CCB Hồ Đại Đồng (thứ hai, trái sang) cùng đồng đội tìm tọa độ trong chuyến đi tìm HCLS trên dãy Chư Mom Ray (Sa Thầy, Kon Tum).
Từ năm 2013 đến nay, toàn quốc tìm kiếm, quy tập (TKQT) được hơn 21.200 hài cốt liệt sĩ (HCLS) ở trong và ngoài nước. Hiện số lượng cần tiếp tục TKQT còn khoảng gần 180.000 HCLS, trong khi công tác TKQT HCLS còn gặp nhiều khó khăn do thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ ngày càng ít, sự tác động của tự nhiên, địa hình thay đổi...
Để nâng cao hiệu quả công tác TKQT HCLS, ngày 15-5, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ (gọi tắt là Ban Chỉ đạo quốc gia 515) tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ TKQT HCLS. Thượng tướng Võ Minh Lương - Ủy viên T.Ư Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy T.Ư, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Phó trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia 515 chủ trì Hội nghị. Hội nghị tổ chức bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến tại 71 điểm cầu trong toàn quân. Thượng tướng Phạm Hồng Hương - Phó chủ tịch Hội CCB Việt Nam dự Hội nghị.
Hội nghị đánh giá toàn diện tình hình, kết quả, làm rõ những ưu điểm, khó khăn, vướng mắc, bất cập trong triển khai thực hiện Quyết định số 75/2013/QĐ-TTg ngày 6-12-2013 (Quyết định 75) và Quyết định số 35/2017/QĐ-TTg ngày 25-7-2017 (Quyết định 35) của Thủ tướng Chính phủ; đề xuất, kiến nghị ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới về chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ TKQT HCLS phù hợp với tình hình hiện nay.
Những năm qua, công tác TKQT HCLS luôn được Đảng, Nhà nước, các Ban, Bộ, ngành T.Ư, cấp ủy, chính quyền các địa phương quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện với nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt. Chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ TKQT HCLS đầy đủ, kịp thời, đúng đối tượng; bố trí, quản lý, sử dụng ngân sách đúng mục đích; quản lý, khai thác, sử dụng có hiệu quả các phương tiện, trang bị, tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện nhiệm vụ TKQT HCLS.
Từ năm 2014 đến nay, Bộ Quốc phòng phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan chức năng có liên quan báo cáo Thủ tướng Chính phủ bảo đảm kinh phí hơn 4.200 tỷ đồng, 106 phương tiện để triển khai thực hiện các hoạt động TKQT HCLS.
Thực hiện công tác TKQT HCLS, nhiều năm qua, Hội CCB Việt Nam phối hợp với các cơ quan chức năng chỉ đạo, triển khai thực hiện các quyết định của Thủ tướng Chính phủ đạt được những kết quả quan trọng góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ TKQT HCLS trong toàn quốc.
Ban Chỉ đạo 515 T.Ư Hội và các cấp Hội thường xuyên quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo việc phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền đối với cán bộ, hội viên, nhân dân bằng nhiều hình thức đa dạng trên các phương tiện thông tin đại chúng như: Báo CCB Việt Nam, Bản tin CCB, đặc san, thông qua sinh hoạt Hội, sinh hoạt cộng đồng...
T.Ư Hội phát động phong trào “Vận động CCB cung cấp thông tin, đi tìm đồng đội”; phối hợp Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật về công tác TKQT HCLS; tổ chức xây dựng video “Đi tìm đồng đội”, xuất bản cuốn sách “Hành trình đi tìm đồng đội”... Báo CCB Việt Nam và Bản tin CCB duy trì thường xuyên các chuyên mục “Tìm mộ liệt sĩ”, “Nhắn tin đồng đội”, trả lời thư bạn đọc, giải đáp chế độ, chính sách về TKQT HCLS; thông tin kết quả, chia sẻ kinh nghiệm vận động CCB cung cấp thông tin; biểu dương, nêu gương tổ chức, cá nhân có thành tích tiêu biểu trong phối hợp thực hiện nhiệm vụ TKQT HCLS và xác định danh tính liệt sĩ còn thiếu thông tin...
