Cựu chiến binh Trần Văn Viên (ngoài cùng, bên trái) tham gia hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 trên địa bàn phường Yết Kiêu, quận Hà Đông, TP Hà Nội.

Suốt hơn 20 năm qua, cựu chiến binh (CCB) Trần Văn Viên (tổ dân phố 4, phường Yết Kiêu, quận Hà Đông, TP Hà Nội) cứ âm thầm làm công việc mà nhiều người gọi là “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng”, đó là vận động, thuyết phục, giúp đỡ người nghiện ma túy cai nghiện, tái hòa nhập cộng đồng.

Từ 54 người nghiện (năm 2000), đến nay trên địa bàn phường chỉ còn 17 người nghiện và không có trường hợp phát sinh mới là nỗ lực rất lớn của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức, đoàn thể địa phương, trong đó không thể không nhắc đến công sức của CCB Trần Văn Viên.

Bản lĩnh người lính

Tản bộ cùng CCB Trần Văn Viên trên đường Phan Huy Chú (tổ dân phố 4, phường Yết Kiêu, quận Hà Đông) sạch sẽ, đông đúc người qua lại, tôi không nghĩ trước kia, đây là nơi các đối tượng thường tụ tập để tiêm chích ma túy. Ông Viên không giấu nổi niềm vui khi "khoe" với tôi rằng: “Hiện nay, trên con đường này đã không còn tình trạng bơm kim tiêm vứt la liệt mỗi buổi sáng sớm nữa...”.

Giọng chầm chậm, CCB Trần Văn Viên kể, năm 2000, khi tham gia đội bảo vệ dân phố, ông nhận thấy tình hình an ninh trật tự trong phường khá phức tạp, nạn trộm cắp diễn ra thường xuyên, chủ yếu là do người nghiện hút gây ra. Nhiều gia đình vì có người nghiện mà tan cửa nát nhà, vợ chồng, con cái bất đồng, ly tán, đau lòng hơn là có những người nghiện là con em của CCB. Trăn trở về thực trạng đáng buồn này, ông đã đề xuất cùng các hội viên Hội CCB và Hội Liên hiệp Phụ nữ phường thành lập Câu lạc bộ phòng, chống ma túy và tệ nạn vì gia đình.

“Chúng tôi cùng nhau tham gia hoạt động tuyên truyền về tác hại của ma túy, nạn mại dâm, HIV/AIDS, vận động chống kỳ thị đối với người nghiện... Hoạt động tích cực nên đội thu hút được sự tham gia của cả thành viên gia đình người nghiện. Điều này rất có ích cho hoạt động của chúng tôi trong việc tiếp cận người nghiện, đồng thời giúp gia đình có người nghiện ma túy cảm thấy mình không bị kỳ thị. Năm 2009, với nòng cốt là câu lạc bộ, UBND quận Hà Đông đã thành lập Đội công tác xã hội tình nguyện phường Yết Kiêu do UBND phường Yết Kiêu quản lý. Lúc này, tôi chính thức được bầu làm đội trưởng”, CCB Trần Văn Viên nói.

Trong căn nhà của CCB Trần Văn Viên, tôi có dịp trò chuyện với anh T.- một người lầm lỡ, nghiện ma túy nhưng đã trở lại với cuộc sống bình thường. Hiện nay anh T. đã xây dựng gia đình, có con và hành nghề lái taxi. Đã hơn 10 năm trôi qua nhưng trong ký ức của mình, anh T. vẫn nhớ như in cái ngày ông Viên lấy cớ hỏi thăm đường rồi bắt chuyện làm quen với anh. Anh T. thổ lộ: “Hồi ấy thanh niên xốc nổi, thích cảm giác lạ nên tôi đã sa chân vào con đường ma túy. Khi ấy người tôi xanh xao, gầy đét. Nhiều lúc tôi muốn cai nghiện lắm nhưng không thể nào vượt qua được. Rất may có CCB Trần Văn Viên và các cô chú kiên trì hỗ trợ, vận động, thuyết phục trong thời gian dài nên tôi đã cai nghiện thành công, tái hòa nhập cộng đồng”.

Cùng ngồi nghe câu chuyện, CCB Trần Văn Viên chia sẻ: “Có thể nói thời gian phục vụ trong quân ngũ giúp tôi có thêm bản lĩnh, không ngại khó, không ngại khổ cùng sự điềm tĩnh nhất định để có thể theo đuổi công việc này. Phải khẳng định đây là công việc không dễ, đòi hỏi phải có tình yêu thương, sự bao dung cũng như tính kiên trì, nhẫn nại, khéo léo như một cuộc đấu trí căng não. Đó là chưa kể chúng tôi luôn phải đối diện với những lời thách thức, đe dọa từ các đối tượng buôn bán ma túy và một số người nghiện. Nhiều người đã ném đá, ném chất bẩn vào cửa nhà tôi, rồi nhắn tin đe dọa, thế nhưng chúng tôi không ai lùi bước. Và thành quả thật cảm động khi chúng tôi nhận được lời động viên của những người đã cai nghiện thành công, quay lại cuộc sống bình thường, là công dân có ích cho xã hội”.

