Cuốn sách “Fidel Castro và Việt Nam - Những kỷ niệm không quên”
“Fidel Castro và Việt Nam - Những kỷ niệm không quên” là cuốn sách do Hội Hữu nghị Việt Nam - Cuba chỉ đạo về nội dung, Tập đoàn Thái Bình Dương và Báo Cựu chiến binh (CCB) Việt Nam tổ chức thực hiện, với sự tham gia của nhiều chuyên gia, dịch giả. Đây là một ấn phẩm đặc biệt, tập hợp một phần những ký ức, suy nghĩ, tình cảm của nhiều vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các nhà ngoại giao, nhà văn, nhà báo, cán bộ, chiến sĩ… về nghĩa tình sâu nặng của Lãnh tụ Fidel Castro và nhân dân Cuba dành cho Việt Nam.
Để hiểu hơn về quá trình hình thành nên ấn phẩm đặc biệt này, phóng viên Báo CCB Việt Nan đã có cuộc trao đổi với ông Phan Văn Quý - Phó Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba, Đại biểu Festival lần thứ 11 tổ chức tại Cuba năm 1978, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thái Bình Dương - đơn vị đồng tổ chức thực hiện và tài trợ xuất bản cuốn sách.
PV: Thưa ông, lý do nào dẫn đến sự ra đời của cuốn sách “Fidel Castro và Việt Nam - Những kỷ niệm không quên”?
Ông Phan Văn Quý: Như chúng ta đã biết, trong chuyến thăm lịch sử đến Việt Nam năm 1973, Chủ tịch Fidel đã quyết định tài trợ cho chúng ta nhiều công trình, dự án có ý nghĩa thiết thực. Tôi là người may mắn được chứng kiến một số ít sự kiện ấy. Đó là, năm 1974, Bộ đội Trường Sơn chúng tôi được tiếp nhận món quà đặc biệt của Chủ tịch Fidel tặng, gồm các trang thiết bị, xe máy cực kỳ hiện đại để mở tuyến đường Đông Trường Sơn, chi viện cho chiến trường miền Nam. Cũng cuối năm ấy, một số thương bệnh binh là đồng đội của chúng tôi từ tuyến trước đã được vào điều trị tại Bệnh viện Việt Nam - Cuba Đồng Hới, Quảng Bình, công trình này cũng là món quà Chủ tịch Fidel tặng. Đặc biệt, năm 1978, tại Đại hội liên hoan thanh niên, sinh viên thế giới lần thứ 11 tại La Habana, nhân dân Cuba và Chủ tịch Fidel đón tiếp đoàn Việt Nam như anh em xa nhà gặp lại. Với sự chỉ đạo của Chủ tịch Fidel và sự cổ vũ nhiệt thành của các bạn Cuba, diễn đàn quốc tế này đã trở thành nơi tập trung lực lượng để ủng hộ Việt Nam, tôn vinh Việt Nam.
Nhiều lúc tôi tự hỏi, tại sao trong lúc cuộc chiến tranh của Việt Nam đang còn cam go mà một vị nguyên thủ quốc gia như Chủ tịch Fidel không ngại hiểm nguy, đã vào vùng mới giải phóng? Tại sao trong cuộc đời mình, ông lại có gần 100 lần trên các diễn đàn trong nước và quốc tế để ca ngợi và bảo vệ Việt Nam, với câu nói bất hủ “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”?
Thời gian qua đi, những kỷ niệm ấy luôn ùa về và lắng đọng trong mỗi chúng tôi. Tất cả, tất cả những kỷ niệm ấy thôi thúc chúng tôi phải làm được điều gì đó thiết thực để góp phần chào mừng kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba, và ý tưởng xuất bản cuốn sách “Fidel Castro và Việt Nam - Những kỷ niệm không quên” được ra đời.
PV: Ông có thể chia sẻ chi tiết về quá trình xuất bản cuốn sách này?
Ông Phan Văn Quý: Chủ đề về Fidel và Cuba, về tình đoàn kết Việt Nam - Cuba không phải là chủ đề mới. Do vậy, làm thế nào để cuốn sách có được điểm nhấn và không bị trùng lặp với các ấn phẩm đã có trước đó, thực sự là một bài toán khó.
Để xuất bản cuốn sách này, chúng tôi đã thống nhất thành lập Ban Biên soạn gồm một số người đã từng gặp gỡ và ngưỡng mộ Lãnh tụ Cuba - Fidel Castro như: Ông Nguyễn Đình Bin - Nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao; Trung tướng Phạm Tuân - Nguyên Chủ nhiệm Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng; Trung tướng, Nhà báo Lê Phúc Nguyên - Nguyên Tổng biên tập Báo Quân đội Nhân dân; Thiếu tướng Lê Mã Lương - Nguyên Giám đốc Bảo tàng Quân sự Việt Nam; Đại tá Nguyễn Bội Dong - Nguyên Thư ký Đại tướng Võ Nguyên Giáp; Đại tá, Nhà báo Nguyễn Duy Tường - Tổng Biên tập Báo CCB Việt Nam; Nhà báo chiến trường Đậu Ngọc Đản của Báo Nhân Dân… để xây dựng kế hoạch chi tiết và thực hiện các thủ tục liên quan theo quy định.