Từ thông tin do các tổ chức Hội, hội viên và CCB cung cấp, Ban Chỉ đạo quốc gia 515 tiếp nhận 5.055 mẫu HCLS và mẫu sinh phẩm thân nhân liệt sĩ; phân tích so sánh, đối khớp và trả kết quả giám định ADN đối với 324 trường hợp, trong đó đã xác định được danh tính của 59 HCLS bằng phương pháp giám định AND; xác định được 3.804 HCLS ngoài nghĩa trang bằng phương pháp thực chứng; vận động 3.996 lượt CCB tham gia khảo sát, xác minh, dẫn đường cho đơn vị làm nhiệm vụ TKQT HCLS với 3.059 lượt CCB tham gia.
Tại Hội nghị tổng kết 10 năm việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với các đối tượng tham gia TKQT HCLS, sau khi nêu lên những bất cập, vướng mắc trong quá trình thực hiện Quyết định 75 và Quyết định 35, như: Mức chi đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS còn thấp, chưa phù hợp với tính chất đặc thù và tình hình kinh tế - xã hội, có lúc chưa kịp thời; mức chi trả chế độ, chính sách ngày công cho các đối tượng dẫn đường, bảo vệ, người cung cấp thông tin hiện thấp hơn ngày công lao động phổ thông, cho nên chưa động viên, khuyến khích, huy động được các tổ chức, cá nhân tích cực tham gia..., Hội CCB Việt Nam đề xuất một số kiến nghị như sau:
Thứ nhất, để phù hợp với Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2020 và nâng cao hiệu quả pháp lý trong triển khai thực hiện, đề nghị Chính phủ ban hành Nghị định quy định về chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ TKQT HCLS, thay thế cho Quyết định số 75 và Quyết định số 35.
Thứ hai, đề nghị điều chỉnh các mức thực hiện chế độ, chính sách đối với các đối tượng vẫn theo Quyết định số 75 được xây dựng ban hành từ năm 2013, khi đó mức lương cơ sở là 1,150 triệu đồng/tháng, hiện nay mức lương cơ sở tăng lên 1,8 triệu đồng/tháng (tăng gần 60%), như: Chế độ, chính sách đối với đối tượng thuộc biên chế của các đội TKQT HCLS ở trong và ngoài nước; chế độ, chính sách đối với thành viên Ban Chỉ đạo các cấp; tăng mức bồi dưỡng 2 triệu đồng lên mức 4 triệu đồng đối với thông tin chính xác, tìm kiếm quy tập được ít nhất 1 HCLS; điều chỉnh mức hỗ trợ tiền đi lại, tiền ăn nghỉ đối với thân nhân liệt sĩ đi tìm mộ liệt sĩ cho phù hợp với thực tiễn và phù hợp với chế độ tiền lương mới theo tinh thần Nghị quyết số 27-NQ/TW.
Ngoài ra, hiện nay còn nhiều mộ tập thể, không phân tách được thành các HCLS riêng lẻ, cần xây dựng thành các mộ tập thể tại thực địa hoặc tại các chiến trường xưa (không nằm trong các công trình ghi công liệt sĩ, mộ liệt sĩ do ngành lao động thương binh xã hội quản lý); nhiều nơi có thông tin về HCLS, cần được tổ chức quy tập, tuy nhiên hiện tại khu vực cần TKQT còn nhiều bom, mìn chưa được tổ chức rà, phá.
Tìm kiếm, quy tập hài cốt những cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hy sinh trong các cuộc chiến tranh nhưng chưa tìm thấy hài cốt có ý nghĩa chính trị sâu sắc về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc đối với các anh hùng liệt sĩ đã chiến đấu, hy sinh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc bảo vệ Tổ quốc. Với quan điểm đó, các chế độ, chính sách và công tác bảo đảm cho công tác TKQT HCLS cần được điều chỉnh phù hợp với thực tế, thể hiện đúng mức sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, góp phần phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, vai trò, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, lực lượng; đẩy mạnh quan hệ hợp tác quốc tế; huy động các nguồn lực hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ TKQT HCLS.
Hồ Thanh Hương