Rừng Amazon có diện tích 7 triệu km2, chiếm 60% lãnh thổ Brazil và trải dài trên lãnh thổ 8 nước: Brazil, Peru, Bolivia, Ecuador, Colombia, Venezuela, Guyana và Suriname. Đây là bể chứa khí carbon lớn nhất thế giới và được xem là "tấm khiên sống" bảo vệ trái đất trước sự nóng lên toàn cầu. Theo số liệu thống kê, hơn 40.000 loài thực vật, 1.300 loài chim và hơn 4.200 loài động vật hiện đang sinh sống tại phần rừng nhiệt đới Amazon nằm trên lãnh thổ của Brazil.

“Tấm khiên sống” hùng vĩ và có tầm quan trọng đặc biệt là vậy nhưng chính tấm khiên này lại đang bị tổn thương nghiêm trọng bởi những hành động do con người gây ra. Nạn đốt rừng khai hoang tràn lan đã gây cháy nghiêm trọng, biến ban ngày ở nhiều thành phố của Brazil thành đêm do ảnh hưởng của khói bụi.

Từ hai tuần qua, các vụ cháy rừng Amazon đã tàn phá hàng chục nghìn héc-ta rừng nhiệt đới. Cộng đồng quốc tế quan ngại các vụ cháy ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường, hệ động thực vật tại khu vực được gọi là “lá phổi xanh của hành tinh”. Theo số liệu chính thức của Chính phủ Brazil, gần 73.000 đám cháy rừng đã được ghi nhận ở nước này trong 8 tháng đầu năm, con số cao nhất kể từ năm 2013 và hầu hết xảy ra ở rừng Amazon. So với cùng kỳ năm ngoái, cháy rừng Amazon từ đầu năm đến nay tăng 83%. Hiện con số thiệt hại chính xác vì cháy rừng Amazon vẫn chưa được xác định, song khói mù đã phủ kín T.P Sao Paulo và một số thành phố khác của Brazil.

Ngày 23-8, Tổng thống Brazil - Jair Bolsonaro cho biết: Ông phê chuẩn quyết định cử quân đội nước này tới hỗ trợ chữa cháy rừng Amazon, cũng như trấn áp các hoạt động tội phạm tại những khu vực có liên quan. Quyết định này được đưa ra trong lúc cộng đồng quốc tế tiếp tục kêu gọi Chính phủ Brazil có các biện pháp quyết liệt hơn để chống "giặc lửa" kéo dài suốt hai tuần qua tại khu vực Amazon. Cả Pháp và Ireland đã đề cập tới việc phản đối thỏa thuận nông nghiệp giữa Liên minh châu Âu (EU) và Khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR) gồm Brazil, Argentina, Uruguay, Paraguay để gây sức ép với Brazil, trong khi Đức phản đối quan điểm này.

Cùng ngày, Tổng thống Mỹ - Donald Trump cho biết: Ông đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Bolsonaro để thảo luận về vụ cháy rừng Amazon hiện nay, đồng thời khẳng định Washington sẵn sàng hỗ trợ Brazil.

Rừng là của Brazil nhưng dùng áp lực để ép quốc gia này mạnh tay hơn để dập lửa là điều không đúng, không nên làm. Với diện tích rừng rộng lớn và số lượng các vụ cháy quá nhiều, xảy ra ở nhiều nơi thì dù Brazil có tổng động viên toàn bộ các lực lượng và nguồn lực cũng không thể dập được. Hơn nữa, Brazil còn nhiều việc phải làm chứ đâu chỉ dập lửa. Xem ra, thay vì hô hào, chỉ trích như cách làm của đại diện một số nước lớn thì cách gợi ý của Tổng thống Mỹ hợp lý hơn cả. Thế giới cần sẵn sàng chi viện để dập lửa nếu Brazil yêu cầu.

“Lá phổi của hành tinh”, “tấm khiên sống” bảo vệ trái đất không phải là những ngôn từ xáo rỗng dành cho rừng Amazon. Thế nhưng chính tấm khiên lại đang bị đốt cháy. Nghiêm trọng hơn, rừng ở Trung Phi, Indonesia và nhiều nơi khác trên thế giới cũng đang cháy ngùn ngụt. Xem ra sẽ chẳng còn cách nào hơn ngoài việc các quốc gia cần chung tay cứu lấy Amazon và các cánh rừng - lá phổi của chính mình.

Ngọc Hưng