Lực lượng tên lửa S-300 của Quân chủng PK-KQ thực hành bắn đạn thật.
61 năm chiến đấu, xây dựng và phát triển của Quân chủng Phòng không - Không quân (PK-KQ) luôn gắn liền với lịch sử đấu tranh cách mạng của quân và dân ta, dưới sự lãnh đạo của Đảng; bản lĩnh, ý chí cách mạng của Bộ đội PK-KQ được xây dựng, rèn luyện trong chiến tranh, lửa đạn đã được khẳng định. Bộ đội PK-KQ cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, lập được nhiều chiến công hiển hách, đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, góp phần to lớn vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Quân chủng PKKQ được thành lập ngày 22-10-1963 trên cơ sở hợp nhất Bộ Tư lệnh Phòng không và Cục Không quân. Ngay sau khi được thành lập, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ kính yêu; được nhân dân cả nước tận tình giúp đỡ; sự phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ của LLVTND các địa phương, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân chủng đã anh dũng chiến đấu, lập nhiều chiến công, thể hiện xuất sắc vai trò là lực lượng nòng cốt trên mặt trận đối không bảo vệ bầu trời Tổ quốc.
Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, toàn Quân chủng PKKQ đã bắn rơi 2.635 máy bay Mỹ trong tổng số 4.181 máy bay Mỹ bị quân và dân ta bắn rơi trên miền Bắc, gồm tất cả các loại hiện đại nhất, trong đó có 64 chiếc B-52 (16 chiếc rơi tại chỗ), 13 chiếc F-111, bắt sống nhiều giặc lái.
Đặc biệt, trong Chiến dịch Phòng không bảo vệ Hà Nội cuối tháng 12-1972, Bộ đội PK-KQ cùng với quân và dân miền Bắc bắn rơi 81 máy bay Mỹ, trong đó có 34 máy bay B-52 (riêng Bộ đội PK-KQ bắn rơi 53 chiếc, trong đó có 32 chiếc B-52), tạo ra bước ngoặt lịch sử, làm thay đổi căn bản cục diện của cuộc kháng chiến chống Mỹ; buộc chính quyền Mỹ phải ký Hiệp định Paris vềchấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam (27-1-1973). Trong từng giai đoạn, ở từng trận đánh, Bộ đội PK-KQ luôn thể hiện bản lĩnh, ý chí niềm tin quyết thắng “dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng”.
Trong quá trình xây dựng và phát triển, Quân chủng PK-KQ luôn nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòng; sự phối hợp giúp đỡ, ủng hộ của các cơ quan, đoàn thể. Trong đó có Hội CCB Việt Nam và các CCB PK-KQ. Những năm qua, lực lượng CCB PK-KQ luôn kề vai, sát cánh với cán bộ, chiến sĩ Quân chủng trong thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc và xây dựng Quân chủng vững mạnh toàn diện; tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng mối quan hệ đoàn kết gắn bó giữa nhân dân với các đơn vị của Quân chủng đóng quân trên địa bàn.
Lực lượng CCB PK-KQ còn tích cực tham gia thực hiện tốt công tác giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Nhất là việc hướng nghiệp cho thanh niên, học sinh, sinh viên tham gia phục vụ và thi tuyển vào Quân đội nói chung và các chuyên ngành thuộc Quân chủng PK-KQnói riêng. Mặt khác, các CCB PK-KQ còn phối hợp thực hiện tốt chính sách hậu phương Quân đội, hỗ trợ các gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng. Đồng thời, đó cũng là những tấm gương sáng về nghĩa tình đồng đội.
Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó dự đoán, các loại hình chiến tranh đã có nhiều phát triển ở cả truyền thống và phi truyền thống, phương thức tiến hành tiến công đường không đã phát triển khác trước... đặt ra những yêu cầu mới cho Quân chủng PK-KQ. Để đẩy nhanh tiến trình xây dựng Quân chủng “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, yêu cầu trước tiên phải tập trung xây dựng tốt bản lĩnh, ý chí và niềm tin chiến thắng của Bộ đội PK-KQ, trong đó tập trung vào những nội dung, giải pháp cụ thể sau:
Một là, thường xuyên quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối chính trị, quân sự của Đảng, Bộ Chính trị, Quân uỷ T.Ư, Bộ Quốc phòng và Quân chủng PK-KQ. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhờ có chủ trương, đường lối chính trị, quân sự đúng đắn, tài tình và tầm nhìn chiến lược của Đảng mà Bộ đội PK-KQ luôn chủ động chuẩn bị đầy đủ cả về tinh thần, ý chí quyết tâm và lực lượng, phương tiện, cách đánh hiệu quả. Nhờ đó, trong suốt cuộc chiến tranh, binh chủng nào của Bộ đội PK-KQ cũng đánh thắng; lớp cán bộ, chiến sĩ nào cũng lập công; trong tình huống ác liệt nào cũng đảm bảo xuất quân tiêu diệt địch; càng chiến đấu gian khổ ác liệt, bản lĩnh, ý chí của Bộ đội PK-KQ càng được phát huy cao độ.
