Đẩy doanh nghiệp đến khốn khó?
Theo nội dung đơn phản ánh: Từ tháng 1-2009 đến tháng 7-2012, Công ty Thanh Hoa ký 4 hợp đồng vay vốn tại Vietinbank-Thanh Hóa với tổng số tiền là 27.352.161.217 đồng (cả gốc và lãi tại thời điểm tháng 7-2012) để kinh doanh chè và một số lĩnh vực khác. Mỗi tháng, Công ty CP xây dựng và vận tải Thanh Hoa (Cty Thanh Hoa) dùng số tiền vay ngân hàng mua chè ở Thái Nguyên,sau đó cung cấp cho nhiều đại lý ở các tỉnh thành trong cả nước với sản lượng gần 100 tấn/tháng. Thời điểm năm 2012, một số tin đồn thất thiệt về chè bẩn trên các phương tiện thông tin đại chúng đã làm cho Cty Thanh Hoa tổn thất không nhỏ, hoạt động kinh doanh chè bị đình trệ, không thu hồi được công nợ dẫn đến không trả nợ được cho ngân hàng trong một thời gian ngắn.
Do không trả được nợ theo hạn, Ngân hàng Công thương Việt Nam chi nhánh Thanh Hóa (Vietinbank-Thanh Hóa) đã khởi kiện Cty Thanh Hoa ra TAND TP.Thanh Hóa. Ngày 19-8-2013, Cty Thanh Hoa và Vietinbank-Thanh Hóa đã thống nhất chốt công nợ. Tổng số tiền Cty Thanh Hoa nợ Vietinbank-Thanh Hóa cả gốc và lãi là hơn 27 tỷ đồng, gồm: nợ gốc 24.009.618.181 đồng, lãi trong hạn 3.335.164.011 đồng và lãi quá hạn 7.379.025 đồng. Thỏa thuận trên được công nhận theo Quyết định số 15-2013/CĐST-KDTM ngày 26-8-2013 của TAND TP. Thanh Hóa. Và những thỏa thuận của 2 bên được ghi trong Biên bản hòa giải thành ngày 19-8-2013, trong đó các đương sự thảo thuận với nhau về việc giải quyết toàn bộ vụ án kinh doanh thương mại thụ lý số 36/2013/TLST-KDTM ngày 10-7-2013 của TAND TP. Thanh Hóa.
Ngày 1-11-2013, Chi cục THA TP.Thanh Hóa ra Quyết định cưỡng chế kê biên, xử lý tài sản số 01, đối với QSDĐ tại số 383 (thửa đất 57, tờ bản đồ số 9, diện tích 153m2 đất ở) và QSDĐ tại số 381 (thửa số 56, tờ bản đồ số 9, diện tích 312,85m2, gồm 200m2 đất ở + 112m2 đất vườn, đều mang tên vợ chồng ông Nguyễn Minh Đức và bà Phùng Thị Thơm và công trình xây dựng trên đất cùng toàn bộ thiết bị kèm theo khách sạn Long Nam - 11 tầng có diện tích xây dựng 315m2, tổng diện tích sàn là 3.350m2), tại địa chỉ 381, 383 Trần Hưng Đạo, phường Nam Ngạn, TP. Thanh Hóa.
Theo kết quả thẩm định giá ngày 2-12-2013 của Công ty CP Thông tin và Thẩm định giá Tây Nam Bộ-chi nhánh Thanh Hóa thì trị giá số tài sản kê biên trên là 39.813.000.000 đồng. Công ty CP bán đấu giá tài sản Thanh Hóa đã tiến hành đấu giá. Tuy nhiên, sau 11 lần đấu giá không thành, cơ quan THA tỉnh Thanh Hóa đã giảm giá xuống còn 15.312.545.233đồng.
Ngày 22-8-2016, Cục THA tỉnh Thanh Hóa tiếp tục ra Quyết định số 01/QĐ-CTHADS cưỡng chế chuyển giao nhà cùng tài sản trên đất với số tài sản kê biên bán đấu giá trên cho VietinBank-Thanh Hóa để trừ vào số tiền Ngân hàng được thi hành án với giá bán là 15.312.545.233đồng. Ngày 8-9-2016 Chi cục THA TP.Thanh Hóa đã tổ chức cưỡng chế nhà, đất tại địa chỉ 381, 383 Trần Hưng Đạo, phường Nam Ngạn, TP. Thanh Hóa bàn giao cho VietinBank-Thanh Hóa.
Bà Thơm cho rằng, tài sản của Cty Thanh Hoa đã được thẩm định trị giá là 39.813.000.000 đồng nhưng cơ quan THA tỉnh Thanh Hóa lại giao cho Vietinbank-Thanh Hóa tính trị giá tài sản có 15.312.545.233 đồng là không phù hợp. Động thái này của cơ quan chức năng gây thiệt hại cho Công ty lên tới 24.500.454.767đồng. Không đồng ý với quyết định của Cục THA tỉnh Thanh Hóa và Vietinbank-Thanh Hóa, bà Thơm có đơn kêu cứu gửi các cơ quan chức năng có liên quan.
