CCB Nguyễn Thiện Tỉnh và đồng đội tra cứu thông tin phần mộ liệt sĩ.

Năm 1987, Trung tá, Anh hùng LLVTND Nguyễn Thiện Tỉnh - nguyên Phó hiệu trưởng Trường quân sự Quân đoàn 2 được nghỉ hưu. Trở về với cuộc sống cùng gia đình tại xã Phù Vân, T.P Phủ Lý, tỉnh Hà Nam, CCB Nguyễn Thiện Tỉnh đã dành nhiều tâm huyết đi tìm đồng đội.

Nhiều năm qua, Trạm khách đón tiếp thân nhân liệt sĩ 27-7 tỉnh Quảng Trị đã trở thành địa chỉ thân quen với Anh hùng LLVTND, CCB Nguyễn Thiện Tỉnh. Bởi ở Quảng Trị, ông có cả 10 năm cùng đồng đội sống và chiến đấu quả cảm, xây dựng Trung đoàn 9, Sư đoàn đoàn 304 trở thành đơn vị Anh hùng LLVTND trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Nơi mà như ông thường trăn trở: “Tôi được sống và được Đảng, Nhà nước, Quân đội hai lần vinh danh Anh hùng LLVTND, nhưng còn nhiều lắm đồng đội tôi nằm lại mảnh đất này, thân xác họ đã hòa vào đất. Tìm hài cốt đồng đội là bổn phận của tôi…”.

Lần đầu tôi gặp Anh hùng LLVTND Nguyễn Thiện Tỉnh vào tháng 7-2018. Khi đó, ông trở lại tỉnh Quảng Trị để xác minh và cung cấp thông tin phần mộ của 6 liệt sĩ Trung đoàn 9 hy sinh tại chân cao điểm 440 ở xã Hải Trường, huyện Hải Lăng. Tôi ấn tượng với hình ảnh ông ôm chiếc cặp với hơn 10 tấm bản đồ tác chiến vẽ lại từng trận đánh của các đơn vị Trung đoàn 9 và những bản cung cấp thông tin liệt sĩ cho cơ quan chức năng.

CCB Nguyễn Thiện Tỉnh đã thực hiện hàng trăm bức thông điệp tìm và cất bốc hài cốt đồng đội của Sư đoàn 304 hy sinh tại chiến trường tỉnh Quảng Trị. Những tài liệu đó được chuyển giao cho thân nhân liệt sĩ và các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Trị tiến hành tìm kiếm, khai quật, cất bốc và quy tập. Trong nhật ký đi tìm hài cốt đồng đội của ông khi còn tại ngũ, trong các năm 1976, 1977, 1978; ông và đồng đội đã tìm kiếm, cất bốc và quy tập hơn 300 hài cốt đồng đội đưa về các nghĩa trang liệt sĩ xã Cam Chính, Cam Thanh, Cam Lộ và nghĩa trang xã Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Từ năm 1997 đến 2015, một mình ông trở lại các điểm cao, các khu căn cứ mà ông đã chiến đấu để xác định, cất bốc 19 hài cốt đồng đội. Có lần, ông đã ở lại Trạm 27-7 tỉnh Quảng Trị cả tuần. Ban đêm soi lại bản đồ tác chiến cũ xác định các trận đánh, ban ngày mượn xe máy xuống thực tế tìm hài cốt đồng đội.

Để tư vấn và chỉ dẫn cho CCB Nguyễn Trung Liên ở phường Kỳ Bá, T.P Thái Bình, tỉnh Thái Bình xác minh phần mộ của anh trai là liệt sĩ Nguyễn Văn Nuôi, ông Tình cũng trải qua quá trình đầy khó khăn, phức tạp.

Liệt sĩ Nguyễn Văn Nuôi nhập ngũ tháng 4-1968, thuộc Tiểu đoàn 19 Đặc công, Sư đoàn 304, tham gia chiến đấu ở chiến trường Quảng Trị và hy sinh tại cao điểm Ba Hồ ngày 30-3-1972. Năm 1976, ông Tỉnh đã trực tiếp chỉ huy tìm kiếm hài cốt ở địa bàn này và tìm được 7 hài cốt liệt sĩ (HCLS), trong đó có HCLS Nguyễn Văn Nuôi, quy tập về nghĩa trang xã Cam Chính, huyện Cam Lộ. Nhưng trên phần mộ liệt sĩ Nguyễn Văn Nuôi, ghi về quê quán có chữ Hòa Bình? CCB Nguyễn Thiện Tỉnh lý giải, ông là người trực tiếp cất bốc HCLS Nguyễn Văn Nuôi và phát hiện di vật túi ni-lông có mảnh giấy ghi chữ Hòa Bình. Mọi người suy luận đó là địa danh quê hương của liệt sĩ nên trên phần mộ có thêm chữ Hòa Bình. Ông Liên đã liên hệ với Ban Chính sách Sư đoàn 304, Sở LĐTBXH tỉnh Hòa Bình, Sở LĐTBXH tỉnh Quảng Trị, tiến hành các thủ tục đính chính thông tin phần mộ anh trai mình là liệt sĩ Nguyễn Văn Nuôi.  

Hơn 20 năm quân ngũ, CCB Nguyễn Thiện Tỉnh đã cùng đồng đội vào sinh ra tử với cả trăm trận đánh lớn nhỏ; được tặng thưởng 3 bằng “Dũng sĩ diệt Mỹ”, hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND năm 1972 và 1976. Trở về cuộc sống đời thường, ông luôn đau đáu với tâm nguyện tìm và đón những đồng đội còn nằm lại nơi chiến trường được về với quê hương.

Nguyễn Công Liêm