Bản Chỉ thị lịch sử của Bác Hồ về thành lập Đội quân chủ lực

Vào lúc 17 giờ ngày 22-12-1944, Lễ thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân được cử hành trọng thể tại khu rừng nằm giữa hai tổng Trần Hưng Đạo và Hoàng Hoa Thám (nay thuộc xã Tam Kim, tỉnh Cao Bằng). Đồng chí Võ Nguyên Giáp trịnh trọng thay mặt Trung ương Đảng đọc Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân do lãnh tụ Hồ Chí Minh soạn thảo.

Theo hồi ký của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, năm 1944, để đáp ứng yêu cầu mới của cách mạng, đó là “Cuộc đấu tranh bây giờ phải đi từ hình thức chính trị tiến lên hình thức quân sự”, lãnh tụ Hồ Chí Minh đã chỉ định ông đảm nhiệm công tác thành lập lực lượng vũ trang tập trung. Đồng thời, Người bắt đầu phác thảo ra những nét chính về Đội Việt Nam Giải phóng quân. Sau đó, Người đã gặp ông (đồng chí Văn) và đồng chí Lê Quảng Ba để thông qua kế hoạch thành lập và Người thêm hai chữ “tuyên truyền” vào tên Đội Việt Nam Giải phóng quân. Người căn dặn: “Nhớ bí mật: Ta ở Đông, địch tưởng là ở Tây. Lai vô ảnh, khứ vô hình”.

Ngày 21-12-1944, một ngày trước lễ thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, Lãnh tụ Hồ Chí Minh đã trao một bức thư nhỏ của mình được đặt trong một bao thuốc lá cho đồng chí Văn. Bức thư nhỏ đó chính là bản Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân.

Bản Chỉ thị rất ngắn gọn (chỉ có 318 từ), nhưng nội dung Chỉ thị rất đầy đủ, là một văn kiện mang tính chất cương lĩnh quân sự của Đảng. Trong đó, Chỉ thị vạch rõ nguyên tắc, phương châm xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, bản chất cách mạng, chức năng của quân đội kiểu mới và chỉ ra nghệ thuật tác chiến của đội quân. Đây là những tư tưởng cơ bản, cốt lõi nhất, không chỉ có tác dụng chỉ đạo, định hướng việc xây dựng Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân lúc bấy giờ, mà còn nguyên giá trị trong định hướng, chỉ đạo nhiệm vụ xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam trong suốt 81 năm qua và còn có giá trị định hướng xây dựng Quân đội ta trong thời gian tới.

Bản Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân thể hiện tầm nhìn chiến lược thiên tài của lãnh tụ Hồ Chí Minh đối với việc xây dựng và phát triển đội quân chủ lực - lực lượng nòng cốt của đấu tranh vũ trang cách mạng. Điều này được thể hiện rất rõ ở từng từ, từng chữ trong bản Chỉ thị lịch sử này.

Chỉ thị đã đưa ra những nguyên tắc xây dựng đội quân chủ lực. Đó là lấy chính trị làm gốc, lấy tuyên truyền là nền tảng cho các hoạt động quân sự. Người viết: “Tên Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là một đội tuyên truyền”. Quan điểm chỉ đạo xây dựng lực lượng nòng cốt, coi “Chính trị trọng hơn quân sự”, coi “tuyên truyền trọng hơn tác chiến” không có nghĩa là Người tuyệt đối hóa yếu tố này mà xem nhẹ yếu tố kia. Điểm cốt lõi ở đây là Người mong muốn đội quân chủ lực của cách mạng phải thấm nhuần hệ tư tưởng vô sản, mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc... Trên cơ sở đó, xây dựng cho mình phẩm chất chính trị vững chắc, tư tưởng cách mạng đúng đắn, để có thể đảm đương nhiệm vụ tuyên truyền, giáo dục, làm cho quần chúng giác ngộ, tin tưởng và đi theo cách mạng.

