Đột phá để tăng tốc và bứt phá

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương.

Trong cuộc trò chuyện đầu năm với Báo CCB Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Trần Quốc Phương nhấn mạnh: Với tầm nhìn chiến lược và quyết tâm vững vàng, chúng ta phải nỗ lực vượt thách thức để thực hiện đột phá trên mọi lĩnh vực, bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Chỉ bàn làm, không bàn lùi

PV: Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động gây ảnh hưởng tới kinh tế trong nước, nhưng chúng ta vẫn đạt những kết quả tích cực, thuộc nhóm nước có tốc độ tăng trưởng cao trong khu vực và thế giới, nhờ đâu, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Trần Quốc Phương: Từ đầu năm 2020 đến nay và nhất là năm 2024, tình hình thế giới biến động hết sức phức tạp, nhanh chóng, khó lường đã tác động không nhỏ, cả trước mắt và lâu dài đến KT-XH trong nước. Chúng ta vừa phản ứng linh hoạt, hiệu quả trước những biến động bên ngoài, vừa phải khắc phục những hạn chế, bất cập nội tại kéo dài nhiều năm. Lại phải dành nhiều thời gian, nguồn lực giải quyết những vấn đề đột xuất, phát sinh; nhất là ứng phó, khắc phục thiên tai. Nhưng chúng ta đã vững vàng vượt qua và được nhiều kết quả quan trọng. Cả15 chỉ tiêu phát triển KT-XH Quốc hội giao đều đã đạt được. Tăng trưởng GDP vượt mục tiêu và đạt khoảng 7% và thuộc nhóm ít các nước tăng trưởng cao trong khu vực, thế giới và được các tổ chức quốc tế đánh giá cao. Vĩ mô ổn định. Các cân đối lớn được giữ vững. Niềm tin của doanh nghiệp, nhà đầu tư, người dân được củng cố.

Việt Nam tiếp tục là điểm sáng trong bức tranh không mấy sáng sủa của nền kinh tế thế giới.

Chúng ta đã hoàn thành các nhiệm vụ, mục tiêu trong tâm thế tự tin, bản lĩnh, chủ động và khẳng định được tầm vóc, vị thế, uy tín của đất nước trong xu thế phát triển của nhân loại về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhân tạo, kinh tế xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu…

Đạt được kết quả đó, là nhờ ở sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư, sự giám sát, đồng hành, của Quốc hội và sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, chắc chắn, phản ứng chính sách linh hoạt, kịp thời của Chính phủ cùng sự ủng hộ, tham gia tích cực của các tầng lớp Nhân dân…

Đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm, cách tổ chức triển khai, tạo kết quả rõ nét trong thực hiện 3 đột phá chiến lược, nhất là về thể chế và hạ tầng. Đồng thời chuyển đổi tư duy từ quản lý nhà nước sang vừa quản lý, vừa kiến tạo phát triển, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cắt giảm thủ tục hành chính, kiên quyết từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”… nhất là trong quản lý đầu tư công, đầu tư, NSNN, quản lý tài sản công…

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã triển khai các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, với phương châm: “Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ đã thống nhất, Quốc hội đồng tình, chỉ bàn làm, không bàn lùi”, “Không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm”, “Đã nói là làm, đã cam kết là phải thực hiện; đã làm, đã thực hiện là phải có hiệu quả”.

Việc hoàn thành một dự án rất lớn quy mô tới một tỷ đô chỉ trong 6 tháng là đường dây 500 KV mạch 3 là biểu tượng của sức mạnh niềm tin, sự tham gia của cả hệ thống chính trị, của sự đoàn kết và tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, “biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể”. Đây là kinh nghiệm là minh chứng cho tinh thần quyết liệt, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của Chính phủ, mà trực tiếp là đồng chí Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Biến khó thành dễ

PV: Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói: Thế giới đang trong thời kỳ thay đổi có tính thời đại, đất nước đang đứng trước cánh cửa lịch sử để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Nhưng thực tiễn nóng bỏng của đất nước đang đặt ra những vấn đề cấp cách cần giải quyết. Thứ trưởng có thế chỉ ra những vấn đề đó?

Thứ trưởng Trần Quang Phương: Là nền kinh tế có độ mở lớn nên dễ bị tác động từ biến động bên ngoài. Mà dự báo thế giới còn nhiều bất định. Khó khăn thách thức còn nhiều. Những tồn tại hạn chế bên trong vẫn còn đó. Chúng ta vẫn giữ được ổn định vĩ mô nhưng ổn định kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro. Hoạt động sản xuất, kinh doanh còn gặp khó khăn. Chi phí sản xuất còn cao. Sức mua trong nước có dấu hiệu tăng chậm lại. Nợ xấu có xu hướng tăng. Giải ngân vốn đầu tư công chậm. Việc phân cấp, phân quyền còn nhiều bất cập, vẫn tập trung nhiều ở Trung ương, vẫn còn tình trạng “chưa đúng vai thuộc bài”… Chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt trong các ngành công nghệ cao, các ngành phục vụ kinh tế số, kinh tế xanh, trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn, điện toán đám mây, Internet vạn vật…

