Nặng tình với đồng bào có đạo

Bài 1: Mang niềm vui về thánh đường Hồi giáo

Thánh đường Hồi giáo Ixlam Bình Sơn (xã Long Thành, tỉnh Đồng Nai) nằm giữa những vườn cao su xanh ngắt. 137 hộ dân, với 415 nhân khẩu người Chăm sống hạnh phúc bên ruộng vườn và công việc tại các doanh nghiệp trên địa bàn. Ở xứ Chăm yên bình này, luôn có các chiến sĩ của BCHQS tỉnh Đồng Nai đến động viên, giúp đỡ người dân trong cuộc sống.

Món quà góp phần giữ gìn văn hoá Chăm

Đón chúng tôi ở thánh đường, ông Giáo cả Đô Hô Sên hồ hởi như gặp người thân ở nơi xa mới về. Bên cạnh ông, các Phó giáo cả: Saliêm, Amine và thầy giáo dạy tiếng Chăm - Mohamad Amin cũng hớn hở đưa chúng tôi vào căn phòng rộng chừng 60m2. Mời anh em bộ đội ly trà nóng và ăn bánh đặc sản do bà con người Chăm ở Bình Sơn làm ra, Giáo cả Đô Hô Sên giới thiệu:

- Dãy nhà này là do Bộ Tư lệnh Quân khu 7 mà trực tiếp là BCHQS tỉnh Đồng Nai, lãnh đạo huyện Long Thành (cũ) cùng các mạnh thường quân và bà con chúng tôi xây dựng năm 2022 đấy. Món quà của tình quân - dân đã góp phần giúp người Chăm bảo tồn chữ viết và nền văn hoá của dân tộc mình.

Căn phòng nhỏ được bố trí một phòng đọc sách và một phòng học 24 chỗ. Phòng đọc có khoảng 100 đầu sách. “Thư viện ở đây chủ yếu là sách viết về Bác Hồ, do bộ đội tặng. Bà con mong muốn có thêm nhiều loại sách văn học, nghệ thuật, khoa học, sách thiếu nhi... để đọc và nghiên cứu” - Phó giáo cả Saliêm nhỏ nhẹ. Với diện tích hơn 170m2, bao gồm một phòng đọc và 2 phòng học, tổng kinh phí xây dựng gần 750 triệu đồng (trong đó BTL Quân khu 7 và các mạnh thường quân hỗ trợ 500 triệu đồng, bà con đóng góp gần 250 triệu đồng) đã đón hàng trăm lượt người Chăm ở Bình Sơn tới đây học tập, sinh hoạt.

Trước năm 2022, việc dạy chữ viết của người Chăm gian nan còn hơn việc chăm sóc vườn cao su. Trong thánh đường chỉ dành một diện tích nhỏ bé để học tập nên số người tham gia rất ít. Các cháu và người dân phải ngồi bệt, rồi kê vở lên đùi để viết. Từ ngày người Chăm ở An Giang và TP. Hồ Chí Minh chuyển về sinh sống tại Bình Sơn năm 1976, Giáo cả Đô Hô Sên ngày đêm khát khao có được một nơi đủ rộng để dạy tiếng Chăm cho mọi người. Điều trăn trở nhất của ông là bà con nói tiếng Chăm mà không viết được chữ Chăm. Nếu điều này kéo dài, e rằng bản sắc và truyền thống văn hoá của dân tộc Chăm sẽ bị mai một. Rất nhiều người muốn học chữ, thầy giáo dạy thì có, nhưng biết bao giờ mới có được những phòng học tử tế đây? Câu hỏi ấy cứ đi vào từng bữa ăn, giấc ngủ và những buổi giảng đạo trên thánh đường của Giáo cả Đô Hô Sên.

Thế rồi một ngày ngay sau khi dịch Covid-19 được dập tắt, BCHQS tỉnh Đồng Nai và lãnh đạo huyện Long Thành đến thông báo cho Thánh đường Bình Sơn về việc hỗ trợ xây dựng công trình dãy nhà làm phòng đọc và phòng học cho bà con. Tin vui lan nhanh khắp cả vùng. Ban quản trị Thánh đường cảm động đến rơi nước mắt, các thầy giáo háo hức, còn các cháu học sinh cứ nằng nặc xin bố mẹ đi học tiếng Chăm ở Thánh đường.

Đầu tháng 9-2022, những lớp học và phòng đọc sách cho người Chăm ở Bình Sơn chính thức được khánh thành. Ban quản trị và các thầy giáo, cùng bà con kéo đến chật kín sân Thánh đường. Đến giờ thầy giáo Mohamad Amin vẫn còn nhớ cảm giác lâng lâng khi được đón học sinh vào lớp. Anh xúc động: “Trong ngày vui ấy, màu sắc đẹp nhất không phải là hoa tươi, sắc phục dân tộc Chăm của các thiếu nữ, của các em học sinh hay của Ban quản trị Thánh đường, mà là màu áo xanh bộ đội”. Những chiến sĩ cùng đám thanh niên sắp xếp lại bàn ghế, tủ sách, rồi lau chùi mọi thứ cho sạch sẽ. Họ còn ca hát cùng các thiếu nữ trong các bài dân ca Chăm lả lướt. Cả khu Thánh đường tràn ngập tình quân - dân trong niềm hạnh phúc lớn lao. Kể từ đó, tại Thánh đường Bình Sơn ngày nào cũng tổ chức được 2-3 lớp học tiếng Chăm cho khoảng 50 người.

