Những tranh luận và tình tiết trong Phiên tòa sơ thẩm vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Thuận An (Tập đoàn Thuận An) đang thu hút sự quan tâm của dư luận.
Điển hình như, trong phần luận tội của Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân TP. Hà Nội không chỉ khẳng định, Vụ án Thuận An là điển hình trong vi phạm đấu thầu, mà còn cho rằng Chủ tịch Tập đoàn Thuận An có vai trò cao nhất, đã thao túng nhiều lãnh đạo cấp tỉnh, khiến các bị cáo này suy thoái đạo đức.
“Điển hình trong vi phạm đấu thầu” thì đúng rồi.
Để thâu tóm 5 gói thầu, Chủ tịch Tập đoàn Thuận An đã chi 56 tỷ đồng cho các cán bộ có liên quan đến quyết định các gói thầu, mà hầu hết là lãnh đạo cấp tỉnh trở lên. Trong đó có 22 người là lãnh đạo, cán bộ ban quản lý, đảng viên bị đưa ra xét xử trong vụ án. Riêng thiệt hại về kinh tế cho công quỹ của 5 gói thầu này Tòa án tạm tính là 120 tỷ đồng.
Nhưng...
Nhận định thao túng nhiều lãnh đạo cấp tỉnh khiến các bị cáo này suy thoái về đạo đức, thì nghe ra dự luận vẫn còn băn khoăn. “Lý” cho rằng, hóa ra chỉ cần một doanh nhân là có thể “thao túng” và làm “suy thoái đạo đức” cả một loạt lãnh đạo cấp tỉnh, thậm chí cả Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, kiêm trợ lý của Chủ tịch Quốc hội?
Kể luận thế cũng có lý. Vì họ toàn là những cán bộ, đảng viên cấp cao của Đảng, được giao nắm giữ những cương vị rất quan trọng của Đảng, Nhà nước và Quốc hội, mà “yếu ớt” dễ bị chi phối quá. Trong thực tế, cán bộ, đảng viên - nhất là lãnh đạo cấp tỉnh như họ; đều đã được rèn luyện, cân nhắc, chọn lựa bầu lên.
Theo suy luận thông thường, thì họ không phải “nạn nhân bị thao túng”, mà là tự mình tha hóa, biến chất, tự mình lợi dụng quyền lực để trục lợi. Trong thực tế, doanh nghiệp có thể “tác động”, nhưng việc nhận hối lộ, làm sai... là lựa chọn có ý thức của mỗi cá nhân.