Một tấm gương sáng

Nhận xét về CCB Trần Văn Viên, ông Ngô Minh Đắc, Chủ tịch Hội CCB phường Yết Kiêu cho biết, ông Viên là một tấm gương sáng của người lính trở về đời thường. “CCB Trần Văn Viên rất nhiệt tình, gương mẫu, trách nhiệm trong các hoạt động tại địa phương. Đồng thời, ông luôn tham mưu, đề xuất tốt để chính quyền địa phương và lực lượng chức năng kịp thời giải quyết các "điểm nóng" cũng như hiện tượng tiêu cực, góp phần giữ vững an ninh trật tự và an toàn xã hội. Trên cương vị Đội trưởng Đội công tác xã hội tình nguyện, CCB Trần Văn Viên đã góp công sức lớn cùng các tổ chức, đoàn thể đẩy lùi số người nghiện ma túy trên địa bàn”, ông Đắc nhấn mạnh.

Ngoài việc tuyên truyền, vận động người nghiện đi cai nghiện, CCB Trần Văn Viên còn tổ chức các đợt đi nhặt bơm kim tiêm, phối hợp với công an trấn áp tội phạm. Ông được Chủ tịch UBND TP Hà Nội tặng bằng khen năm 2011 và 2015, cùng nhiều bằng khen của Bộ Công an, quận Hà Đông về công tác phòng, chống ma túy trên địa bàn. Tuy nhiên, điều mà CCB Trần Văn Viên trăn trở hiện nay là làm thế nào để người đã cai nghiện không “ngựa quen đường cũ”, đồng thời tạo việc làm cho họ để có thể tái hòa nhập cộng đồng. “Thực tế cho thấy, mặc dù không ít người đã cai nghiện thành công, bước đầu có việc làm tạo thu nhập, như lái xe taxi, mở cửa hàng rửa xe, mở hàng nước, bán quần áo, làm thợ xây... Tuy nhiên, sự kỳ thị đối với họ trên thực tế vẫn chưa hết”, ông Viên bộc bạch.

Đánh giá về hoạt động của Đội công tác xã hội tình nguyện cũng như cá nhân ông Trần Văn Viên, bà Nguyễn Hồng Nhung, Phó chủ tịch UBND phường Yết Kiêu cho biết: “Đây là mô hình vì cộng đồng, mang tính nhân văn sâu sắc và CCB Trần Văn Viên là người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung. Thời gian tới, phường sẽ tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho người cai nghiện sớm tái hòa nhập cộng đồng. Các đoàn thể của phường tích cực phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội hỗ trợ để người cai nghiện được vay vốn làm ăn. Cùng với đó, phường sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các doanh nghiệp nhận người sau cai nghiện vào làm việc, giúp họ có thu nhập ổn định, bởi chỉ có công việc ổn định thì mới có thể giúp họ tái hòa nhập cộng đồng".

Hy vọng trong thời gian tới, số người nghiện ma túy trên địa bàn phường Yết Kiêu sẽ tiếp tục giảm, người cai nghiện cũng sẽ thuận lợi hơn trong tái hòa nhập cộng đồng. Để có được kết quả ấy, chúng tôi rất mong CCB Trần Văn Viên và các thành viên trong Đội công tác xã hội tình nguyện phường luôn bền tâm, vững chí trong cuộc chiến dài lâu này. Điều mà chúng tôi cảm thấy ấn tượng với CCB Trần Văn Viên là một tinh thần quyết tâm lớn, một tấm lòng “thương người như thể thương thân”. Chúng tôi sẽ còn nhớ mãi thông điệp mà ông gửi gắm: “Mỗi người sinh ra không ai hoàn hảo cả, ai cũng có mặt xấu, mặt tốt. Đánh giá một con người phải nhìn nhận một cách tường tận, bao quát và kỹ lưỡng. Đặc biệt, với những người có mặt xấu phải tìm hiểu rõ nguyên nhân tại sao người ta xấu để từ đó tìm cách thuyết phục, vận động để người ta tốt lên. Có như vậy xã hội sẽ càng tốt đẹp hơn, văn minh hơn...”.

Bài và ảnh: NGÔ KHIÊM