Từ khói lửa Quảng Trị 1972 đến hành trình xây dựng quê hương Hưng Yên mới

Năm tháng dù đã lùi xa, nhưng lịch sử vẫn còn đậm sâu những sự kiện đã khắc sâu vào tâm trí dân tộc. Cuộc chiến đấu 81 ngày đêm bảo vệ thị xã và Thành cổ Quảng Trị năm 1972 là một trong những mốc son bi tráng của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Từ khói lửa chiến trường năm ấy, hàng vạn cán bộ, chiến sĩ - trong đó có nhiều người con ưu tú của quê hương Hưng Yên và Thái Bình - đã góp phần làm nên thắng lợi quân sự, chính trị và ngoại giao của dân tộc Việt Nam. Hôm nay, trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, ký ức về Quảng Trị 1972 đã trở thành nguồn lực tinh thần vô giá, được giữ gìn, vun đắp thông qua hoạt động của Hội Chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị năm 1972 tỉnh Hưng Yên.

Trận chiến lịch sử - biểu tượng của bản lĩnh và ý chí Việt Nam

Mùa hè năm 1972, Bộ Chính trị và Quân uỷ Trung ương xác định nhiệm vụ chiến lược: Giải phóng hoàn toàn tỉnh Quảng Trị, tạo bước ngoặt quyết định trong tiến trình giải phóng miền Nam. Sáu sư đoàn chủ lực, cùng nhiều đơn vị pháo binh, phòng không, thiết giáp, đặc công, công binh... đã hợp lực tạo thành một trong những chiến dịch có quy mô lớn nhất trong kháng chiến chống Mỹ. Chỉ trong 32 ngày, từ 30-3 đến 2-5-1972, quân ta đã giải phóng toàn bộ tỉnh Quảng Trị, phá vỡ tuyến phòng thủ mà Mỹ - ngụy từng coi là “bất khả xâm phạm”, thu nhiều vũ khí, tiêu diệt và làm tan rã một lực lượng lớn quân địch.

Trước nguy cơ mất cả Thừa Thiên Huế, chính quyền Sài Gòn phát động chiến dịch “Lam Sơn 72” với lực lượng tinh nhuệ nhất, cùng sự yểm trợ của Hạm đội 7, pháo 175 mm, không quân chiến thuật và chiến lược, đặc biệt là B52. Cường độ bom đạn tại Quảng Trị lên tới mức kinh hoàng: 328 nghìn tấn trong 81 ngày - tương đương 7 quả bom nguyên tử ném xuống Nhật Bản năm 1945. Hãng UPI mô tả: “Mặt đất Quảng Trị luôn rung chuyển như động đất”. Phó Tổng thống Mỹ thốt lên: “Chúa cũng không hiểu nổi sao họ vẫn có thể sống được ở đó”.

Thế nhưng, các chiến sĩ Thành Cổ vẫn đứng vững. Với ý chí “còn người, còn trận địa”, họ cầm cự từng tấc đất trong mưa bom bão đạn, trong điều kiện quân số hao hụt, tiếp tế khó khăn, nhiều đơn vị chỉ còn vài ba chiến sĩ. Bình quân mỗi chiến sĩ phải hứng chịu lượng bom đạn lên đến 15 - 16 tấn. Nhiều đêm vượt sông Thạch Hãn, 100 người ra đi chỉ 60 người trở về.

Kết thúc 81 ngày đêm, ta đã tiêu diệt hơn 26.000 tên địch, bắn rơi 205 máy bay, phá hủy hàng trăm xe cơ giới và giữ vững phần lớn vùng giải phóng. Chiến công Quảng Trị 1972 góp phần buộc Mỹ ký Hiệp định Paris (27-1-1973) và rút quân khỏi miền Nam.

Sự tri ân và tiếp nối truyền thống - sự ra đời và phát triển của Hội Chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị tỉnh Hưng Yên

Những người lính trở về từ Quảng Trị năm ấy mang trên mình thương tật, bệnh tật, chất độc hóa học, nhưng bằng nghị lực phi thường, họ tiếp tục đóng góp vào xây dựng quê hương. Để gìn giữ ký ức lịch sử và thực hiện nghĩa tình đồng đội, năm 2013, Chính phủ cho phép thành lập Hội Chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị 1972 toàn quốc; tỉnh Hưng Yên và Thái Bình lần lượt thành lập Hội cấp tỉnh. Sau hơn một thập kỷ hoạt động, Hội đã tổ chức nhiều kỳ Đại hội, xây dựng hệ thống tổ chức bài bản từ tỉnh đến cơ sở, kết nạp hàng nghìn hội viên.

Năm 2025, cả nước bước vào giai đoạn cải cách hành chính lớn nhất kể từ “Đổi mới”: Sáp nhập từ 63 tỉnh, thành phố còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh. Tỉnh Thái Bình và Hưng Yên được hợp nhất thành tỉnh Hưng Yên mới theo Nghị quyết 202/2025/QH15. Trên cơ sở đó, UBND tỉnh đã quyết định sáp nhập hai Hội Chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị 1972 thành Hội Chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị 1972 của tỉnh Hưng Yên mới.

