Rừng và đất rừng bị mất do chính quyền buông lỏng quản
Dự án Trang trại chăn nuôi heo công nghệ cao Vina - Lâm Đồng của Công ty TNHH NASIĐÔ (trụ sở tại thành phố Đà Lạt) triển khai ở xã Lộc Ngãi, huyện Bảo Lâm (Lâm Đồng) thuộc ngành nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư theo quy định tại khoản 2, mục II, phần A – Danh mục ngành, nghề ưu đãi đầu tư ban hành kèm theo Nghị định số 31/2021/NĐ-CP, ngày 26-3-2021 của Chính phủ “Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư”. Thế nhưng, sau gần 1 năm kể từ ngày doanh nghiệp được UBND tỉnh Lâm Đồng chấp thuận chủ trương đầu tư và chấp thuận ranh giới, diện tích đất để thực hiện dự án, đến nay UBND huyện Bảo Lâm chưa hỗ trợ giải phóng mặt bằng, khiến tiến độ bị chậm trễ, gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư.
CHẬM TIẾN ĐỘ VÌ … GIAO ĐẤT TRÊN GIẤY
Ngày 1-9-2021, UBND tỉnh Lâm Đồng ban hành Quyết định số: 2246/QĐ-UBND, “Về việc Chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án Trang trại nuôi heo công nghệ cao Vina – Lâm Đồng của Công ty TNHH NASIĐÔ”. Tiếp đó, ngày 24-9-2021, Công ty TNHH NASIĐÔ được Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lâm Đồng cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư Dự án Trang trại nuôi heo công nghệ cao Vina – Lâm Đồng, trên diện tích đất 42,45 ha, tại thôn 13, xã Lộc Ngãi, huyện Bảo Lâm. Mục tiêu dự án xây dựng trang trại chăn nuôi heo hiện đại, thân thiện với môi trường, quy mô 4.300 heo nái sinh sản và 10 nghìn heo hậu bị/năm, cung cấp sản phẩm heo hướng nạc, an toàn cho người tiêu dùng, tạo việc làm cho 200 lao động, góp phần tăng thu ngân sách, phát triển kinh tế xã hội tại địa phương. Dự án có tổng vốn đầu tư 350 tỷ đồng, trong kinh phí hỗ trợ di dời, giải phóng mặt bằng khoảng 20 tỷ đồng.
Điều tra cho thấy, về nguồn gốc diện tích 42,45 ha đất UBND tỉnh Lâm Đồng giao cho Công ty TNHH NASIĐÔ nằm trong tổng diện tích 130,17 ha mà Công ty TNHH Kỹ thuật nhựa Khang Thịnh thuê theo Quyết định số: 1226/QĐ-UBND ngày 4-6-2010 để triển khai dự án đầu tư trồng rừng, quản lý bảo vệ rừng, với thời gian 50 năm, kể từ ngày 18-5-2010. Trước đó, diện tích này là đất lâm nghiệp do Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B’ri và UBND huyện Bảo Lâm Quản lý. Do Công ty TNHH Kỹ thuật nhựa Khang Thịnh chấm dứt hoạt động đầu tư dự án, nên ngày 10-7-2017, UBND tỉnh Lâm Đồng ban hành Quyết định số: 1516/QĐ-UBND, “Về việc thu hồi đất đã giao cho Công ty TNHH Kỹ thuật nhựa Khang Thịnh thuê tại xã Lộc Ngãi”, bàn giao cho Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B’ri quản lý.
Trên cơ sở dự án được phê duyệt, ngày 28-10-2021, UBND tỉnh Lâm Đồng ban hành Văn bản số: 7725/UBND-ĐC, “Về việc chấp thuận ranh giới, diện tích đất để thực hiện dự án Trang trại nuôi heo công nghệ cao Vina – Lâm Đồng”. Theo đó, diện tích 42,45 ha đất UBND tỉnh Lâm Đồng giao cho Công ty TNHH NASIĐÔ triển khai dự án có một phần thuộc TK 614, Thôn 13, xã Lộc Ngãi; trong đó có 40,44 ha thuộc quy hoạch ngoài lâm nghiệp và 2,01 ha đất quy hoạch lâm nghiệp. Trên cơ sở những văn bản pháp lý và tiến độ thực hiện dự án đã được các cấp thẩm quyền phê duyệt, thì quý cuối năm 2021, chủ đầu tư sẽ được chính quyền địa phương hỗ trợ giải phóng mặt bằng và hoàn thiện các thủ tục liên quan đến đất đai; và đầu năm 2022 sẽ tiến hành xây dựng hạ tầng của dự án. Thế nhưng đến nay, công tác hỗ trợ đền bù, giải phóng mặt bằng dự án đang gặp phải nhiều vướng mắc, mà nguyên nhân là do UBND huyện Bảo Lâm thiếu quyết liệt, lúng túng trong khâu hỗ trợ doanh nghiệp thu hồi đất.
HUYỆN BẢO LÂM ĐÙN ĐẨY TRÁCH NHIỆM
Về diện tích 40,44 ha đất thuộc quy hoạch ngoài lâm nghiệp mà UBND tỉnh giao cho Công ty TNHH NASIĐÔ, ông Huỳnh Quang Công, Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B’ri khẳng định, tại thời điểm bàn giao đất cho Công ty TNHH Kỹ thuật nhựa Khang Thịnh vào năm 2010, thì hiện trạng gồm: Đất có rừng là rừng tự nhiên 21,4 ha; đất trống chưa có rừng 18,6 ha; đất người dân lấn chiếm đang sản xuất nông nghiệp là 0,44 ha. Tại kết quả rà soát, bàn giao cho Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B’ri quản lý vào năm 2018, thì toàn bộ diện tích trên người dân đã lấn chiếm sản xuất nông nghiệp. Theo Quyết định số: 503/QĐ-UBND, ngày 8-3-2021 của UBND tỉnh Lâm Đồng “Về việc điều chỉnh, bổ sung quy hoạch 3 loại rừng, quy hoạch sử dụng đất” thì 40,44 ha đất trên thuộc quy hoạch ngoài lâm nghiệp do Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B’ri quản lý.
