Thiếu tá, Đồn trưởng Nguyễn Xuân Thành giới thiệu về Đồn Cha Lo với Đoàn Chi hội Văn học Nghệ thuật Quảng Trạch - Ba Đồn.

Khi còn học ở Trường cấp III Nam Quảng Trạch, Quảng Bình, cứ mỗi khi chuyển tiết, cả lớp chúng tôi lại đồng thanh hát. Phổ biến nhất là hai bài “Trường ca Nam Quảng Trạch” và “Đêm trên Cha Lo”.

Hát và ngấm âm điệu thiết tha, hào hùng của “Đêm trên Cha Lo” từ trẻ nhưng mãi đến 50 năm sau, tôi mới có dịp lên Cửa khẩu Cha Lo, vào đầu tháng 6-2022. Đó là chuyến đi do Chi hội Văn học Nghệ thuật Quảng Trạch - Ba Đồn tổ chức.  

Trời nóng nực, đường quanh co, núi cao, vực thẳm, gió quật từng hồi thổi nghiêng ngả cây cối. Lên đến Bãi Dinh, trời bỗng nhiên mát dịu hẳn. Gió vẫn thổi ràn rạt, mây đen vần vũ cả bầu trời và lay phay có mấy giọt mưa.

Trung tá, Chính trị viên Ngô Anh Tuấn và Thiếu tá, Đồn trưởng Nguyễn Xuân Thành cùng cán bộ, chiến sĩ Đồn Cha Lo lên dốc trước cổng Đồn đón chúng tôi. Đồn trưởng Thành cho biết: Đồn Cha Lo chuyển về đây sau cơn lũ lịch sử tháng 10-2020. Đợt lũ mà Bộ đội Biên phòng và chính quyền địa phương đã kịp thời di dời 34 hộ dân với 127 nhân khẩu về bản Bãi Dinh, Ka Vàng an toàn.

Xã Dân Hóa rất rộng. Phía bắc xã tiếp giáp với Trọng Hoá, huyện Minh Hóa, phía nam giáp bản Noọng Bua, Khu kinh tế Lằng Khằng, phía tây giáp bản Thoòng Khám và bản Phồn tỉnh Khăm Muộn, nước bạn Lào. Bà con các dân tộc Bru - Vân Kiều, Khùa… đều mang họ Hồ vào ngày 16-6-1957, khi Bác Hồ vào thăm Quảng Bình. Đây là một địa bàn chiến lược quan trọng của tỉnh.

Trong những năm chống Mỹ cứu nước, trục đường 12A huyết mạch giao thông nối liền giữa miền Bắc và tiền tuyến, chiến trường Lào, là nơi diễn ra nhiều trận chiến khốc liệt. Đi đến đâu, Trung tá Ngô Anh Tuấn cũng giới thiệu từng nơi đã đổ máu xương của bao liệt sĩ để cho xe ta ra chiến trường.

Trải qua 63 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành, tình đoàn kết các dân tộc nơi đồn Cửa khẩu hai nước ngày càng gắn bó keo sơn. Chính nơi đây, với sự giúp sức của nhân dân, tháng 5-1958, Bộ đội Biên phòng tóm được tên biệt kích Lai Thun - người Lào sang móc nối với các phần tử phản động gọi là đảng Cù Xuân để dò la, nắm bắt tình hình bố phòng quân sự của ta. Năm 2004, phối hợp với nước bạn Lào, bắt quả tang 5 đối tượng vận chuyển 199 bánh hêrôin (79,6 kg). Năm 2020, thực hiện chuyên án 920, bắt 2 đối tượng, thu 8,2 kg hêroin. Năm 2021, đấu tranh thành công Chuyên án QB321, bắt 1 đối tượng người Lào, thu giữ 20kg cần sa khô và Chuyên án 1121, bắt 2 đối tượng người Lào, thu 304.000 viên ma túy tổng hợp...

Đồn Cha Lo còn nhận 2 cháu làm con nuôi, đỡ đầu 6 cháu người Việt và Lào theo Chương trình “Nâng bước em đến trường”. Nhà nước đầu tư xây dựng 10 công trình ánh sáng vùng biên, xây dựng nhà tình nghĩa, mái ấm tình thương… với tổng kinh phí trên 10 tỷ đồng.

Chúng tôi đến điểm trường bản K-Al thì gặp Đoàn Thanh niên tình nguyện Khối Doanh nghiệp của tỉnh đang làm lễ động thổ xây nhà tiêu hợp vệ sinh cho các điểm trường và các hộ gia đình. Tại đây có điểm vui chơi giải trí, có điểm cắt tóc miễn phí cho thiếu nhi. Chính trị viên Ngô Anh Tuấn cho biết: Tình quân dân ở đây như “cá với nước”. Năm 1969, Bác Hồ căn dặn cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân vũ trang (CANDVT) là: “CANDVT thì phải làm cho dân tin, dân yêu, dân ủng hộ. Có dựa vào nhân dân thì CANDVT mới hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Nếu trong công tác CANDVT, các cô, các chú được dân ủng hộ, làm cho dân tin, dân phục, dân yêu thì nhất định các cô, các chú thành công”. Đơn vị luôn ghi nhớ và phấn đấu thực hiện tốt lời Bác căn dặn.

Từ năm 2013 đến nay, nhiều năm liền Đồn Cha Lo được công nhận là đơn vị Văn hóa, đơn vị Quyết thắng, được Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh BĐBP và các cấp, các ngành tặng nhiều Bằng khen, Giấy khen.

Hoàng Minh Đức