Điều kiện chính để xét đặc xá năm 2011 là: Chấp hành tốt nội quy trại giam, trại tạm giam, tích cực học tập, lao động; trong qúa trình chấp hành án phạt tù được xếp loại cải tạo từ khá trở lên; khi được đặc xá không làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Phạm nhân bị phạt tù chung thân đã được giảm án xuống tù có thời hạn phải có ít nhất 4 năm (2007, 2008, 2009, 2010) và 6 tháng đầu năm 2011 được xếp loại cải tạo khá trở lên. Phạm nhân bị phạt tù trên 15 năm đến 30 năm phải có ít nhất ba năm (2008, 2009, 2010) và 6 tháng đầu năm 2011 được xếp loại cải tạo khá trở lên. Phạm nhân bị phạt tù trên 10 năm đến 15 năm phải có ít nhất hai năm (2009, 2010) và 6 tháng đầu năm 2011 được xếp loại cải tạo khá trở lên. Phạm nhân bị phạt tù từ 7 năm đến 10 năm phải có ít nhất 6 tháng cuối năm 2009, cả năm 2010 và 6 tháng đầu năm 2011 được xếp loại cải tạo khá trở lên. Phạm nhân bị phạt tù từ trên 5 năm đến 7 năm phải có ít nhất năm 2010 và 6 tháng đầu năm 2011 được xếp loại cải tạo khá trở lên. Phạm nhân bị phạt tù từ trên 3 năm đến 5 năm phải có ít nhất 6 tháng cuối năm 2010 và 6 tháng đầu năm 2011 được xếp loại cải tạo khá trở lên. Phạm nhân bị phạt tù từ 3 năm trở xuống phải có ít nhất 6 tháng đầu năm 2011 được xếp loại cải tạo khá trở lên…

Phạm nhân đã chấp hành án phạt tù ít nhất một phần ba thời gian đối với hình phạt tù có thời hạn, ít nhất là 14 năm đối với hình phạt tù chung thân đã được giảm án xuống tù có thời hạn.

Phạm nhân phải chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, bồi thường thiệt hại, tiền truy thu, án phí, hoặc nghĩa vụ dân sự khác, trừ những phạm nhân không bị kết án tù về các tội phạm tham nhũng đã 70 tuổi trở lên hoặc trên 60 tuổi nhưng thường xuyên ốm đau hoặc đang mắc bệnh hiểm nghèo mà bản thân người đó và gia đình không còn khả năng thực hiện.

Theo Trung tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an thì đặc xá lần này, số tiền chấp hành án đã nộp là 158 tỷ 981 triệu đồng (tình tròn số); trong số 10.244 phạm nhân có 11 là người nước ngoài; 1.333 phạm nhân nữ; 5 người có tội xâm phạm an ninh quốc gia; tội tham nhũng, tham ô, hối lộ có 446 người (335 người phạm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, 111 người phạm các tội về chức vụ) trong đó có 150 phạm nhân là cán bộ viên chức Nhà nước.

Theo nguyên tắc nghiêm minh, chặt chẽ, công khai, dân chủ, bảo đảm công bằng, đúng đối tượng và đúng điều kiện; các trại giam trong cả nước đã xét duyệt theo trình tự: Phổ biến trực tiếp cho tất cả các phạm nhân biết Quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2011, điều kiện và tiêu chuẩn được xét đặc xá, tổ chức bỏ phiếu kín; lập hồ sơ đề nghị lên Hội đồng xét duyệt; sau đó Tổ thẩm định liên ngành làm việc và đề nghị lên Hội đồng tư vấn.

Đặc xá tha tù trước thời hạn là chính sách nhân đạo của Đảng, Nhà nước, tính ưu việt của chế độ, các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể và nhân dân cần xóa bỏ phận biệt đối xử, giúp đỡ, tạo điều kiện cho người được đặc xá xóa bỏ mặc cảm, có điều kiện, cơ hội hòa nhập cộng đồng và làm ăn bình thường.

Tô Kiều Thẩm