Lãnh đạo tỉnh Gia Lai và lãnh đạo tỉnh STung Treng (Campuchia) đưa HCLS về Việt Nam.

Mùa khô năm 2022-2023 (từ ngày 3-11-2022 đến 25-5-2023), Đội K52, Bộ CHQS tỉnh Gia Lai (Đội K52) đã quy tập, hồi hương được 22 hài cốt liệt sĩ (HCLS) là Quân tình nguyện và Chuyên gia Việt Namhy sinh trong các thời kỳ chiến tranh ở Campuchia, về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai. Có được kết quả đó, Đội triển khai nhiều biện pháp thực hiện nhiệm vụ. Một trong những biện pháp mang lại hiệu quả là khai thác nguồn thông tin của những người đã từng tham gia chiến đấu trong cuộc chiến tranh giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng Pôn Pốt.

Cuộc chiến đấu của Quân tình nguyện, Chuyên gia Việt Nam giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng Pôn Pốt đã qua hơn 40 năm, vì thế việc tìm kiếm HCLS càng khó khăn.

Trong quá trình tìm kiếm HCLS trên đất nước bạn, Đội K52 được sự quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ của chính quyền, LLVT và nhân dân 3 tỉnh:Ratanakiri, Stung Treng, Preah Vihear, trong đó có việc cung cấp thông tin. Đặc biệt là từ những người đã từng tham gia chiến đấu, biết thông tin về mộ liệt sĩ của bộ đội Việt Nam, sẵn sàng cung cấp thông tin, dẫn đường để Đội K52 tìm kiếm, quy tập.

Ông Seu Ba và ông P Nhong, trú tại làng Lâm, xã Bọ Nhầy, huyện Oradao, tỉnh Ratanakiri là người dân tộc Jrai, nguyên là bộ đội Quân khu 5, đã tham gia kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Miền Nam được giải phóng, đất nước thống nhất, hai ông tiếp tục tham gia Quân tình nguyện sang bảo vệ người dân Campuchia chống lại họa diệt chủng. Sau khi hòa bình, các ông lựa chọn ở lại chính nơi từng cầm súng chiến đấu bảo vệ người dân Campuchia để xây dựng hạnh phúc gia đình. Khi nghe tin có cán bộ, chiến sĩ Đội K52 sang tìm kiếm HCLS, các ông tìm đủ mọi cách gặp để cung cấp thông tin: Khoảng năm 1968-1969, có bộ đội ta thuộc Quân khu 5 hy sinh do bom Mỹ rải thảm tại khu rừng thuộc làng Lâm này. Từ nguồn thông tin quý giá đó, Đội K52 tiến hành xác minh, khảo sát; tổ chức mở rộng khu vực tìm kiếm tại khu vực và đã tìm được 4 HCLS vào tháng 11-2022 và 1 bộ hài cốt ngày 9-2-2023.

Ông Pho La, trú tại làng Chầm Bọ Sen Chay (xã Sro Ra Em, huyện Cham San, tỉnh Preah Vihear) năm nay 55 tuổi. Từ bé ông đã chứng kiến tội ác của bọn diệt chủng Pôn Pốt gây ra cho nhân dân mình và trong ký ức lớn lên cùng ông có hình ảnh Bộ đội Việt Nam (mà dân làng ông hay gọi là “Bộ đội nhà Phật” đã sát cánh cùng LLVT và nhân dân Campuchia đánh đổ chế độ diệt chủng Pôn Pốt. Khi lớn lên, chính hình ảnh của Bộ đội Việt Nam đã thôi thúc ông tham gia vào LLVT thuộc Trung đoàn 8 (Sư đoàn 3, quân đội Hoàng gia Campuchia), nay đã nghỉ hưu.Tháng 2-2023, ông Pho La đi rẫy gần chân núi Đon Rếch đã phát hiện hài cốt có xương, tăng, võng và cúc áo. Biết chắc là của bộ đội Việt Nam, ông lập tức báo cho Đội K52 biết.

Nhận được thông tin, ngày 15-2-2023, cán bộ, chiến sĩ Đội K52 có mặt tại địa điểm mà ông Pho La cung cấp. Sau 14 ngày tìm kiếm,Đội tìm được 1 HCLS ngày 28-3-2023. Không dấu được niềm xúc động khi tìm thấy HCLS, Thượng úy QNCN Bùi Hải Hậu chia sẻ: “Sau nhiều ngày vất vả với bao hy vọng, nay chúng tôi đã tìm được đồng chí, đồng đội. Thật cảm động, ai cũng như quên hết mọi khó khăn, mệt mỏi”. Thượng tá Nguyễn Xuân Toản - Đội trưởng Đội K52 cho biết: “Để có được kết quả hôm nay, chúng tôi luôn làm tốt công tác dân vận, vận động nhân dân nước bạn. Đội tổ chức làm nhiều việc như: Khám chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí; xây mới, sửa chữa nhà cho các hộ gia đình nghèo ở địa phương; thăm, tặng quà chính quyền và nhân dân trong các dịp lễ, Tết cổ truyền nước bạn. Vì thế, cả khi đơn vị đã chuyển địa bàn khác, bà con vẫn tìm cách liên lạc để cung cấp thông tin mộ liệt sĩ cho Đội”.

Có mặt trong Lễ tiễn đưa HCLS Việt Nam về nước, em Heng Mey Neang - học sinh lớp 8, Trường trung học cơ sở Bu Thoong (T.P Ban Lung, tỉnh Ratanakiri) xúc động nói: “Là học sinh, em thấy rất biết ơn bộ đội Việt Nam đã đánh tan chế độ diệt chủng để chúng em được sống trong hòa bình. Em hứa sẽ cố gắng học tập thật tốt, giữ tình đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Campuchia ngày càng tốt đẹp...”.

Chỉ trong mùa khô năm 2022-2023, Đội K52 đã tổ chức thu thập được gần 80 thông tin về nơi an táng các liệt sĩ; tổ chức tìm kiếm gần 30 vị trí có thông tin mộ liệt sĩ (5 vị trí tìm thấy HCLS). Đội tiến hành quy tập được 22 HCLS (tỉnh Ratanakiri 7, STung Treng 8, Prét Vi Hia 7 hài cốt), đưa về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện Đức Cơ, nâng tổng số Đội đã tìm kiếm, cất bốc, hồi hương được 1.468 HCLS hy sinh ở Canpuchia về nước.

Đây là cả một chặng đường dài ghi đậm công lao và dấu ấn của cán bộ, chiến sĩ Đội K52, họ thầm lặng thực hiện tâm nguyện của dân tộc Việt Nam, xoa dịu phần nào nỗi đau của thân nhân các gia đình liệt sĩ; để đến dịp Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27-7) hằng năm, các thế hệ mai sau lại thành kính thắp những nén hương trước vong linh, tưởng nhớ, đời đời khắc nghi công ơn của các anh hùng liệt sĩ đang nằm trong vòng tay thân thương đất mẹ Việt Nam.

Đại tá Lê Tuấn Hiền - Chính ủy Bộ CHQS tỉnh, Phó trưởng ban Chuyên trách 515 tỉnh Gia Lai khẳng định: “Trong mùa khô tới đây, với quyết tâm cao và trách nhiệm của những người thế hệ hôm nay, đặc biệt là người lính đối với thế hệ đi trước, chúng tôi hứa sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụtìm kiếm, cất bốc, hồi hương HCLS về nước”.

         Huy Bắc