*Câu 1: Ông Nguyễn Văn Minh, hội viên hội cựu chiến binh huyện Sóc Sơn, TP Hà Nội hỏi: Ở địa phương tôi có cháu gái năm nay 16 tuổi 9 tháng đã bỏ nhà theo một bạn trai(20 tuổi) ở làng bên được 6 tháng. Nay cháu gái đã có thai 3 tháng nhưng gia đình nhà trai không đồng ý cho làm đám cưới. Hai bên gia đình rất căng thẳng, gia đình nhà gái đã có đơn báo công an… vậy xin hỏi luật sư: ***
.Trường hợp trên có thể kết hôn được không?
• Nếu không làm đám cưới được thì bạn trai có bị đi tù không ?
• Trách nhiệm của bên nhà trai trong chuyện này sẽ như thế nào ?
• Trước đây gia đình nhà gái có ngăn cản việc yêu đương của hai đứa, không cho chúng lấy nhau, vậy nhà gái làm vậy có đúng luật không ?
** Luật sư Đặng Văn Cường - Văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội (Luật sư Cường là hội viên hội Cựu chiến binh Đoàn luật sư Hà Nội) trả lời như sau:
• Theo quy định tại khoản 2, Điều 9 Luật hôn nhân vài gia đình năm 2000 và khoản 1, Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì quy định tuổi kết hôn đối với nam là từ 20 tuổi trở lên, với nữ là từ 18 tuổi trở lên. Theo thông tin ông nêu ở trên thì đến nay cháu gái đó chưa đủ 18 tuổi nên không đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật.
• Quan hệ tình cảm nam nữ là quan hệ dân sự, hôn nhân gia đình. Nếu hai bên có tình cảm tự nguyện, đủ điều kiện kết hôn thì có quyền đăng ký kết hôn để xác lập quan hệ hôn nhân và gia đình. Để bảo vệ sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con người, đảm bảo đạo đức, thuần phong mỹ tục thì pháp luật quy định về độ tuổi kết hôn cũng như độ tuổi quan hệ tình dục. Theo quy định của Bộ luật hình sự hiện hành mọi hành vi giao cấu (quan hệ tình dục) của người đã thành niên với người chưa đủ 13 tuổi sẽ bị xử hình sự về tội hiếp dâm trẻ em theo quy định tại Điều 112 Bộ luật hình sự. Nếu người đã thành niên (từ 18 tuổi trở lên) mà giao cấu với người chưa đủ 16 tuổi, dù tự nguyện cũng sẽ bị xử lý về tội giao cấu với trẻ em theo quy định tại Điều 115 Bộ luật hình sự. Nếu giao cấu trái ý muốn thì bị xử lý về tội hiếp dâm hoặc hiếp dâm trẻ em. Như vậy, nếu người nam kia mà giao cấu trái ý muốn với cháu gái đó thì sẽ bị xử lý về tội hiếp dâm. Nếu hai bên tự nguyện giao cấu mà thời điểm giao cấu cháu gái chưa đủ 16 tuổi thì người nam mới bị xử lý về tội giao cấu với trẻ em theo quy định tại Điều 115 Bộ luật hình sự. Nếu thời điểm hai bên giao cấu, mà cháu gái đã đủ 16 tuổi, việc giao cấu tự nguyện thì sẽ không bị xử lý hình sự - không bị đi tù.
• Về mặt phong tục, đạo đức xã hội thì “nhà trai” có thể phải có trách nhiệm vì “con dại, cái mang”. Còn về phương diện pháp lý thì trách nhiệm thuộc về hai bên nam nữ. Nếu yêu nhau làm bạn gái có thai mà không cưới thì vi phạm đạo đức, bị dư luận lên án… còn pháp luật chưa can thiệp thời điểm này. Đến khi bên nữ sinh con mới phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng theo quy định pháp luật. Nếu đến thời điểm sinh con mà cha của đứa trẻ không thực hiện nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng thì phải đóng góp tiền cấp dưỡng cho cháu bé. Nếu người cha đẻ không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng thì người mẹ cháu bé có quyền khởi kiện tới tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự để yêu cầu cấp dưỡng.
• Pháp luật nghiêm cấm việc cưỡng ép, cản trở kết hôn… tuy nhiên việc kết hôn đó phải đảm bảo đúng luật. Trong vụ việc trên thời điểm hai bên nam nữ có nguyện vọng lấy nhau khi chưa đủ tuổi kết hôn nên hai bên gia đình ngăn cản là đúng luật. Việc kết hôn, quan hệ vợ chồng khi chưa đủ tuổi, chưa đủ sự phát triển về thể chất và nhận thức về xã hội sẽ không đảm bảo hạnh phúc. Vì vậy, hành vi ngăn cản của gia đình nhà gái không vi phạm pháp luật. Đến thời điểm này hai bên nam nữ vẫn chưa đủ tuổi kết hôn nên hai bên cũng không thể thực hiện thủ tục kết hôn theo quy định pháp luật được, mà họ chỉ nên có trách nhiệm chăm sóc, giúp đỡ lẫn nhau và thực hiện thủ tục kết hôn khi đủ tuổi theo quy định pháp luật. Việc thuyết phục, giáo dục, động viên nam nữ quan hệ trong sang, lành mạnh, tuân thủ pháp luật về điều kiện kết hôn là việc nên làm và phù hợp với thuần phong mỹ tục, đạo đức xã hội và phù hợp với pháp luật.
Nếu còn nội dung nào chưa rõ thì ông có thể liên hệ trực tiếp với luật sư để được tư vấn, hỗ trợ pháp lý miễn phí: Luật sư Đặng Văn Cường – Văn phòng luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư Hà Nội; Điện thoại: 0437327407 hoặc 0977999896- Gmail: luatsuchinhphap@gmail.com