“Đường mở, lòng dân nghẽn và những “góc khuất”: Chưa lời giải trong giải phóng mặt bằng quốc lộ 7”:

Kỳ vọng mở đường - Lo âu hiện hữu

Dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 7 đoạn qua một số xã của huyện Diễn Châu, huyện Yên Thành (cũ), tỉnh Nghệ An từng được kỳ vọng là đòn bẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Nhưng trái với mong đợi ban đầu, việc thu hồi đất, đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng (GPMB) tại đây lại phát sinh nhiều bất cập, khiến người dân bức xúc, khiếu kiện kéo dài.

Một dự án dân mong, nhưng... dân không phục

Quốc lộ 7 là tuyến giao thông huyết mạch nối từ Quốc lộ 1A lên vùng Tây Nghệ An. Dự án mở rộng tuyến đường này đi qua địa bàn đông dân cư, ảnh hưởng đến hàng trăm hộ dân. Với kỳ vọng mở ra giao thương, thúc đẩy phát triển hạ tầng, dự án từng được nhân dân ủng hộ.

Thế nhưng, thực tế GPMB tại xã Bảo Thành, huyện Yên Thành (cũ) - nay là xã Hợp Minh, tỉnh Nghệ An - lại đang trở thành điểm nóng. Nhiều hộ dân phản ánh việc bồi thường, hỗ trợ thiếu công bằng, không thỏa đáng, dẫn đến khiếu nại kéo dài.

Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc đất ở hợp pháp, có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) của nhiều hộ dân lại không được đền bù về đất, hoặc chỉ được hỗ trợ một phần tài sản.

“Gia đình tôi sử dụng 924m2 đất từ trước năm 1980, được cấp Sổ đỏ năm 1995 với diện tích đất ở đầy đủ. Vậy mà khi Nhà nước thu hồi một phần, UBND huyện Yên Thành (cũ) lại không đền bù” - CCB Võ Quang Xuân, xóm 5, xã Hợp Minh bức xúc.

Tương tự, gia đình CCB Võ Quang Hồng ở xóm 9 cũng rơi vào cảnh “dở khóc dở cười”: Diện tích 163,2m2 đất bị thu hồi không được bồi thường; tài sản trên đất chỉ được hỗ trợ 30% giá trị. “Không hiểu họ căn cứ vào đâu mà lại ra quyết định như thế?” - ông Hồng đặt câu hỏi.

Theo phản ánh, còn nhiều hộ dân khác tại Hợp Minh gặp tình trạng tương tự, không được đền bù đất hợp pháp, dẫn đến thiệt thòi về quyền lợi.

Đất có nguồn gốc rõ ràng, Sổ đỏ hợp pháp nhưng... không đền bù?

Theo hồ sơ người dân gửi tới Báo CCB Việt Nam, đất của các hộ gia đình CCB Võ Quang Xuân, CCB Võ Quang Hồng và ông Nguyễn Trọng Hùng bị UBND huyện Yên Thành viện dẫn là đất “nằm trong hành lang bảo vệ công trình giao thông đường bộ theo Nghị định 203 năm 1982” để từ chối bồi thường.

Tuy nhiên, hồ sơ đất đai của các hộ này đều có nguồn gốc rõ ràng. Trường hợp CCB Võ Quang Xuân: Năm 1978, ông Nguyễn Đình Thả chuyển nhượng nhà cửa, cây cối cho gia đình ông Xuân, có UBND xã xác nhận. Năm 1995, ông Xuân được cấp Sổ đỏ với diện tích 924m2 đất thổ cư, mục đích sử dụng lâu dài.

Trường hợp CCB Võ Quang Hồng: Đất do thân phụ ông là cụ Võ Quang Điền mua lại quyền sử dụng đất của một đơn vị từ năm 1986, có chứng thực của UBND xã. Năm 1995, ông Hồng được cấp Sổ đỏ diện tích 972m2 đất thổ cư, bao gồm cả phần đất mua thêm của một xã viên khác.

Trường hợp ông Nguyễn Trọng Hùng: Gia đình ông mua lại đất và nhà của Cơ quan Vật liệu chất đốt huyện Yên Thành từ năm 1991, diện tích hơn 1.100m2, là đất thổ cư giáp Quốc lộ 7. Ông Hùng có đơn xin đất ở, đã nộp tiền và sử dụng ổn định, nhưng khi cấp Sổ đỏ năm 1995, UBND huyện lại cấp cho một thửa đất khác nhỏ hơn nhiều, không đúng vị trí đang ở.

Điều đáng chú ý, dù đều có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp, nhưng khi Nhà nước thu hồi phục vụ dự án, các hộ này lại bị xem như “đất hành lang” và không được bồi thường tương xứng.

Niềm tin lung lay từ... cán bộ “lập lờ chính sách”?

Theo quy định, đất bị thu hồi phải được xác minh nguồn gốc rõ ràng, công khai minh bạch phương án bồi thường, bảo đảm “thấu tình, đạt lý”. Thế nhưng, trong trường hợp của các hộ nêu trên, cách vận dụng chính sách lại khiến người dân mất niềm tin.

“Đất có Sổ đỏ, sử dụng ổn định, nhưng khi thu hồi thì bị quy vào hành lang, không bồi thường. Nếu chính sách rõ ràng thì sao lại có chuyện “lập lờ” như vậy?” - một hộ dân nêu ý kiến.

Điều khiến dư luận băn khoăn hơn là khi quyền lợi chưa được giải quyết thỏa đáng, chính quyền địa phương vẫn tổ chức cưỡng chế, bảo vệ thi công dự án. Ngày 17-6-2024, lực lượng chức năng đã căng dây, cắm mốc để tạo “vành đai” bảo vệ thi công, trong khi nhiều hộ dân chưa đồng tình với phương án đền bù.

Một dự án hạ tầng đáng lẽ phải mở ra cơ hội phát triển, lại đang làm nghẽn niềm tin trong lòng dân. Người dân không phản đối phát triển, nhưng họ cần sự minh bạch, công bằng và đối thoại thẳng thắn. Nếu những khúc mắc trong GPMB không được tháo gỡ kịp thời, những con đường trải nhựa phẳng phiu kia sẽ còn để lại “vết rạn” trong niềm tin của nhân dân.

(Còn nữa)