Ra đời một cuốn sách giống như thai nghén một đứa con tinh thần vậy, chúng tôi luôn tiến hành thận trọng từng bước. Quá trình triển khai, chúng tôi đã tiếp cận một khối lượng thông tin khổng lồ những bài báo, đoạn phim, các phóng sự, bài phỏng vấn các nhân vật lịch sử… Chúng tôi đã cố gắng khai thác, tiếp cận vấn đề từ những thông tin mới, tư liệu mới; chắt lọc những kỷ niệm sâu sắc của Fidel với Việt Nam. Vì vậy, nhiều nội dung được thể hiện trong cuốn sách, nếu không hoàn toàn mới thì cũng lần đầu tiên được tiếp cận đầy đủ, chi tiết hơn.
Bên cạnh việc biên soạn nội dung, công tác thiết kế, trình bày, in ấn… cũng được chúng tôi đặc biệt chú trọng. Việc lựa chọn màu sắc cho trang bìa là màu xanh của hòa bình, hay việc đưa hình ảnh Chủ tịch Fidel Castro phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và hình ảnh Cây Palma được xem là “quốc cây” của đất nước Cuba để chọn làm trang bìa cho cuốn sách, cũng được chúng tôi nghiên cứu và cân nhắc kỹ lưỡng, nhằm tôn lên bề dày lịch sử đoàn kết hữu nghị của hai nước Việt Nam - Cuba.
Sau gần 2 năm dày công biên soạn, chúng tôi rất vui mừng vì đã hoàn thành cuốn sách theo đúng kế hoạch, góp phần thiết thực chào mừng kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai đất nước.
PV: Cuốn sách này được đánh giá là một ấn phẩm đặc biệt, ông có thể nói rõ thêm về điểm đặc biệt này?
Ông Phan Văn Quý: Trong cuốn sách này, cùng với những kỷ niệm, những dấu ấn nghĩa tình của Lãnh tụ Fidel và Cuba lưu lại ở Việt Nam thì mảng hồi ức của những “người trong cuộc” là những cán bộ ngoại giao, nhà văn, nhà báo… đã từng một thời gắn bó máu thịt với Hòn đảo Tự do, cũng ít nhiều mang đến cho bạn đọc những thông tin mới mẻ, quý giá, mà nếu không kịp thời khai thác, lưu ghi thì rất dễ khuất lấp, mai một bởi thời gian và nhân chứng lịch sử cũng ngày càng thưa vắng.
Một điều đặc biệt nữa là cuốn sách được dịch sang tiếng Tây Ban Nha, đây thực sự là một món quà có ý nghĩa không chỉ cho thế hệ trẻ Việt Nam mà còn là nguồn tư liệu quý giá cho các thế hệ trẻ Cuba hiểu rõ hơn về mối quan hệ hữu nghị đặc biệt trong lịch sử mà Đảng và nhân dân hai nước đã dày công vun đắp, giữ gìn, bảo vệ và để lại cho các thế hệ mai sau. Quá trình dịch sách cũng rất kỳ công, với sự tham gia của các đồng chí là lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, các tiến sĩ, chuyên gia, giảng viên đến từ nhiều đơn vị khác nhau như: Bộ Ngoại giao, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Nhân Dân, Đại học La Habana, Hãng thông tấn Latina Prensa Cuba tại Việt Nam… Sau khi hoàn thiện bản dịch, tổ hiệu đính gồm: Ông Alberto Salazar, ông Fredesmán Turró González, ông Nguyễn Đình Bin, ông Nguyễn Duy Cương, đã triển khai rà soát, kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo dịch chính xác và trôi chảy các nội dung liên quan.
Nhưng có lẽ, vượt lên trên tất cả, điểm đặc biệt mà chúng tôi muốn nhấn mạnh thông qua cuốn sách này, đó là tình cảm, tấm lòng yêu mến của con người Việt Nam dành cho Cuba, cũng như nghĩa tình sâu nặng của Chủ tịch Fidel Castro và nhân dân Cuba anh em dành cho Việt Nam, tình cảm đó thật đặc biệt, thật đáng trân trọng và cần được giữ gìn, vun đắp, là hình mẫu cao đẹp cần được xây dựng trong quan hệ quốc tế hiện đại.
PV: Được biết cuốn sách này sắp được ra mắt đông đảo bạn đọc, đúng không thưa ông?
Ông Phan Văn Quý: Thực hiện ý kiến chỉ đạo của đồng chí Trương Thị Mai - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Cuba, chúng tôi sẽ tổ chức Lễ ra mắt sách “Fidel Castro và Việt Nam - Những kỷ niệm không quên” vào ngày 7-11 tới đây. Chúng tôi mong rằng, những thông tin, tư liệu quý trong cuốn sách sẽ góp phần lưu giữ lại những kỷ niệm không quên về Lãnh tụ Fidel và Cuba đối với Việt Nam. Chúng tôi cũng hy vọng rằng, sau khi ra mắt, cuốn sách sẽ lan tỏa sâu rộng hơn đến bạn đọc hai nước, góp phần giáo dục cho các thế hệ mai sau trong việc gìn giữ truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, tiếp nối xây dựng và phát huy mối quan hệ đặc biệt Việt Nam - Cuba lên tầm cao mới.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông.
P.V