Bà Trương Thị Thanh bên nương dứa thối của gia đình
Chị Nùng Thị Lan, thôn Na Mạ 2 là hộ có diện tích dứa lớn nhất trong thôn cho biết: Mọi năm, mỗi vụ gia đình chị thu khoảng hơn 200 tấn dứa. Như vậy, nếu giá cả ổn định sẽ thu về được hơn 800 triệu đồng/vụ. Buồn thay, nhiều ha dứa của gia định chị thời gian qua bỗng nhiên vàng úa, bổ ra bên trong thối đen.

“Dứa chín sẽ bị thối, buộc chúng tôi phải bán dứa xanh. Thế nhưng cả đồi dứa hàng trăm tấn, thương lái đến chỉ bẻ được nửa xe thùng cỡ nhỏ rồi đi. Vụ này không đủ cả tiền phân bón chứ chưa tính đến tiền công”, chị Lan chua xót nói.
Các quả dứa bị nhũn, thối ở bên trong.

Gần đó, nương dứa 12 vạn gốc đang cho thu hoạch của gia đình bà Trương Thị Thanh, thôn Na Mạ 1 cũng có dấu hiệu thối nhũn. Nương dứa này đã được thương lái tới đặt cọc từ đầu vụ số tiền 120 triệu đồng. Qua kiểm tra, bà Thanh phát hiện có khoảng hơn một nửa diện tích dứa gặp hiện tượng thối lõi, mắt nhũn, ủng nước, lá khô vàng. Biết tin, các thương lái đến kiểm tra rồi hủy hợp đồng, đòi lại số tiền đặt cọc và từ chối nhập hàng.
*Nhà máy luyện kim màu Tứ Đỉnh đã bị đình chỉ hoạt động.
*Tương tự nhà chị Lan và bà Thanh, đồi dứa của gia đình bà Trương Thị Nhâm dù đang ra quả non nhưng đã bắt đầu bị sạm đi, táp lá như bị phun thuốc cỏ cháy. Bà Nhâm khẳng định: Số dứa này chắc chắn sẽ chết bởi bộ lá đã hỏng. Bên cạnh dứa quả, nhiều gốc dứa người dân giữ lại để lấy cây con làm giống cũng bị táp lá, khô héo phải bỏ đi.

Ông Phạm Xuân Thịnh - Phó trưởng phòng NN&PTNT huyện Mường Khương cho biết: Việc người dân phản ánh nhiều diện tích dứa bị thối nhũn bất thường là đúng. UBND huyện Mường Khương đã có văn bản gửi các cơ quan chức năng tỉnh Lào Cai báo cáo về hiện tượng dứa chết tại xã Bản Lầu, đồng thời đề nghị cử các đoàn kiểm tra, lấy mẫu phân tích xác định rõ nguyên nhân để xử lý.

Được biết, vụ dứa năm 2017, hàng trăm ha dứa của người dân xã Bản Lầu cũng thối nhũn, chết bất thường. Sau quá trình xác minh, làm rõ, nguyên nhân được chỉ ra là do khí thải từ Nhà máy luyện kim màu Tứ Đỉnh đặt gần đó thoát ra, gây ảnh hưởng. Sau đó, đơn vị này đứng ra chịu trách nhiệm, đền bù 2,6 tỷ đồng cho người dân.

Vượt qua năm 2017 đầy khó khăn, hàng trăm hộ dân ở Bản Lầu cắn răng trồng vụ dứa mới. Nhưng người nông dân lại một lần nữa khóc trên những nương dứa của mình. Vấn đề phát triển bền vững, sự hài hòa lợi ích doanh nghiệp và người dân rõ ràng là không bao giờ cũ.

Kế Toại
Box: UBND tỉnh Lào Cai vừa có quyết định đình chỉ hoạt động sản xuất Nhà máy luyện kim màu tại km 14+500, quốc lộ 4D, xã Bản Lầu, huyện Mường Khương, Lào Cai của Công ty CP Tứ Đỉnh. Lý do: Dự án chậm tiến độ đầu tư quá 16 tháng so với quy định; Nhà máy đã nhập khẩu, sản xuất và xuất khẩu hết khối lượng quặng, tinh quặng được UBND tỉnh cho phép; Hoạt động của Nhà máy còn một số tồn tại, vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường...