“Hồ Chí Minh với văn nghệ sĩ-Văn nghệ sĩ với Hồ Chí Minh” là bộ sách gồm các tác phẩm văn học, nghệ thuật-viết về Bác cả trong và ngoài nước, các sáng tác của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các sáng tác của văn nghệ sĩ trong cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” . Có thể nói bộ sách đã được hình thành từ cảm hứng mang tính chất thời đại “Ta bên Người, Người tỏa sáng trong ta”.
Cách đây gần chục năm, năm 2008, Nhà xuất bản Hội Nhà văn đã xây dựng đề cương bộ sách “Hồ Chí Minh với văn nghệ sĩ-Văn nghệ sĩ với Hồ Chí Minh” để trình các cấp có thẩm quyền xem xét, nhằm quảng bá sâu rộng trong nhân dân, giúp các tầng lớp nhân dân hiểu biết sâu sắc hơn tình cảm của Bác Hồ với văn nghệ sĩ, cũng như tình cảm chân thành, sâu sắc của văn nghệ sĩ đối với Bác Hồ.
Năm 2009, dự án thực hiện bộ sách “Hồ Chí Minh với văn nghệ sĩ-Văn nghệ sĩ với Hồ Chí Minh” được khởi động. Ban Bí thư TƯ Đảng đã đồng ý cho Hội Nhà văn Việt Nam thực hiện bộ sách này.
Sau gần 4 năm triển khai, bộ sách “Hồ Chí Minh với văn nghệ sĩ-Văn nghệ sĩ với Hồ Chí Minh” đã hoàn thành ra mắt bạn đọc. Bộ sách có 11 tập với hơn 5.500 trang in, tập hợp các tác phẩm của các nhà văn, nhà thơ, nhà lý luận, nhà nghiên cứu, nghệ sĩ… nổi tiếng trong nước và thế giới viết về Bác; đồng thời là những sáng tác tiêu biểu của chính Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Cụ thể, bộ sách gồm các phần như: Hồ Chí Minh trong trái tim văn nghệ sĩ Việt Nam (những bài viết, những kỷ niệm, hồi ức... thể hiện tình cảm chân thành, sự yêu quý, kính trọng của các văn nghệ sĩ thế giới về Hồ Chủ tịch); Hồ Chí Minh trong trái tim văn nghệ sĩ thế giới; Hồ Chí Minh-Tư tưởng và tác phẩm văn học nghệ thuật (gồm thư từ, các phát biểu của Hồ Chủ tịch về văn hóa, văn nghệ, các tác phẩm văn xuôi và thơ, các bài viết đã đăng báo...). Riêng tập 11 gồm những tác phẩm nhiếp ảnh, múa, kiến trúc, hội họa về đề tài Bác Hồ được chọn lựa, in ấn rất công phu. Đây có thể xem là những tài liệu trực quan có giá trị, trong đó có những tác phẩm lần đầu tiên được công bố.
Nội dung sách được sưu tầm, tuyển chọn từ các tác phẩm văn học nghệ thuật viết về Hồ Chí Minh cả trong và ngoài nước, từ bộ “Tổng tập Hồ Chí Minh”, sách tuyển của nhiều nhà xuất bản, tư liệu của các cơ quan nghiên cứu; đặc biệt là những tư liệu của Bảo tàng Hồ Chí Minh, những sáng tác mới của văn nghệ sĩ trong cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh"
Bên cạnh tìm kiếm sưu tầm văn bản, nhóm biên soạn tiếp cận các tác giả, những người từng gặp và viết về Hồ Chí Minh. Đa số văn nghệ sĩ xuất hiện trong cách mạng và kháng chiến đều có tác phẩm viết về Người với tình cảm thành kính và lòng biết ơn sâu sắc. Bộ sách được thực hiện công phu trong nhiều năm và luôn tuân thủ theo một quy trình nghiêm ngặt, thống nhất. Từ khâu đấu thầu tới các khâu biên soạn, biên tập, tuyển chọn đều được tiến hành nghiêm túc và đều có hội đồng thẩm định. Hội đồng thẩm định gồm nhiều giáo sư, tiến sĩ và văn nghệ sĩ hàng đầu do GS-TS Phùng Hữu Phú làm Chủ tịch, nhà thơ Hữu Thỉnh là Phó chủ tịch.
Tuy vậy công trình 11 tập gồm hàng ngàn trang này vẫn là một dự án mở, theo lãnh đạo Hội Nhà văn, nếu sau này điều kiện cho phép, nếu nguồn tư liệu được bổ sung thêm nhà xuất bản sẽ làm thêm nhiều tập nữa và sẽ tái bản.
Nội dung bao trùm của bộ sách là tư tưởng quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về văn hoá, văn học nghệ thuật được cô đọng trong câu nói bất hủ của Người: “Văn hóa cũng là một mặt trận, anh chị em văn nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận ấy”.
Bộ sách được xuất bản theo tinh thần hướng đến đông đảo công chúng, bạn đọc rộng rãi của cả nước, đặc biệt là các cán bộ, chiến sĩ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo nhằm thấy được truyền thống cách mạng, vai trò to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh-nhà văn hóa, lãnh tụ cách mạng kiệt xuất trong chỉ đạo đường lối văn hóa văn nghệ Việt Nam; đồng thời cũng là người luôn dành những tình cảm đặc biệt, động viên kịp thời đội ngũ những nhà sáng tác văn nghệ giúp họ không ngừng cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc và sự hưng thịnh trường tồn của đất nước.
Bộ sách đã hoàn tất từ năm 2013. Sách sau đó đã được tặng cho Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng, Bộ tư lệnh Hải quân, Hội Phật giáo Việt Nam, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh... và chuyển đến các cơ quan, các hội đoàn và tất cả các thư viện, trường học trong cả nước.
Bộ sách “Chủ tịch Hồ Chí Minh với văn nghệ sĩ-Văn nghệ sĩ với Chủ tịch Hồ Chí Minh” đã được Ban Tuyên giáo TƯ tặng thưởng tác phẩm văn học nghệ thuật xuất sắc trong cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
Đọc “Chủ tịch Hồ Chí Minh với văn nghệ sĩ-Văn nghệ sĩ với Chủ tịch Hồ Chí Minh” người đọc không chỉ hiểu thêm về Bác, yêu Bác để “Lòng ta trong sáng hơn” mà còn gặp trong đó một thời với những con người-những văn nghệ sĩ-chiến sĩ đã đi theo con đường của Bác, sống và sáng tác trong tình thương bao la của Bác (như câu thơ của nhà thơ Tố Hữu Bác để tình thương cho chúng con) để làm nên một thời đại văn hóa mới-văn hóa Việt Nam giàu bản sắc!
Thập Tam trại, tháng 5-2916
Ngô Vĩnh Bình