Trong Chỉ thị, Lãnh tụ Hồ Chí Minh đã đưa ra phương pháp xây dựng đội quân chủ lực - nòng cốt của đấu tranh vũ trang “toàn dân”. Không chỉ xác định rõ nguyên tắc xây dựng đội quân chủ lực, Chỉ thị còn xác định phương thức tuyển chọn, huấn luyện, xây dựng lực lượng ba thứ quân, chỉ rõ chức năng, nhiệm vụ của đội quân chủ lực và mối quan hệ giữa đội quân chủ lực với các đội vũ trang địa phương. Người viết: “sẽ chọn lọc trong hàng ngũ những du kích Cao - Bắc - Lạng số cán bộ và đội viên kiên quyết, hăng hái nhất và sẽ tập trung một phần lớn vũ khí để lập ra đội chủ lực”. Đây chính là phương pháp tuyển chọn của Người dựa trên nhân tính, nhân cách, nhân tố của con người, chứ không phải là cách chọn thuần túy theo kiểu “so bó đũa, chọn cột cờ”. Việc chọn những cán bộ, du kích “kiên quyết nhất”, tức là chọn những người có tác phong quân sự mạnh mẽ, quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; biết nắm bắt và xử lý linh hoạt, mau lẹ, dứt khoát, hiệu quả mọi tình huống mới nảy sinh... Chọn những cán bộ, du kích “hăng hái nhất”, tức là chọn những người tâm huyết, nhiệt tình cách mạng, luôn có chí tiến thủ, tinh thần tiến công, xung kích đi đầu, không sợ khó khăn, gian khổ, không sợ hiểm nguy...

Trong Chỉ thị, lãnh tụ Hồ Chí Minh còn yêu cầu: Vì cuộc kháng chiến của ta là cuộc kháng chiến toàn dân, cần phải động viên toàn dân, vũ trang toàn dân, cho nên trong khi tập trung lực lượng để lập một đội quân đầu tiên, cần phải duy trì lực lượng vũ trang trong các địa phương, cùng phối hợp hành động và giúp đỡ về mọi phương diện. Đội quân chủ lực trái lại có nhiệm vụ dìu dắt cán bộ vũ trang của các địa phương, giúp đỡ huấn luyện, giúp đỡ vũ khí nếu có thể được, làm cho các đội này trưởng thành mãi lên. Đối với các đội vũ trang địa phương, đưa các cán bộ địa phương về huấn luyện, tung các cán bộ đã huấn luyện đi các địa phương, trao đổi kinh nghiệm, liên lạc thông suốt, phối hợp tác chiến... Đó chính là tư tưởng của Người về việc xây dựng lực lượng vũ trang “toàn dân”; xây dựng lực lượng ba thứ quân gồm: Bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích. Người còn chỉ ra cả mối quan hệ giữa đội chủ lực và đội vũ trang địa phương, đó là: Gắn bó, hỗ trợ giúp đỡ nhau trong xây dựng và tác chiến, để cùng nhau phát triển. Trong đó, đội quân chủ lực phải phát triển dần lên quy mô lớn, phải luôn tỏ rõ vai trò là “đội quân đàn anh”. Đội vũ trang địa phương là lực lượng trực tiếp bổ sung lực lượng cho quân chủ lực.

Sau này, tư tưởng và chỉ đạo của lãnh tụ Hồ Chí Minh về xây dựng lực lượng vũ trang ba thứ quân còn tiếp tục được hoàn chỉnh theo quá trình phát triển của cách mạng Việt Nam, đó là: Từ xây dựng các đội tự vệ, đội du kích đến xây dựng đội chủ lực; từ Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân đến việc thống nhất lực lượng vũ trang trong cả nước và xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, hiện đại.

Ở phần cuối của bản Chỉ thị, lãnh tụ Hồ Chí Minh còn khẳng định sự lớn mạnh, phát triển của đội quân chủ lực: “Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân là đội quân đàn anh, mong cho chóng có những đội quân đàn em khác. Tuy lúc đầu quy mô của nó còn nhỏ nhưng tiền đồ của nó rất vẻ vang. Nó là khởi điểm của Giải phóng quân, nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc, khắp đất nước Việt Nam chúng ta”.

 Thực tế lịch sử đã chứng minh, những tiên đoán của lãnh tụ Hồ Chí Minh trong bản Chỉ thị đã trở thành hiện thực. Qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đội quân chủ lực ban đầu do Hồ Chí Minh sáng lập đã trở thành Đội quân hùng mạnh, chính quy, hiện đại, đã đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của khởi nghĩa vũ trang và chiến tranh giải phóng dân tộc, cũng như thống nhất đất nước.

Ngày nay, trong tiến trình xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đọc lại bản Chỉ thị lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta càng tự hào và thấm thía với những lời dạy của Người từ 81 năm trước, càng vững tin vào sự lãnh đạo của Đảng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.