Trong giai đoạn hiện nay, Quân chủng đặc biệt coi trọng và thường xuyên giáo dục, quán triệt sâu sắc, thực hiện nghiêm túc chủ trương, đường lối chính trị, quân sự của Đảng; các quan điểm, phương châm chỉ đạo của Đảng về quốc phòng, an ninh. Nhất là quan điểm, đường lối về bảo vệ Tổ quốc “từ sớm, từ xa” theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân chủng PK-KQ lần thứ X. Trong bất kỳ điều kiện hoàn cảnh nào, Bộ đội PK-KQ cũng phải nắm chắc đối tượng, đối tác, luôn nêu cao tinh thần cảnh giác trước những âm mưu thâm độc của kẻ thù, quyết không để Tổ quốc bị bất ngờ, lỡ thời cơ trước mọi tình huống.
Hai là, làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ hiểu rõ lịch sử, truyền thống của dân tộc, Quân đội và của Quân chủng PK-KQ. Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng thường xuyên lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát các cơ quan, đơn vị trong toàn Quân chủng tiến hành công tác tuyên truyền, giáo dục lịch sử, truyền thống của dân tộc, Quân đội và Quân chủng PK-KQ. Nhất là những bài học hay, những kinh nghiệm quý mà ông cha ta, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của Quân chủng đã đúc rút.
Ba là, nâng cao chất lượng công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của Bộ đội PK-KQ. Xây dựng bản lĩnh, ý chí và niềm tin chiến thắng không chỉ dừng lại ở việc nâng cao nhận thức, tư tưởng, tình cảm, niềm tin mà phải nâng cao khả năng hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Có hiểu rõ, nắm chắc và sử dụng thành thạo vũ khí, trang bị mới xây dựng được niềm tin để chiến đấu giành thắng lợi. Vì vậy, đòi hỏi Quân chủng phải đẩy mạnh, làm tốt công tác huấn luyện cả về chính trị, quân sự, chuyên môn nghiệp vụ và kỹ thuật, nâng cao chất lượng tổng hợp để xây dựng bản lĩnh, ý chí, niềm tin cho cán bộ, chiến sĩ.
Bốn là, thường xuyên quan tâm, cổ vũ động viên cán bộ, chiến sĩ khắc phục mọi khó khăn làm chủ vũ khí trang bị, phát huy trí tuệ tìm tòi cách đánh mưu trí sáng tạo. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, sự chênh lệch lực lượng hết sức lớn đã tác động không nhỏ tới tư tưởng, tinh thần bộ đội. Việc xây dựng bản lĩnh chính trị, tinh thần quyết chiến, quyết thắng được tiến hành tích cực, hiệu quả đã cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ khắc phục khó khăn, phát huy trí tuệ tìm tòi cách đánh mưu trí sáng tạo, hiệu quả. Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc ngày nay đòi hỏi Quân chủng cần tập trung quán triệt sâu sắc về quy định, điều lệ công tác kỹ thuật; xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có nhận thức, thái độ, động cơ đúng đắn, nâng cao trách nhiệm chính trị trong quản lý, bảo quản, sửa chữa và khai thác hiệu quả vũ khí, trang bị kỹ thuật.
Năm là, thực hiện tốt công tác chính sách nhằm thu hút, trọng dụng nhân tài, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao trong toàn Quân chủng. Trong tình hình hiện nay, công tác chính sách và hậu phương gia đình quân nhân trong Quân đội nói chung và Quân chủng PK-KQ nói riêng đặt ra những yêu mới. Quân chủng sẽ tiếp tục kiến nghị, đề nghị với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng và Nhà nước hoàn thiện các chế độ, chính sách ưu đãi, chế độ tiền lương, phụ cấp đặc thù, thi đua, khen thưởng; các chính sách về nhà ở để góp phần động viên bộ đội yên tâm gắn bó, xây dựng cơ quan, đơn vị, Quân chủng và Quân đội.
Mặc dù, chiến tranh đã lùi xa, nhưng bài học về xây dựng bản lĩnh, ý chí của Bộ đội PK-KQ trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược vẫn còn nguyên giá trị, cần tiếp tục nghiên cứu vận dụng và phát triển vào quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Đây là vấn đề rất quan trọng, có ý nghĩa thiết thực, nhằm bảo đảm cho Quân chủng PK-KQ luôn xứng đáng là lực lượng nòng cốt trên mặt trận đối không, quản lý và bảo vệ vững chắc bầu trời của Tổ quốc trong tình hình mới.
Thiếu tướng Hoàng Văn Lâu - Ủy viên Thường vụ Đảng ủy, Chủ nhiệm Chính trị Quân chủng PK-KQ