Hiến pháp Mỹ quy định thẩm phán liên bang do Tổng thống đề cử và được Thượng viện phê chuẩn với nhiệm kỳ trọn đời. Theo đó, một thẩm phán liên bang có thể giữ chức đến khi qua đời, chủ động từ chức hoặc chỉ bị mất chức khi bị quốc hội luận tội.
Hiến pháp quy định là vậy nhưng trường hợp xảy ra với Thẩm phán Pauline Newman lại thật khó xử: Các đồng nghiệp đang yêu cầu bà Newman, 95 tuổi, nghỉ hưu vì lo ngại về độ minh mẫn của bà nhưng bà quyết từ chối.
Bà Newman được bổ nhiệm làm Thẩm phán Tòa phúc thẩm Liên bang từ thời cựu Tổng thống Ronald Reagan năm 1984 và hiện là Thẩm phán liên bang đương nhiệm cao tuổi nhất nước Mỹ. Bà là người có thẩm quyền hàng đầu về Luật Sở hữu trí tuệ và từng đưa ra các phán quyết mang tính bước ngoặt.
Chuyện là gần đây, một Hội đồng thẩm phán đã đệ đơn khiếu nại, yêu cầu bà từ chức và nghỉ hưu với lý do bà khó hoàn thành nhiệm vụ vì suy giảm năng lực thể chất hoặc tinh thần. Thế nhưng, bà Newman phản đối,đệ đơn kiện chống lại khiếu nại của các đồng nghiệp và khẳng định bà vẫn hoàn toàn có khả năng xử lý các vụ án và làm việc hiệu quả. Bà cũng cáo buộc việc kêu gọi bà từ chức là vi phạm hiến pháp Mỹ.
Để xử lý vấn đề này, một ủy ban tư pháp gồm ba thẩm phán đã phải yêu cầu bà Newman tới gặp một nhà thần kinh học để đánh giá liệu bà có bị suy giảm nhận thức hay không và nộp kết quả kiểm tra đầy đủ, nếu không bà có thể đối mặt với biện pháp kỷ luật.
Yêu nghề ở tuổi của bà Newman và vẫn đủ sức khoẻ để làm việc thì quả quý. Ấy nhưng đó là quy định của nước Mỹ và việc này đúng là phải cần khoa học phân xử.
Nam Long