Kỷ niệm 77 năm Nam Bộ kháng chiến (23.9.1945 - 23.9.2022): Một biểu tượng của tinh thần yêu nước, chủ động sáng tạo

Mặt trận cầu thị Nghè những ngày đầu Nam bộ kháng chiến (tranh vẽ).  

Cách đây 77 năm, ngày 22 và 23-9-1945, Xứ ủy Nam Bộ phát động kháng chiến toàn dân chống thực dân Pháp tái xâm lược, với tinh thần quyết hy sinh đến giọt máu cuối cùng để bảo vệ độc lập của Tổ quốc: “Độc lập hay là chết !”…

Ngay sau khi nhận được báo cáo của Xứ ủy Nam Bộ về Nam Bộ bắt đầu kháng chiến, T.Ư Đảng dưới sự chủ trì của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã họp khẩn cấp và yêu cầu lãnh đạo cách mạng Nam Bộ: “Các đồng chí phải căn cứ theo chính sách tranh thủ hoàn toàn độc lập của Chính phủ và điều kiện thực tế của Nam Bộ mà định hướng phương châm hành động cho đúng, làm sao giữ gìn được thực lực chính trị và quân sự, đồng thời tỏ cho thế giới biết rằng nhân dân Việt Nam không chịu ách nô lệ của thực dân Pháp một lần nữa”. Bác Hồ còn gửi thư cho đồng bào Nam Bộ, khẳng định quyết tâm kháng chiến của T.Ư Đảng, Chính phủ và nhân dân cả nước ta: “Tôi chắc và đồng bào cả nước đều chắc vào lòng kiên quyết ái quốc của đồng bào Nam Bộ… Tôi chắc và đồng bào Nam Bộ cũng chắc rằng Chính phủ và toàn quốc đồng bào sẽ hết sức giúp những chiến sĩ và nhân dân hiện đang hy sinh tranh đấu để giữ vững nền độc lập của nước nhà. Tôi chắc và tất cả đồng bào đều chắc rằng những người và những dân tộc yêu chuộng bình đẳng tự do trên thế giới đều đồng tình với chúng ta. Chúng ta nhất định thắng lợi vì chúng ta có lực lượng đoàn kết của cả quốc dân. Chúng ta nhất định thắng lợi vì cuộc tranh đấu của chúng ta là chính đáng”.

Với tinh thần “Vì miền Nam ruột thịt”, tại các tỉnh Bắc Bộ và Trung Bộ đều thành lập Phòng Nam Bộ để tiếp nhận tiền bạc, thuốc men, lương thực… do nhân dân tự nguyện đóng góp cho quân và dân Nam Bộ. Mặt khác, khí thế xung phong đầu quân bùng lên khắp nơi. Nhiều học sinh, sinh viên, thanh niên khắp các vùng miền của cả nước… đăng ký tình nguyện lên đường giết giặc.

Trên chiến trường Nam Bộ, đông đảo quần chúng nhân dân Sài Gòn hăng hái tham gia bảo vệ độc lập với tinh thần và khí thế sục sôi. Quân và dân Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định anh dũng đánh trả quyết liệt với chiến thuật kìm giữ chân địch để các địa phương có thời gian chuẩn bị lực lượng kháng chiến trường kỳ.

Thực hiện chủ trương “trong đánh ngoài vây”, Ủy ban Kháng chiến Nam Bộ thành lập 4 mặt trận ở ngoại thành Sài Gòn; vừa bố trí lực lượng chốt giữ các cầu chính để vây địch trong nội thành, vừa triển khai lực lượng tiến vào nội thành, phối hợp với các tổ, đội du kích bám trụ, tiến hành các cuộc đột kích vào các cơ quan địch đóng quân, đốt phá các kho tàng quân sự và cơ sở kinh tế của chúng rồi nhanh chóng rút lui. Mọi tầng lớp nhân dân đều tích cực tham gia cùng các đội tự vệ tổ chức chốt chặn, canh giữ các ngả đường. Nhân dân Sài Gòn còn triệt để thực hiện tổng đình công; nhà máy đèn, nhà máy nước bị phá hủy, chợ đóng cửa, xe điện ngưng chạy…

Chỉ trong một tuần lễ sau lời kêu gọi của Ủy ban Kháng chiến Nam Bộ, quân và dân Sài Gòn - Chợ Lớn đã nhanh chóng bước vào cuộc chiến đấu đầy tự tin. Tuy cách đánh, kỹ thuật chiến đấu còn non kém, vũ khí thô sơ, nhưng quân và dân miền Nam đã phát huy truyền thống yêu nước từ ngàn xưa, kiên trì bám trụ, dũng cảm, kiên cường tạo nên khúc dạo đầu sôi nổi của dân tộc ta trong quá trình chống thực dân Pháp tái xâm lược. Quân và dân Nam Bộ xứng đáng với lời khen ngợi của Bác: “Sự anh dũng của đồng bào trong đó đã làm gương cho đồng bào toàn quốc noi theo. Chúng ta đồng tâm hiệp lực, không sợ gian nan, kiên quyết tranh đấu đến cùng, thì trường kỳ kháng chiến nhất định thắng lợi, thống nhất, độc lập nhất định thành công”.

Đã 77 năm trôi qua kể từ ngày Nam Bộ kháng chiến (23-9-1945), nhưng những bài học về tinh thần yêu nước, chủ động, sáng tạo của quân và dân Nam Bộ vẫn còn nguyên giá trị. Và tinh thần ấy sẽ còn sống mãi với nhân dân ta, với non sông đất nước ta. Là hành trang quý báu của mọi thế hệ nối tiếp để xây dựng, bảo vệ, gìn giữ nước ta trường tồn, bền vững.

Hoài Nguyên