Thương ánh mắt và nụ cười bộ đội

Với các thành viên Ban quản trị Thánh đường Hồi giáo Ixlam Bình Sơn, mỗi khi nhìn thấy bộ đội về thăm thì ai cũng phấn khởi ra mặt. Phó giáo cả Amine bảo là không biết giải thích sao cho hết cái nghĩa, cái tình mà các chiến sĩ dành cho người Chăm ở vùng đất cao su này. Còn Giáo cả Đô Hô Sên chỉ nhận xét ngắn gọn: “Bộ đội vui lắm, tình cảm và chân thành lắm”. Một trong những người Chăm được gặp gỡ, làm việc và giao lưu với bộ đội nhiều nhất là Phó bí thư đoàn xã Long Thành - Ami Roh. Cô cháu gái gọi Giáo cả Đô Hô Sên là bác ruột từng được khen thưởng tại Lễ tuyên dương người có uy tín, nhân sĩ trí thức, doanh nhân, hộ sản xuất kinh doanh giỏi dân tộc thiểu số tiêu biểu của tỉnh Đồng Nai lần thứ II-2022. Cô được đứng vào hàng ngũ của Đảng năm 2018.

Gặp Ami Roh ở trụ sở UBND xã Long Thành, tôi hơi ngẩn người khi thấy một thiếu nữ xinh đẹp mặc áo thanh niên tình nguyện từ trong rừng cao su bước ra. Cái miệng tươi như hoa của cô bật ra câu chào: “Anh bộ đội vừa tới ạ!” mà tôi cứ ngỡ như đã thân quen, gắn bó từ lâu lắm rồi. Nhìn mọi người thân mật với nhau, đồng chí Lê Hồng Sơn - Chủ tịch xã Long Thành nói vui: “Ami Roh cứ gặp bộ đội là hớn hở đấy anh à”. Đôi má của cô cán bộ đoàn ửng hồng lên, ánh mắt thì long lanh như hai vì sao. Chỉ tay vào những bức ảnh bộ đội cùng đoàn viên, thanh niên và bà con Thánh đường Hồi giáo Ixlam Bình Sơn dọn vệ sinh làng quê, cô dí dỏm: “Ánh mắt và nụ cười của các chiến sĩ thật đẹp anh ha?”.

Những câu chuyện mà Ami Roh kể cho tôi nghe toàn là về bộ đội đóng quân ở khu vực Long Thành. Nào là chuyện các anh giúp dân vệ sinh môi trường, sửa chữa đường giao thông nông thôn và nhà dân, bàn giao nhà học tập tiếng Chăm và phòng đọc sách, đến chuyện tham gia giao lưu văn nghệ, thể thao, rồi chuyện bộ đội về tuyên truyền Nghị quyết của Đảng, phổ biến pháp luật, giáo dục quốc phòng... cho bà con. Cô nhắc nhiều tới Thiếu tá Trương Thanh Dũng - Phó chủ nhiệm chính trị và Thượng uý Trương Hoàng Thiên Long - Trợ lý quần chúng thuộc Ban chỉ huy phòng thủ Khu vực 1. Với cô, ánh mắt của các chiến sĩ luôn chứa chan sự thân thương, như cái nhìn trìu mến của người thân dành cho gia đình trong Tết quân - dân, hay những lần đến khám, chữa bệnh, cấp thuốc cho bà con. Còn nụ cười của bộ đội lại rất gần gũi, che chở trong những lần tổ chức Hội chợ 0 đồng, tặng quà dịp lễ Ramadan của người Hồi giáo. Gần đây là vào một ngày đầu tháng 8-2025, hơn 5km đường làng cỏ mọc đầy hai bên đường đã được 100 chiến sĩ, cùng hơn 70 đoàn viên, thanh niên của xã cắt dọn gọn gàng trong tiếng cười nói rộn ràng. Rồi những buổi tập, giao lưu văn nghệ, thể thao với nhau, các chiến sĩ làm cho cả khu văn hoá Bình Sơn sống động hẳn lên. Những chàng trai, cô gái Chăm đan tay, hoà giọng rộn ràng trên sân khấu với bộ đội, tạo ra một ngày hội lớn mà không phải nơi nào cũng có được.

Hôm ở Thánh đường Bình Sơn, em Fatimah, học sinh lớp 7 Trường THCS Long Thành đã kể cho tôi nghe việc mình được các chiến sĩ dạy làm toán, dạy sơ cứu người bị thương, dạy hát những ca khúc cách mạng. “Các chú bộ đội đã truyền cảm hứng cho tụi con về tính tự lập, ý chí quyết tâm vượt khó khăn và tình yêu thương với mọi người”- Fatimad chia sẻ.

Có lẽ, anh Isa, 51 tuổi là người Chăm sống cùng bộ đội nhiều hơn cả. Anh được BCHQS tỉnh Đồng Nai mời vào đội văn nghệ để tham gia hội diễn văn nghệ quần chúng của Quân khu 7 hai lần. Những lần đó, anh Isa tham gia các tiết mục đồng ca và biểu diễn các bài dân ca với nhạc cụ Chăm. Anh được bộ đội bố trí một phòng ngủ riêng, đồ ăn riêng cho phù hợp với khẩu vị, phong tục và có thời gian hành lễ theo nghi thức của người Hồi giáo. Anh bày tỏ đầy cảm xúc: “Chỉ nhìn vào gương mặt tươi tắn của các anh bộ đội là tôi yên tâm, phấn khởi lắm rồi”.

Nghe bà con người Chăm ở Bình Sơn kể chuyện về bộ đội, tôi cứ như thấy ánh mắt và nụ cười của các chiến sĩ BCHQS tỉnh Đồng Nai đang xuất hiện trên từng con đường, ở trường học hay nơi thánh đường tôn nghiêm. Và trong trái tim người chiến sĩ, những làng Chăm dưới tán cao su vẫn là tiếng gọi thiết tha, thúc giục họ trở về.