Ngày 20-7-2022, làm việc với đồng chí Lê Quang Khải, công chức Địa chính xã Lộc Ngãi cho thấy, trong tổng diện tích 42,45 ha đất UBND tỉnh Lâm Đồng giao cho Công ty TNHH NASIĐÔ triển khai dự án có tổng cộng 47 hộ dân đang lấn chiếm sử dụng, chủ yếu trồng cà phê và dựng 10 căn nhà, chòi rẫy. Số hộ dân này lấn chiếm trong giai đoạn 2010 – 2016, khi UBND tỉnh Lâm Đồng cho Công ty TNHH Kỹ thuật nhựa Khang Thịnh thuê triển khai dự án đầu tư trồng rừng, quản lý bảo vệ rừng.
Do là đất lấn chiếm từ đất rừng, nên tại Thông báo số: 85/ TB-UBND, ngày 14-4-2022, về Kết luận của đồng chí Trần Văn Hiệp, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng tại buổi kiểm tra công tác quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn huyện Bảo Lâm, đã chỉ rõ: “Giao UBND huyện Bảo Lâm chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát, đánh giá toàn bộ quá trình lấn chiếm, sử dụng đất trong phạm vi ranh giới Dự án Trang trại chăn nuôi heo công nghệ cao của Công ty TNHH NASIĐÔ đã được UBND tỉnh cấp quyết định chủ trương đầu tư; phối hợp với nhà đầu tư trong công tác hỗ trợ, di dời, giải phóng mặt bằng để đưa đất vào sử dụng theo đúng mục đích đã được cấp (hoàn thành trước tháng 6-2022). Trường hợp người dân không thống nhất việc hỗ trợ, di dời, giải phóng mặt bằng thì UBND huyện Bảo Lâm chỉ đạo cơ quan chức năng lập hồ sơ, thủ tục thu hồi đất theo Khoản 1, Điều 64 Luật Đất đai 2013 để quản lý, sử dụng theo quy định”.
Như vậy, chỉ đạo của UBND tỉnh Lâm Đồng trong giải phóng mặt bằng diện tích đất giao cho Công ty TNHH NASIĐÔ triển khai dự án là rất rõ ràng. Nhưng, UBND huyện Bảo Lâm lại cho rằng dự án của Công ty TNHH NASIĐÔ không thuộc đối tượng Nhà nước thu hồi đất, mà doanh nghiệp phải tự thỏa thuận với các hộ dân trong việc bồi thường, hỗ trợ cây trồng, công trình trên đất đối với diện tích 40,44 ha thuộc quy hoạch ngoài lâm nghiệp.
Trước sự đùn đẩy trách nhiệm của UBND huyện Bảo Lâm trong thu hồi 40,44 ha đất giai cho Công ty TNHH NASIĐÔ triển khai dự án, Luật sư Huỳnh Tho, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Lâm Đồng – Luật sư tư vấn cho doanh nghiệp phân tích: Cần xác định về nguồn gốc diện tích đất này là đất rừng. Năm 2010 đã thực hiện giải tỏa trước khi giao cho Công ty TNHH Kỹ thuật nhựa Khang Thịnh thuê theo Quyết định số: 1226/QĐ-UBND ngày 4-6-2010 của UBND tỉnh Lâm Đồng. Và đến ngày 10-7-2017, UBND tỉnh Lâm Đồng ban hành Quyết định số: 1516/QĐ-UBND, “Về việc thu hồi đất đã giao cho Công ty TNHH Kỹ thuật nhựa Khang Thịnh thuê tại xã Lộc Ngãi”, bàn giao cho Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B’ri quản lý. Như vậy, ở đây chủ quản lý đất là Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B’ri, chứ không phải 47 hộ dân lấn chiếm và tái lấn chiếm. Vì vậy, trong trường hợp này, việc thu hồi đất phải được thực hiện theo Khoản 1, Điều 64 Luật Đất đai năm 2013 là tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Mặc dù biết việc doanh nghiệp tự thỏa thuận đền bù cho số hộ dân đang lấn chiếm đất dự án là không đúng. Nhưng, để dự án không thể tiếp tục chậm tiến độ, ông Nguyễn Tiến Mạnh, đại diện Công ty TNHH NASIĐÔ cho biết: “Chủ đầu tư dự án đã tích cực trong thực hiện các yêu cầu của UBND huyện bảo Lâm, như cam kết tài chính, thuê đơn vị tư vấn để lập phương án, đồng thời tổ chức gặp gỡ thỏa thuận với các hộ dân, nhưng không có kết quả, mặc dù kinh phí hỗ trợ đã tăng gấp 3 lần so dự toán ban đầu”.
Từ điều tra trên, chúng tôi cho rằng, UBND huyện Bảo Lâm cần xác định chủ quản lý 40,44 ha đất hiện tại đang là Ban Quản lý rừng phòng hộ Đam B’ri, để hỗ trợ doanh nghiệp trong công tác lập phương án hỗ trợ, di dời, giải phóng mặt bằng triển khai dự án theo đúng nội dung tại Thông báo số: 85/ TB-UBND, ngày 14-4-2022 của Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng./.
Bài và ảnh: THÀNH NAM