Và như Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ 3 điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thể chế, hạ tầng và nhân lực thì thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn. Chất lượng xây dựng, hoàn thiện pháp luật chưa đáp ứng nhu cầu của thực tiễn. Còn hạn chế về tính đồng bộ, ổn định, thống nhất và khả thi, gây khó khăn, cản trở quá trình phát triển. Thủ tục hành chính còn phức tạp, rườm rà. Việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh còn chưa kịp thời, thiếu quyết liệt. Tư duy xây dựng pháp luật còn nặng về quản lý thay vì kiến tạo phát triển…

PV: Và đâu là nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm nhất chúng ta phải làm để đạt được mục tiêu và khát vọng, chuẩn bị cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Trần Quang Phương: 2025 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm tăng tốc và bứt phá để về đích, đích thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu của  năm và của Kế hoạch phát triển KT-XH 5 năm 2021-2025. Với tầm nhìn chiến lược và quyết tâm vững vàng, chúng ta phải nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức để thực hiện đột phá trên mọi lĩnh vực, bước vào kỷ nguyên vươn mình mới của dân tộc.

Để tăng tốc và bứt phá, phải tạo bước đột phá trong tư duy phát triển. Tập trung thực hiện tốt công tác sắp xếp tổ chức, bộ máy, bảo đảm tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW, chỉ đạo của Trung ương, Ban Chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Cần tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng nhưng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Các ngành, các địa phương động lực phải phấn đấu tăng trưởng bứt phá, cao hơn năm 2024. Trong đó, Hà Nội, T.P Hồ Chí Minh phải phấn đấu tăng trưởng 8-10% để phát huy vai trò đầu tàu hơn nữa.

Tiếp tục thúc đẩy cải cách với 3 trụ cột thể chế, hạ tầng, nhân lực với tư duy mới: “vừa quản lý chặt chẽ, vừa kiến tạo phát triển, huy động tối đa các nguồn lực cho phát triển, tạo không gian phát triển mới”. Đặc biệt là đột phá về thể chế, coi đây là “đột phá của đột phá”. Kiên quyết xóa bỏ cơ chế “xin, cho”. Tạo môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, thuận lợi phục vụ người dân, doanh nghiệp. Hoàn thiện các quy định pháp luật, tháo gỡ chồng chéo, bất cập, vướng mắc ở cấp nào thì cấp đó chủ động, tích cực sửa đổi. Từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”. Xây dựng pháp luật bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước nhưng phải khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực…

Không nói không, không nói khó

PV: Các chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội 2025 mà Quốc hội giao là khá cao trong bối cảnh thế giới còn nhiều bất định. Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng khá tham vọng là 8%. Chúng ta vẫn sẽ đạt được các mục tiêu này?

Thứ trưởng Trần Quang Phương: 8% là mức tăng trưởng cao, nhiều thách thức, nhưng có thể đạt được và cần phải quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới. Tôi tin rằng những thành tựu phát triển năm 2024 được tiếp nối, thúc đẩy mạnh mẽ hơn trong năm 2025.

Để tăng tốc và bứt phá, trước hết, các ngành, các địa phương động lực phải phấn đấu tăng trưởng bứt phá, cao hơn năm 2024. Hà Nội, T.P Hồ Chí Minh phải phấn đấu tăng trưởng 8-10% để phát huy vai trò đầu tàu hơn nữa.

Tiếp đó là đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược; trong đó, thể chế được xác định là “đột phá của đột phá” để tập trung tháo gỡ, hoàn thiện, nhằm giải phóng mọi nguồn lực, nhất là nguồn lực đang bị tồn đọng cho phát triển. Năm 2025 là năm có nhiều thuận lợi trong giải ngân vốn đầu tư công. Các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, bước vào giai đoạn nước rút hoàn thành. Do đó, sẽ đóng góp ngay cho tăng trưởng và mở ra không gian phát triển mới cho các vùng, các địa phương.

Động lực để đạt mục tiêu còn thấy ở sự ổn định về kinh tế, chính trị, xã hội và triển vọng tăng trưởng, phát triển của nước ta. Các doanh nghiệp trong và ngoài nước cam kết đầu tư, gắn bó lâu dài, đồng hành cùng với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Động lực còn thấy ở sự phát triển mạnh mẽ của các ngành, lĩnh vực mới, các mô hình kinh tế mới, động lực tăng trưởng mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế và khu vực…

Khó khăn thách thức rất nhiều, nhưng chúng ta ai cũng có lòng yêu nước cộng với tinh thần đoàn kết, phát huy nội lực, vượt qua khó khăn, và khả năng  thích ứng linh hoạt, hiệu quả với bối cảnh mới tình hình mới, và tinh thần đột phá, đổi mới của hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị; sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; và sự ủng hộ đồng lòng chung sức của cộng đồng doanh nghiệp, của người dân. Như thế chúng ta sẽ thực hiện thành công toàn diện Kế hoạch phát triển KT-XH năm 2025, phấn đấu đạt cao nhất các mục tiêu Kế hoạch phát triển KT-XH 5 năm 2021-2025, vững tin bước vào kỷ nguyên mới.

PV: Cảm ơn Thứ trưởng về cuộc trao đổi này.

Linh Đan (thực hiện)