CCB Vũ Đình Luật (thứ hai, trái sang) cùng các CCB tìm kiếm HCLS tại địa bàn xã Tân Tiến, huyện Bù Đốp.

Đôi vợ chồng toàn tâm, cùng ý

“…Nếu tìm kiếm hài cốt liệt sĩ (HCLS) trên địa bàn tỉnh, vợ chồng tôi đèo nhau bằng xe máy, cứ sáng đi tối về, có đợt đi xa hơn 100km. Còn đi tìm ở ngoài tỉnh, chúng tôi phải chuẩn bị hành trang để ở lại nhiều ngày  - CCB Trương Xuân Tiêu ở xã Thọ Sơn, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước kể với tôi về hành trình đi tìm hài cốt đồng đội của vợ chồng mình.

Đã qua tuổi 70, nhưng vợ chồng CCB Trương Xuân Tiêu, Võ Thị Niệm vẫn đau đáu về những đồng đội đã hy sinh còn nằm lại ở các vùng đất nhiều bom đạn.

Khi còn tại ngũ, ông Tiêu phục vụ tại Trung đoàn 165, Sư đoàn 312 và bị thương trong chiến đấu năm 1972 chiến trường Quảng Trị. Còn vợ ông là bà Võ Thị Niệm thì tham gia TNXP năm 1967, được bổ sung vào Tổng đội 271 (Bộ Giao thông - Vận tải). Một lần đi nộp báo cáo cho Tổng đội ở T.P Thanh Hóa, bà bị một quả bom nổ gần, đất đá chụp lên người. Bà Niệm bị sức ép của bom, chấn thương ở lưng.

Trở về đời thường, hai vợ chồng chọn Bình Phước để lập nghiệp. Vượt mọi gian khó, ông bà đã phát triển và ổn định kinh tế, sau đó dành nhiều thời gian tham gia công tác quy tập, tìm kiếm những đồng đội. Nhiều năm qua, hai vợ chồng tham gia hàng chục đợt tìm kiếm, quy tập HCLS ở nhiều tỉnh, thành.

4 lần cùng Đội K72 - Bộ CHQS tỉnh Bình Phước tổ chức khai quật khu mộ tập thể tại vùng phụ cận sân bay Phước Bình (nay là trung tâm thị xã Phước Long) đã phát hiện, cất bốc hàng chục bộ HCLS. Còn đợt ra huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định tìm kiếm, cất bốc, quy tập 74 HCLS… “Vợ chồng tôi sẽ vẫn còn đi, cho đến khi còn sức khỏe. Hàng nghìn liệt sĩ vô danh còn lưu lạc trên chiến trường xưa luôn làm CCB, cựu TNXP chúng tôi ngày đêm trăn trở, thắt lòng khi nghĩ đến các anh” - CCB Trương Xuân Tiêu bộc bạch.

Tự nguyện chung tay, góp sức

Cũng ở huyện Bù Đăng, có CCB thương binh Vũ Đình Luật, ở thôn Sơn Hiệp, xã Thọ Sơn, dù phải lăn lộn, lo toan với cuộc sống đời thường nhưng hằng chục năm qua luôn vẫn miệt mài đi tìm HCLS.

Trong ngôi nhà nhỏ của người lính Sư đoàn 968, chiến đấu trên mặt trận Đường 9 - Quảng Trị năm xưa như vẫn đang sống cùng những đồng đội đã mất. Trên chiếc bàn khách, chất chồng danh sách đồng đội hy sinh cùng những tấm bản đồ trận đánh cũ kỹ ngã màu. CCB Vũ Đình Luật đồng cảm sâu sắc với bao gia đình có người thân hy sinh, đến nay vẫn chưa tìm được hài cốt. Ông đã thực hiện hàng trăm chuyến tìm kiếm HCLS. Việc làm của ông thu hút thêm được 30 thành viên tham gia. Họ là những CCB, thân nhân liệt sĩ và cả những dân muốn góp sức vào công cuộc tri ân, đáp nghĩa. Ông Luật chia sẻ: “Lúc đầu gian nan lắm, mọi thứ tự mình bỏ ra, có người cho là mình “gàn”. Đã bị tàn tật, gầy yếu lại dám đi tìm HCLS nơi rừng sâu, núi thẳm”,.

Niềm vui lớn đến ông khi tìm được HCLS ở huyện Bù Đăng năm 2013. Lúc đó chỉ có ông Luật đi tìm, sau có thêm 5 người tham gia. Nay phát triển lên 30 đội viên, do ông Luật làm Tổ trưởng.

Cũng trong năm 2013, ông nhận được tin của người dân xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định, nghi ngờ có mộ liệt sĩ tập thể nằm trong một nghĩa địa được gọi là “nghĩa địa cộng đồng địch quân”. Ông Luật cùng tổ tình nguyện lên đường tìm kiếm. Tổ phối hợp chính quyền địa phương, cùng Ban CHQS huyện Tây Sơn khai quật và quy tập được 74 liệt sĩ thuộc LLVT Quân khu 5 về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện. Cùng thời gian đó, tiếp tục thu thập thông tin, mở rộng tìm kiếm, tổ khai quật thêm 5 bộ HCLS của Sư đoàn 968, hy sinh ở xã Tây Giang cùng huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.

Năm 2014, tổ cùng Đội K72 tìm kiếm được 22 HCLS tại ấp Cần Lê, xã Lộc Thịnh, huyện Lộc Ninh. CCB Vũ Đình Luật tâm sự: “Cho đến nay, chúng tôi phối hợp với các cơ quan chức năng tham gia khảo sát và khai quật 238 điểm, góp phần tìm kiếm được 116 HCLS. Việc tìm kiếm HCLS đều dựa vào dân, các đơn vị quân đội, vào Hội CCB, đồng đội nên mới có được kết quả đó”.

Quá trình tìm kiếm HCLS của CCB Vũ Đình Luật, Trương Xuân Tiêu, Võ Thị Niệm và những người trong tổ tìm kiếm ở huyện Bù Đăng đã được lãnh đạọ, chính quyền huyện và tỉnh ghi nhận bằng nhiều Bằng khen, Giấy khen và nhận được sự kính trọng của những đồng đội và nhân dân.

Bài và ảnh: Duy Hiến