Đại tướng Phùng Quang Thanh và các cựu chiến binh Xô viết trong cuộc gặp ngày 4-12-2012. Ảnh: TUẤN SƠN

Trong hai nhiệm kỳ là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Đại tướng Phùng Quang Thanh luôn ghi nhớ đạo lý: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “Uống nước nhớ nguồn”, tri ân những người bạn quốc tế đã giúp đỡ Việt Nam trong những năm kháng chiến giành độc lập dân tộc.

Vì vậy, hằng năm, Bộ Quốc phòng thường mời các đoàn cựu chiến binh (CCB) Xô viết từng sang giúp đỡ Việt Nam trong chiến tranh trở lại thăm chiến trường xưa.

Trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc, Việt Nam đã nhận được sự ủng hộ chí nghĩa, chí tình, hiệu quả của bạn bè quốc tế. Đặc biệt, Liên Xô đã cử hàng nghìn chuyên gia, cố vấn quân sự sang giúp đỡ quân và dân Việt Nam. Tất cả những chiến sĩ Xô viết ngày ấy, trong những điều kiện vô cùng khó khăn, đã hoàn thành nghĩa vụ người lính một cách vẻ vang với tinh thần anh dũng và hy sinh quên mình, mong muốn Việt Nam hòa bình và độc lập.

Là người trực tiếp cầm súng chiến đấu, hơn ai hết, Đại tướng Phùng Quang Thanh thấu hiểu sự giúp đỡ to lớn, quý báu của nhân dân và quân đội Liên Xô dành cho Việt Nam. Vì thế, Đại tướng đã chỉ đạo các cơ quan của Bộ Quốc phòng và Quân chủng Phòng không-Không quân tổ chức mời các đoàn CCB Xô viết thăm Việt Nam mỗi năm hai lần vào dịp kỷ niệm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4) và Ngày thành lập Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam (22-12). Trong những chuyến trở lại Việt Nam (thường kéo dài từ 10 ngày đến nửa tháng), những CCB Xô viết được đi thăm chiến trường xưa, gặp gỡ những đồng đội Việt Nam từng chiến đấu chung chiến hào và đặc biệt là chứng kiến sự đổi thay to lớn, những thành quả bước đầu từ công cuộc đổi mới của nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.  

Đại tướng Phùng Quang Thanh luôn dành thời gian tiếp các CCB Xô viết nhân những chuyến thăm như vậy. Trong không khí ấm áp tình cảm giữa những người bạn chiến đấu, những người anh em nghĩa nặng tình sâu, Đại tướng ân cần hỏi thăm sức khỏe, cuộc sống của từng người. Đại tướng chăm chú lắng nghe các CCB Xô viết kể lại những ngày tháng kề vai sát cánh cùng bộ đội Việt Nam đánh giặc. Những câu chuyện “ngược dòng thời gian” đã khắc họa bức tranh hào hùng của dân tộc Việt Nam cũng như tình đoàn kết quốc tế Việt Nam-Liên Xô. Đó là câu chuyện của CCB Volodimir Ugolnikov, một chuyên gia radar Cụm phòng không Hà Nội trong những năm 1968-1969, từng hướng dẫn, huấn luyện bộ đội radar Việt Nam trong hoàn cảnh thiếu vật liệu làm mô hình, khó truyền tải hết kinh nghiệm do thiếu phiên dịch... Hay câu chuyện của CCB Mikalai Dzerhachou, một giáo viên có thâm niên 50 năm giảng dạy về phòng không, người không ngớt lời khen ngợi bộ đội Việt Nam thông minh, sáng tạo... Coi chiến thắng của Việt Nam như của chính mình, các CCB Xô viết tự hào vì đã góp phần nhỏ bé của mình trong chiến thắng vĩ đại này. “Chính các đồng chí Việt Nam đã chứng minh cho thế giới biết rằng, để chiến thắng một dân tộc yêu chuộng hòa bình như Việt Nam là không thể được. Chiến thắng mùa Xuân năm 1975 cũng như các chiến thắng vĩ đại trước đó đã tạo cho Việt Nam “thế và lực” rất mạnh, giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước”, CCB Yurii Ahafonov, chuyên gia trinh sát vô tuyến điện tử bảo đảm tác chiến cho các đơn vị phòng không QĐND Việt Nam trong những năm 1964-1970, nhấn mạnh như vậy.

Lắng nghe từng câu chuyện, Đại tướng Phùng Quang Thanh cho rằng nếu không có sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa như Liên Xô, Trung Quốc... thì cuộc đấu tranh giành độc lập của dân tộc Việt Nam sẽ không được trọn vẹn. Có biết bao chuyên gia, cố vấn quân sự Liên Xô đã anh dũng hy sinh vì độc lập dân tộc của Việt Nam như các liệt sĩ: Vitali Smirnov, Vladislav Kulakovskiy... “Đảng, Nhà nước và quân đội Việt Nam không bao giờ quên ơn các đồng chí”, Đại tướng Phùng Quang Thanh nhấn mạnh.

Đại tướng Phùng Quang Thanh cũng rất vui khi biết rằng, thông qua các chuyến thăm của đoàn CCB Xô viết, nhiều cặp thầy-trò Xô-Việt đã gặp lại nhau sau gần nửa thế kỷ, như hai CCB Nguyễn Quang Nhuận và Anatoli Matushek hay CCB Vladimir Vintsevsky và nữ phiên dịch Nguyễn Thị Hiền... Đại tướng khẳng định, những câu chuyện trong chiến đấu hay cuộc gặp tương phùng kể trên là tư liệu quý của mối quan hệ truyền thống hữu nghị tốt đẹp giữa Việt Nam-Liên Xô trước đây, giữa Việt Nam với LB Nga, Belarus và Ukraine ngày nay, cần được ghi chép và truyền lại cho thế hệ sau. Đại tướng Phùng Quang Thanh cũng bày tỏ mong muốn tăng số lượng đoàn CCB Xô viết sang thăm lại Việt Nam, bởi thời gian không chờ đợi ai khi các CCB tuổi càng cao càng khó thực hiện những chuyến thăm.

Trong lúc tiễn đoàn CCB Xô viết ra sảnh (ngày 4-12-2012), Đại tướng Phùng Quang Thanh quay sang Thiếu tướng Lê Phúc Nguyên, Tổng biên tập Báo QĐND, dặn dò: “Tình cảm quý báu của các CCB Xô viết với Việt Nam rất đáng trân trọng, cần phải được tuyên truyền sâu rộng trên Báo QĐND nhiều hơn nhé!”.

LINH OANH