Đến nay, toàn tỉnh có 3.009 hội viên, trong đó đa số là thương binh, bệnh binh, người bị nhiễm chất độc da cam. Hội đã xây dựng hệ thống 159 chi hội cơ sở, duy trì sinh hoạt nền nếp, đồng thời tích cực tham gia công tác địa phương: nhiều hội viên là bí thư chi bộ, trưởng thôn, tổ trưởng dân phố, cán bộ đoàn thể... giữ vai trò nòng cốt trong phong trào xây dựng nông thôn mới và đời sống văn hóa cơ sở.

Giáo dục truyền thống và tham gia phong trào thi đua và phát triển kinh tế

Trong nhiệm kỳ qua, Hội đã tập trung bồi dưỡng nhận thức chính trị cho hội viên, củng cố lập trường tư tưởng, góp phần giữ vững niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và chế độ. Những buổi sinh hoạt chuyên đề về tư tưởng Hồ Chí Minh, về truyền thống Thành cổ Quảng Trị, về sự nghiệp xây dựng quê hương... đã tạo thành nguồn sinh khí tinh thần, giúp hội viên tiếp tục phát huy bản chất Bộ đội Cụ Hồ.

Hội viên luôn gương mẫu trong tuân thủ chủ trương, chính sách; tích cực tham gia xây dựng đời sống văn hóa; vận động gia đình, con cháu chấp hành pháp luật. Họ là cầu nối quan trọng giữa các thế hệ, là biểu tượng sống của truyền thống cách mạng.

Tinh thần “Uống nước nhớ nguồn”, “Đồng đội mãi mãi là anh em” được các cấp Hội duy trì bằng nhiều hoạt động thiết thực: Hội đã tổ chức hàng nghìn lượt thăm hỏi hội viên ốm đau, gia đình liệt sĩ, thương binh; tỉnh Hưng Yên cũ 12 năm qua tặng 950 lượt quà, hỗ trợ hàng trăm hội viên khó khăn; tỉnh Thái Bình cũ 5 năm qua huy động được nguồn lực lớn từ Trung ương Hội, doanh nghiệp, quân đội để hỗ trợ hội viên.

Hội thường xuyên phối hợp gia đình và các cơ quan chức năng tìm kiếm, quy tập hài cốt. Chỉ riêng ở Hưng Yên cũ đã có 49 liệt sĩ được đưa về an táng quê nhà; nhiều thông tin mộ chí được xác minh, góp phần trả lại tên cho những người đã ngã xuống.

Tỉnh Hưng Yên cũ: làm mới 11 nhà, sửa 4 nhà (khoảng 560 triệu đồng), tặng 35 sổ tiết kiệm. Tỉnh Thái Bình cũ: xây 15 nhà “Ấm tình đồng đội” (780 triệu đồng), tặng 35 xe lăn và hàng chục suất quà Tết mỗi năm.

Những việc làm đó đã mang lại sự động viên lớn lao đối với hội viên - những người đã hy sinh cả tuổi trẻ cho Tổ quốc.

Hội viên Hội Chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị luôn là lực lượng đi đầu trong các phong trào thi đua yêu nước: xây dựng nông thôn mới, chỉnh trang đô thị, giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ môi trường, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Nhiều hội viên dù tuổi cao vẫn tích cực lao động, phát triển kinh tế gia đình, trở thành tấm gương sáng trong cộng đồng.

Ngoài ra, phong trào thu thập thông tin về những liệt sĩ chưa quy tập đã thu hút sự hưởng ứng rộng rãi, thể hiện lòng tri ân sâu nặng với đồng đội đã hy sinh.

Chiến dịch 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ đã trở thành biểu tượng bất tử của tinh thần Việt Nam. Đó không chỉ là chiến công quân sự, mà còn là biểu tượng của ý chí kiên cường, lòng quả cảm và quyết tâm bảo vệ độc lập dân tộc bằng mọi giá. Hội Chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị tỉnh Hưng Yên hôm nay tiếp tục mang sứ mệnh thiêng liêng: Giữ gìn ký ức lịch sử - để thế hệ mai sau hiểu rằng hòa bình đổi bằng máu xương của bao người; Kết nối đồng đội, không để ai bị bỏ lại phía sau; Góp phần xây dựng tỉnh Hưng Yên mới giàu mạnh, văn minh trong thời kỳ đổi mới và hội nhập.

Trải qua hơn nửa thế kỷ kể từ mùa hè đỏ lửa 1972, những người lính Thành cổ năm ấy - giờ tóc bạc mà lòng son vẫn vẹn nguyên - đã tiếp tục viết tiếp trang sử mới bằng trách nhiệm công dân, bằng tình đồng đội, bằng sự gương mẫu trong cuộc sống thường ngày.

Hoạt động của Hội Chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị năm 1972 tỉnh Hưng Yên là hiện thân của tinh thần “Uống nước nhớ nguồn”, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng, lan tỏa giá trị nhân văn, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân. Trong bối cảnh tỉnh Hưng Yên mới được thành lập, Hội càng phải phát huy vai trò, đoàn kết, đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, hướng đến mục tiêu chung: Xây dựng quê hương Hưng Yên ngày càng giàu đẹp, xứng đáng với sự hy sinh của các thế hệ đi trước.