Theo bà Thơm, trong quá trình xây dựng khách sạn Long Nam, Cty Thanh Hoa có vay tiền ông Vũ Đức Quân (địa chỉ thường trú tại số 1, đường 5 Nghĩa Dũng, phường Phúc Xá, quận Ba Đình, Hà Nội) và có thỏa thuận cho ông Vũ Đức Quân được quyền khai thác, kinh doanh phần tầng 1 và tầng 2 của khách sạn để thu hồi vốn. Hiện tại, ông Quân đã có đơn đề nghị cơ quan THA dân sự tỉnh Thanh Hóa và VietinBank-Thanh Hóa xin được nộp tiền mua lại khách sạn Long Nam theo giá bán đấu giá nhưng không được hai cơ quan này chấp thuận.
Trong thời gian đó, bà Thơm cùng Cty Thanh Hoa nhiều lần có đơn xin tự khắc phục để phục hồi kinh doanh trả lại tiền cho Vietinbank-Thanh Hóa. Tuy nhiên, tất cả các đề xuất hợp tình, hợp lý trên đều không nhận được sự đồng ý của Cục THA tỉnh Thanh Hóa và sự phối hợp của Vietinbank-Thanh Hóa. Phải chăng Ngân hàng không muốn doanh nghiệp trả nợ mà chỉ muốn “xiết” tài sản của khách hàng?

Dấu hiệu vi phạm luật tín dụng
Tìm hiểu của PV, khoản nợ của Cty Thanh Hoa vào thời điểm cuối năm 2012 mới thuộc nhóm 2 (nhóm chưa nguy hiểm). Trong thời gian này Chính phủ có chủ trương tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước phục hồi sau khủng hoảng bằng cách hối thúc ngành ngân hàng cần cơ cấu lại nợ đối với doanh nghiệp có triển vọng phục hồi sản xuất đang gặp khó khăn về tài chính.
Theo chỉ đạo này, ngày 23-4-2012, Ngân hàng Nhà nước ban hành Quyết định số 780/QĐ-NHNN cho phép tổ chức tín dụng khi gia hạn nợ cho khách hàng thuộc nhóm trên được giữ nguyên nhóm nợ như đã được phân loại trước khi điều chỉnh.
Cụ thể, quyết định nêu rõ: “Để phản ánh khách quan khả năng trả nợ của khách hàng trong điều kiện hiện nay, các khoản nợ được điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ do tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng có chiều hướng tích cực và có khả năng trả nợ tốt sau khi điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ được giữ nguyên nhóm nợ như đã được phân loại theo quy định trước khi điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, gia hạn nợ”.
Như vậy, Quyết định 780 là một giải pháp nhằm góp phần hỗ trợ và tháo gỡ cho các doanh nghiệp đang gặp khó khăn tạm thời và có triển vọng phục hồi sản xuất kinh doanh. Nếu chiểu theo qui định này thì việc “xiết” nợ đối với Cty Thanh Hoa liệu có cần thiết? Trong khi Cty Thanh Hoa vẫn đang còn nhiều tài sản đảm bảo trả nợ, khách sạn Long Nam vẫn đang hoạt động kinh doanh tốt.
Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Lâm-Giám đốc Vietinbank-Thanh Hóa cho biết: “Cty Thanh Hoa có vay nợ của Vietinbank-Thanh Hóa để đầu tư khách sạn, và các dịch vụ cho khách sạn. Đến năm 2012, Cty Thanh Hoa có khó khăn về kinh doanh và xin có cấu nợ theo Quyết định số 780/QĐ-NHNN của Ngân hàng Nhà nước và được Vietinbank-Thanh Hóa cho cơ cấu nợ theo Quyết định này. Cty Thanh Hoa đã trả được khoảng 3 đến 4 tháng. Sau đó, không trả nợ theo đúng cam kết nên khoản nợ của Cty Thanh Hoa thuộc nợ xấu nhóm 5 (nhóm nợ xấu khó đòi), buộc chúng tôi phải chuyển sang tố tụng tại tòa”.
Tuy nhiên, theo báo cáo chi tiết quan hệ tín dụng số 2016/S10A, ngày 8-9-2016 của Cty Thanh Hoa do Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đánh giá, thì khi Vietinbank-Thanh Hóa đưa Cty Thanh Hoa ra tố tụng thì nợ của Công ty mới thuộc nhóm 2.
Chính ông Lâm khẳng định trong buổi làm việc với PV là năm 2011, Cty Thanh Hoa có những dấu hiệu không trả được nợ, đến năm 2012 thì rơi vào nợ xấu.
Lời của ông Lâm nói là thế, nhưng có một điều bất bình thường, cho rằng có dấu hiệu không trả được nợ cũ (nợ xấu) thì vì lý do gì ngày 23-3-2012, Vietinbank-Thanh Hóa lại ký tiếp Hợp đồng tín dụng số 2012.03.23/HDTD với tổng số tiền là 9,5 tỷ đồng với Cty Thanh Hoa, cũng mục đích kinh doanh của doanh nghiệp?
Nhóm PV