn bản ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn được nhân rộng và duy trì bền vững, đòi hỏi các cấp, ngành liên quan cần thêm sự quan tâm tích cực hơn nữa, xây dựng những chính sách đãi ngộ để động viên các cô đỡ thôn bản yên tâm làm việc.

Thùy Vy