Bóng tối ma túy tổng hợp và nỗi lo mất cả một thế hệ

Ma túy thế hệ mới đang tấn công và đầu độc giới trẻ

Tình trạng sử dụng ma túy tổng hợp ngày càng phổ biến trong giới trẻ, không chỉ gióng lên hồi chuông báo động về sức khỏe cộng đồng mà còn kéo theo hệ lụy nghiêm trọng về an ninh, đạo đức và giống nòi. Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn chưa từng có: nguy cơ mất cả một thế hệ vào tay ma túy tổng hợp.

Theo số liệu thống kê của Bộ Công an, tính đến tháng 5 năm 2025, cả nước có khoảng 265.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Điều đáng báo động là tỷ lệ người nghiện dưới 25 tuổi chiếm gần 80%. Đặc biệt, tại nhiều địa phương, không hiếm trường hợp người sử dụng ma túy lần đầu chỉ mới 10–12 tuổi.

Trong vòng chưa đầy 30 năm, số người nghiện ma túy tăng gần 4 lần so với năm 1994 – một con số biết nói, phản ánh mức độ mở rộng và trẻ hóa của tệ nạn này. Từ các thành phố lớn đến vùng nông thôn, ma túy không còn là nỗi ám ảnh chỉ tồn tại trong bóng tối, mà đã len lỏi vào trường học, quán karaoke, quán bar, lễ hội âm nhạc… với tốc độ đáng sợ.

Nếu như trước đây, heroin, thuốc phiện là các chất gây nghiện phổ biến, thì nay, ma túy tổng hợp đã chiếm ưu thế tuyệt đối. Bộ Công an cho biết, tỷ lệ sử dụng ma túy tổng hợp tại Việt Nam hiện đã vượt 80%; một số địa phương như TP.HCM, Bình Dương, Hải Phòng con số này lên đến 90% người nghiện. Ma túy tổng hợp với hình thức bắt mắt, mùi hương dễ chịu, ngụy trang dưới dạng “kẹo”, “nước vui”, “tem giấy”, “bóng cười”, “cỏ Mỹ”... khiến không ít người trẻ lầm tưởng là trò chơi vô hại.

Tuy nhiên, hậu quả mà các loại ma túy này để lại là cực kỳ nghiêm trọng. Không chỉ gây rối loạn tâm thần, loạn thần cấp, hoang tưởng, ảo giác, mất kiểm soát hành vi – người sử dụng ma túy tổng hợp còn có nguy cơ cao dẫn đến bạo lực, giết người, tự sát. Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 từng thống kê, có thời điểm hơn 60% số bệnh nhân cấp cứu vì loạn thần có liên quan đến việc sử dụng ma túy tổng hợp.

Tình trạng này không chỉ là vấn đề y tế mà còn là bài toán xã hội. Các vụ án mạng, tai nạn giao thông nghiêm trọng, hành vi vi phạm pháp luật… liên tục có dấu hiệu gắn với ma túy. Không ít đối tượng phạm tội lần đầu là thanh thiếu niên, học sinh – sinh viên bị rủ rê, lôi kéo, thử một lần rồi dấn sâu không lối thoát.

Một thực tế đáng lo ngại khác là tình trạng sử dụng ma túy trong các tụ điểm vui chơi, giải trí. Tại nhiều buổi kiểm tra đột xuất, cơ quan chức năng phát hiện tới 70–80% người tham dự dương tính với chất ma túy, phần lớn thuộc nhóm tuổi từ 16–25. Đáng buồn hơn, nhiều phụ huynh, giáo viên không kịp nhận ra con em mình đang sa vào con đường nghiện ngập, khi dấu hiệu ban đầu bị ngụy trang khéo léo bởi vỏ bọc thời trang, âm nhạc, bạn bè.

Sự phát triển của ma túy tổng hợp hiện nay là hệ quả của nhiều nguyên nhân đan xen: từ nhận thức xã hội còn hạn chế, sự thiếu hụt các chương trình giáo dục kỹ năng sống trong trường học, cho đến tình trạng quản lý lỏng lẻo tại các tụ điểm nhạy cảm. Trong khi đó, công tác truyền thông phòng, chống ma túy vẫn còn rời rạc, thiếu đồng bộ, nhiều nội dung chưa phù hợp tâm lý giới trẻ hoặc chưa đủ hấp dẫn trong kỷ nguyên số.

Chính vì vậy, đổi mới công tác truyền thông là yêu cầu cấp thiết. Việc tổ chức các chiến dịch truyền thông có chiều sâu, khai thác những câu chuyện thật, con người thật, số liệu thật sẽ góp phần tạo nên lá chắn nhận thức hiệu quả. Truyền thông cần đồng hành cùng giáo dục, y tế, công an và các tổ chức xã hội – trong đó vai trò của báo chí, cựu chiến binh, chuyên gia, người từng nghiện là vô cùng quan trọng.

Việc Viện Nghiên cứu và Ứng dụng phòng chống ma túy PSD và Báo Cựu chiến binh Việt Nam ký kết hợp tác truyền thông trong lĩnh vực phòng, chống ma túy giai đoạn 2025–2029 là một bước đi chiến lược, cần thiết. Đó không chỉ là sự kết nối giữa chuyên môn và truyền thông chính thống, mà còn là sự kết nối giữa dữ liệu – nhận thức – và hành động vì một Việt Nam không ma túy.

PV